Binnen IPS houdt Bennis zich vooral bezig met het Midden-Oosten, de Amerikaanse oorlogen en VN-kwesties. Daarnaast is ze een vaste waarde binnen de mondiale vredesbeweging. We troffen haar op een goed moment want het Huis van Afgevaardigden van het Congres had net gestemd voor de stopzetting van de Amerikaanse deelname aan de oorlog in Jemen, iets waar IPS hard voor gelobbyd had. (Trump gebruikte ondertussen zijn veto om deze beslissing ongedaan te maken.)

Kan je je even voorstellen aan onze lezers? Wat is je achtergrond?

Ik was al heel vroeg een activiste, maar op een heel andere manier dan vandaag. Ik groeide op als zionist. In mijn kindertijd -dat is nu al 2 generaties geleden- betekende Joods zijn in de meeste delen van de Verenigde Staten, opgroeien in de veronderstelling dat je identiteit verbonden is met Israël. Ik was zeer actief en leerde allerlei organisatorische vaardigheden in de zionistische jeugdbeweging, de zionistische zomerkampen, enzovoort. Toen ik naar de universiteit trok, op het hoogtepunt van de beweging tegen de oorlog in Vietnam, liet ik die wereld even rusten en dacht ik verschillende jaren niet meer aan het Midden-Oosten. Tegen die tijd had ik uiteraard ook het imperialisme en de geschiedenis van het kolonialisme bestudeerd. Ik herinner me dat ik op een bepaald moment dacht dat ik misschien verkeerd was geweest wat Israël betreft. Ik ging naar de bibliotheek van mijn vader en las het werk van Herzl, de stichter van het moderne zionisme. Ik had altijd gedacht dat hij een grote held was, dus zijn theorieën waren een grote schok voor mij. Ik las onder meer de brieven die hij schreef naar Cecil Rhodes (de stichter van de Britse kolonie Rhodesië in het zuiden van Afrika, nvdr) waarin hij hem smeekte om zijn zionistisch project ter oprichting van een Joodse staat in Palestina te ondersteunen. Er is geen bewijs dat Rhodes hem ooit antwoordde, maar in de brieven staat: 'Je vraagt je misschien af waarom ik je hiermee lastigval. Jij bent geïnteresseerd in Afrika en ik ben betrokken in dit deeltje van Arabië. Jij bent bezorgd over de Engelsen en ik over de Joden, dus waarom vraag ik jou om steun?' En dan komt de belangrijke zin: 'Omdat onze projecten beide koloniaal zijn'. Herzl was zeer trots op zijn koloniaal project. Toen ik meer las over de geschiedenis van het zionisme ontdekte ik dat de zionisten ervan overtuigd waren dat de idee van de oprichting van een Joodse staat alleen succesvol kon zijn met de steun van een imperiale sponsor. En het hoefde niet per se de Britten te zijn. Ze trokken eveneens naar de tsaar van Rusland en de Ottomaanse sultan. Kortom, ze gingen naar de leiders van alle grote rijken om te vragen of ze hen niet wilden steunen. Geen van hen was echter geïnteresseerd, behalve de Britten die de taak uiteindelijk op zich namen via de Balfour-verklaring. Toen ik dit allemaal gelezen had, besefte ik dat ik klaar was met het zionisme en Israël. Het is niet dat ik toen al veel afwist van Palestina, maar het was een breukmoment.

Was je een uitzondering in die tijd? Ik kan me inbeelden dat het niet zo gemakkelijk is om deze stap te zetten als je opgroeit in een zionistisch milieu met welbepaalde ideeën.

Het was inderdaad eerder zeldzaam, maar het was niet ongezien. Er was een groep waarbij ik me niet zo lang daarna aansloot genaamd 'Joden en Arabieren tegen zionisme', maar waar ik niet lang bijbleef. Het was vooral uitzonderlijk dat het eigenlijk geen groot emotioneel trauma voor me was. Het zionisme had nochtans een groot en belangrijk deel uitgemaakt van mijn leven. Het was voor mij eerder een intellectuele oefening. Ik realiseerde me iets en trok daar de conclusie uit dat ik het fout had. Ik had niet te kampen met een identiteitscrisis, terwijl de hele kwestie net zeer emotioneel is voor heel veel mensen. Ik begrijp dat wel, maar ik heb daar gelukkig geen last van gehad.

Laten we dan onmiddellijk naar het heden springen. Is het nu anders?

De positieve verschuiving van het discours rond Israël-Palestina die momenteel aan de gang is in de VS, is enorm. Het is zeer boeiend. Ik doe dit werk al ongeveer 40 jaar en ik heb nog nooit zo'n snelle verschuiving van het discours gezien als diegene waar we nu middenin zitten.

Heb je daar een verklaring voor?

Er spelen verschillende zaken. Voor een deel heeft het te maken met de acties van Israël zelf. Die werden in de loop der tijd erger en brutaler. De bezetting is niet nieuw, de apartheid is niet nieuw, hoewel het benoemen van dat laatste al iets nieuwer is. Deze realiteiten gaan al vele jaren terug, maar de berichtgeving over de Israëlisch-Palestijnse kwestie is veranderd. Je hebt nu eerst en vooral de sociale media die de Palestijnse stemmen veel toegankelijker maken. De mainstream media werden verplicht te reageren op de realiteit van de sociale media, in die zin dat ze ook andere stemmen aan het woord lieten. En er kwam een zekere erkenning van het feit dat de mainstream veronderstellingen nooit in vraag werden gesteld. Neem 'de tweestatenoplossing met uitwisselingen' - iets dat altijd zeer snel uitgesproken wordt, alsof het één lang woord betreft. Niemand staat stil bij wat er uitgewisseld moet worden. Dit idee dat er land geruild zal worden, is volledig achterhaald, want de realiteit is dat de grenzen van 1967 al lang niet meer worden gerespecteerd. De bezette Westelijke Jordaanoever bestaat vandaag uit een reeks kleine Palestijnse bantoestans binnen de grenzen van 1967. Welke grond zullen de Israëli's geven aan de Palestijnen? Misschien een stuk woestijn vlak naast Gaza in ruil voor de meest vruchtbare en meest bebouwde grond en al het water. De situatie van de Palestijnen en de Palestijnse rechten worden alsmaar meer erkend en verbazend genoeg zijn dit zelfs in toenemende mate mainstream inzichten aan het worden in de Amerikaanse media. De berichtgeving is nog niet evenwichtig -daar zijn we nog lang niet- maar er is vooruitgang. Als je het vergelijkt met 10 jaar, 5 jaar, 2 jaar of zelfs 2 maanden geleden, is het al veel beter. Je kan vandaag het woord Nakba (de verdrijving van de Palestijnen ten gevolge van de Israëlische onafhankelijkheidsoorlog en de stichting van de staat Israël in 1948, nvdr.) terugvinden in de Amerikaanse mainstream pers, je ziet verwijzingen naar apartheid, er verschijnen opiniestukken van Palestijnen op de pagina's van de New York Times, enzovoort.

Er is ook een grote verandering onder de jonge Joden in de VS. Zoals ik al zei, toen ik opgroeide identificeerden Joden die niet speciaal religieus waren zich vanzelf met Israël. God was nergens te bespeuren in mijn opvoeding. Alles draaide rond Israël. Vandaar dat ik in al die zionistische organisaties zat. Maar nu is er veel meer keuze. Er is een linkerzijde, een rechterzijde en een centrum. Je hebt nog altijd alle bekende rechtse groepen zoals AIPAC, de 'Council of Presidents', de 'Jewish Federation Councils', de 'California Federation of Temple Youth', enzovoort. Maar er zijn nu ook centrumgroepen zoals 'J Street', dat pro-Israëlisch is, maar zich voorzichtig tegen de nederzettingen kant. Deze centrumgroepen zijn belangrijk omdat ze het taboe doorbraken dat alleen AIPAC in naam van de Joden in Amerika kon spreken. En dan is er ook nog de linkerzijde. Er zijn een aantal kleine groepen zoals 'If Not Now', bestaande uit jonge Joden die heel wat protestacties in de straten organiseren, 'Bend the Arc', enz. Ik werk samen met 'Jewish Voice for Peace', momenteel de snelst aangroeiende organisatie in de Joodse gemeenschap. Ze heeft een rabbijnse raad, 35.000 leden, 300.000 online volgers, afdelingen in ongeveer 40 steden en ongeveer 30 betaalde werknemers over heel het land. Joden die nu opgroeien in de VS hebben dus keuzes wat hun positionering betreft. En de jonge generatie is over het algemeen veel progressiever. Het steunen van Palestijnse rechten zien ze als een onderdeel van het pro-mensenrechten, het antiracistisch, anti-imperialistisch of anti-oorlog zijn.

Dit lijkt me een groot contrast met wat er in Israël zelf gebeurt. Klopt dat?

Inderdaad. Daar zijn de jonge mensen het meest rechts. Benny Ganz, de grootste uitdager van Netanyahu in de verkiezingen, wordt in Israël als politiek meer centristisch beschouwd. Een campagnevideo van Ganz bevatte nochtans een luchtbeeld van een vernietigd Gaza. Hij was in 2014 immers de bevelvoerder van de Israëlische militaire operatie in Gaza die leidde tot de dood van 2200 Gazanen, duizenden gewonden en heel wat verwoesting. Dat vormde de basis van zijn campagne: 'Kijk naar mij. Ik heb dit verwezenlijkt'. Hij schept op over hoeveel zogezegde terroristen hij in Gaza gedood heeft. Hij spreekt niet over de kleine kinderen of de burgers die vermoord werden. Toch staat hij politiek ter linkerzijde van Netanyahu! De ironie is dat Netanyahu binnen de uittredende regering -niet de Knesset- waarschijnlijk als de meest linkse figuur beschouwd kan worden. Zijn rechtse Likoed-partij maakt immers deel uit van Verenigd Rechts, een coalitie met uiterst rechts en extreemrechts. En voor de verkiezingen van april verwelkomde de coalitie zelfs fascistisch rechts: Joodse Macht, een partij die ideologisch gelinkt is aan de fascistische rabbijn Meir Kahane.

Hebben de rechten van de Palestijnen ook een plaats gevonden in andere grote Amerikaanse sociale bewegingen, zoals bijvoorbeeld 'Black lives Matter'?

Absoluut. 'Black for Palestine' groeide de afgelopen 5 jaar uit tot een grote nieuwe component van de Amerikaanse antiracismebeweging. In 2014, toen de protesten in Ferguson aan de gang waren, zagen de Palestijnen wat er gebeurde via de sociale media. Ze contacteerden de Afro-Amerikaanse activisten in Ferguson en vertelden hen hoe ze de effecten van het traangas ingezet door de politie konden bestrijden. De federale laboratoria hier in de VS verkopen namelijk hetzelfde soort traangas aan de lokale politiediensten over heel het land als aan het Israëlisch leger. De Palestijnen wisten te vertellen dat een combinatie van ajuin, melk, enzovoort, gebruikt kon worden tegen de effecten ervan. Dat was heel nuttige informatie en het initieerde een nieuwe relatie die ertoe leidde dat een delegatie van Ferguson naar Palestina trok. Het maken van dergelijke connecties reflecteert zich dan weer in de media.

Je hebt het over een verschuiving van het discours rond Israël-Palestina in de Amerikaanse media en binnen een deel van de Joodse gemeenschap, maar reikt ze ook tot de politiek?

Pas tijdens de afgelopen weken zagen we eindelijk dat de effecten van deze verschuiving ook het Congres bereikt hebben. Ik bedoel daarmee in parlementaire discussies. Dit gebeurde ironisch genoeg in de nasleep van de valse beschuldigingen van antisemitisme tegen Democratisch Congreslid Ilhan Omar. De beschuldigingen waren gebaseerd op de uitspraken die Omar gedaan zou hebben tijdens een evenement in een boekenwinkel eind februari. Amper een paar dagen later was de zaak helemaal uit de hand gelopen, met een stroom aan geschokte reacties in de media en de politiek. Verschillende IPS-medewerkers waren echter aanwezig op dat evenement en er was helemaal geen sprake van antisemitisme, dus een collega transcribeerde haar volledige toespraak (waarvan ook een filmpje online stond) en we bezorgden de tekst en video aan de leden van de Zwarte Causus (fractie) en de Progressieve Causus in het Congres. Zij waren tot dan toe zeer voorzichtig geweest bij het innemen van standpunten, omdat ze niet wisten wat Omar nu precies gezegd had. Toen ze daar zekerheid over hadden, besloten ze zich niet aan te sluiten bij een antisemitisme-resolutie die snel en speciaal opgesteld was om Omar te kunnen aanvallen. Ze kwamen in plaats daarvan met een eigen resolutie op de proppen, die niet alleen antisemitisme, maar o.a. ook blanke suprematie, racisme en -voor het eerst- islamofobie veroordeelde. Deze brede resolutie tegen onderdrukking werd met een overweldigende meerderheid goedgekeurd. Het hele gedoe rond Ilhan duurde 10 dagen en opeens was het een overwinning voor onze bewegingen geworden, omdat we op dat moment de controle verworven hadden over het debat.

Beschuldigingen van antisemitisme zijn in de VS een klassiek en gangbaar verdedigingsmechanisme. Hetzelfde wordt gedaan op de campussen van het hoger onderwijs. Als je iets zegt over Palestina of Israël dat bepaalde groepen niet aanstaat, word je direct afgedaan als een antisemiet. De hele kwestie wordt met opzet vervaagd. Valse beschuldigingen van antisemitisme hebben een grote impact. Ze ondermijnen het werk rond Palestijnse rechten, de samenwerking tussen bewegingen, maar ook de strijd tegen echt antisemitisme. En het reële antisemitisme is, net zoals in Europa, aan een opmars bezig in de VS.

Het beleid van president Trump ten opzichte van Israël en Palestina reflecteert dan toch helemaal niet wat er de laatste jaren in de Amerikaanse civiele maatschappij omgaat?

Inderdaad. Het Israël-beleid van Trump wordt heel hard beïnvloed door een aantal figuren in zijn entourage: zijn schoonzoon en adviseur, Jared Kushner, zijn assistent en Speciale Vertegenwoordiger voor Internationale Onderhandelingen, Jason Greenblatt -die de zogenaamde nieuwe 'deal van de eeuw' voor vrede tussen Israël en Palestina moet bewerkstelligen- en David Friedman, de Amerikaanse ambassadeur in Israël. Het zijn allemaal hardlijnige Joodse zionisten en overtuigde aanhangers van de Israëlische nederzettingenpolitiek in de bezette gebieden.

Voor zover we kunnen inschatten -want alles is gebaseerd op lekken tot nu toe- bestaat hun geheime strategie erin conflictpunten van de onderhandelingsagenda te schrappen en daarna aan te kondigen wat de oplossing is. Zo hebben ze 'de status van Jeruzalem' al van de agenda genomen door de VS-ambassade naar daar te verhuizen. Ze hebben ook het thema vluchtelingen van de agenda genomen door alle Amerikaanse steun voor UNWRA (het VN-agentschap voor Palestijnse vluchtelingen, nvdr.) in te trekken. Tegelijkertijd kondigde het Witte Huis aan dat het alleen de enkele duizenden vluchtelingen die tijdens de Nakba zelf als kinderen verdreven werden en nog in leven zijn, als echte Palestijnse vluchtelingen beschouwt. Al hun afstammelingen, de 5 miljoen vluchtelingen die geregistreerd staan bij de VN, zijn volgens Washington geen echte vluchtelingen, dus daar hoeft al geen rekening meer mee gehouden te worden. Zo zijn er al 2 van de 4 zogenaamde 'finale status-kwesties' van de agenda geschrapt. De andere 2 zijn 'grenzen' en 'veiligheid'. Er wordt voortdurend verklaard dat de Israëlische veiligheid op de eerste plaats komt, dus eigenlijk is deze kwestie ook van de baan. De grenzen zijn bijgevolg het enige discussiepunt dat overschiet en we zullen wel gauw horen wat ze op dat vlak besloten hebben. Dit is geschift en zal uiteraard niets oplossen. Het grootste deel van het geheim vredesplan is eigenlijk economisch. Politieke problemen worden toegedekt door ze van de agenda te weren, maar de echte oplossing is volgens Trumps entourage de constructie van 'maquiladora's' aan de grens tussen Gaza en Egypte. Een maquiladora is een Spaans woord waarmee verwezen wordt naar fabrieken die belastingvrij opereren, voornamelijk langs de grens tussen Mexico en de VS. Een maquiladora-centrum tussen Gaza en Egypte, zou lageloon-jobs creëren voor Palestijnen uit Gaza, maar vooral voor Egyptenaren uit de Sinaï-woestijn, waar de Egyptische regering met heel wat problemen te kampen heeft omwille van werkloosheid, armoede, enzovoort. Egypte zou het maquiladora-project runnen onder het gezag van Israël. Het is een manier om Gaza nog verder af te snijden van de rest van Palestina. De Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever moeten tegelijkertijd geconcentreerd en geïsoleerd worden in alsmaar kleinere gebieden en bantoestans, zodat de grond -zonder de bevolking- in beslag genomen kan worden. En dat is het dan: de permanente regeling.

Tijdens zijn verkiezingscampagne deed Donald Trump uitspraken waardoor sommige mensen in Europa dachten dat zijn buitenlands beleid een verbetering kon betekenen ten opzichte van dat van zijn voorgangers.

Ja, in zijn campagne was daar zeker dat isolationistische element. Ook hier dachten sommigen binnen de vredesbeweging dat er misschien nog iets kon uitkomen. Het was niet dat mensen in de anti-oorlogsbeweging hem steunden, maar omdat we allemaal wisten dat Hillary Clinton een verschrikkelijk oorlogszuchtig buitenlands beleid vertegenwoordigde -zij drong het hardst aan op betrokkenheid van de NAVO in Libië en ze wilde veel verder gaan in Syrië- wilden we ook niet dat zij won. En als Trump dan zegt dat de NAVO overbodig is... Maar het probleem bij Trump is dat hij vaak het omgekeerde doet van wat hij gezegd heeft. Nu zegt hij bijvoorbeeld dat de troepen uit Afghanistan teruggetrokken moeten worden, maar in werkelijkheid doet hij dat niet. Hij doet valse beweringen.

Denk je dat zijn recente verklaring dat hij het Amerikaans leger wil terugtrekken uit Syrië oprecht is?

Ik denk dat hij persoonlijk geen enkele interesse heeft in wat 'natie-opbouw' genoemd wordt. Dit komt vanuit een soort oude, racistische vorm van isolationisme dat ervan uitgaat dat niemand in die 'bruine' landen het waard is om Amerikaans bloed voor te vergieten. Zo eenvoudig is dat. Ongeacht de achterliggende ideologische redenering zou het goed zijn als hij de troepen terugtrekt, maar hij doet het niet – voor een deel omdat hij zich omringd heeft met niet alleen generaals maar ook echte oorlogsstokers. John Bolton, bijvoorbeeld, heeft onomwonden opgeroepen voor oorlogen tegen Iran en tegen Noord-Korea. Als Nationaal Veiligheidsadviseur fluistert hij het eerste en het laatste woord in Trumps oor. En dan is er minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo. Hij is een evangelische christen en eveneens een christelijk zionist. De brede beweging van het christelijk zionisme steunt Israël niet alleen als staat, maar steunt het zionisme ook als een christelijk project. Volgens de aanhangers van deze theologische visie is de verzameling van alle Joden op één plaats in Palestina een voorwaarde voor de Wederkomst van Jezus Christus, waarna -en dit deel is als Jood altijd zeer schokkend voor mij- alle verzamelde Joden de keuze krijgen: ofwel bekeren ofwel sterven. Niet alleen Pompeo belijdt dit geloof, ook vicepresident Mike Pence. Dat is de entourage van Trump.

Kunnen we de houding van Trump ten opzichte van Iran dan ook beschouwen als het werk van zijn adviseurs? Hij lijkt zelf eigenlijk alleen geïnteresseerd te zijn in zakendoen dus waarom viseert hij dat land dan met sancties?

Dat is een goede vraag: waarom is hij zo geobsedeerd door Iran? Ik denk dat het voor een deel de invloed van Jared Kushner is. Het komt allemaal neer op het steunen van de Israëlische positie dat Iran een zogenaamde existentiële bedreiging vormt voor Israël - wat absoluut niet waar is.

Waarom blijft Israël dat herhalen? Iran heeft nooit nucleaire wapens gehad en Israël heeft er wel.

Inderdaad, Israël is de enige kernwapenstaat in de regio, maar het heeft ook te maken met de interne politiek in Israël. Dit is hoe Netanyahu zijn acties en nalatenschap verdedigt: 'Ik heb jullie beschermd tegen de Iraniërs'. En als Iran plotseling geen bedreiging meer vormt, waarom heeft iemand dan nood aan Bibi (Netayahu, nvdr.), die zo lastig en corrupt is en geconfronteerd wordt met 5 afzonderlijke gerechtelijke aanklachten. Dat speelt mee langs Israëlische kant.

Langs de kant van de VS is de focus op Iran niets nieuws. Die gaat tot op zekere hoogte terug tot de omverwerping van de sjah in 1979. In feite gaat het zelfs verder terug, tot de omverwerping van de eerste democratisch verkozen regering van Iran in 1953 -de Mossadeq-regering- die op het punt stond om de Iraanse olie te nationaliseren. Dat viel niet in goede aarde in de VS en er werd een snelle staatsgreep georkestreerd die Mossadeq ten val bracht. Het door de VS gesteunde regime van de Iraanse sjah Mohammad Reza Pahlavi werd dan in 1979 omvergeworpen door de Islamitische Revolutie. In officiële Washington-kringen, zowel bij de Republikeinen als bij de Democraten, is deze gebeurtenis nog altijd niet verteerd. De sjah was een van de belangrijkste Amerikaanse bondgenoten in de regio. Strategisch was het dus een zeer slechte zaak. Maar er speelde meer. De Amerikanen namen het zeer persoonlijk toen het personeel van de VS-ambassade in Teheran in de nasleep van de Revolutie gegijzeld werd. Elke dag van de 440 dagen durende gijzelingscrisis, kwam ze hier uitgebreid in het nieuws. Het was een vernedering. Het is al een tijd geleden, maar de gedachte aan de crisis werd gecultiveerd en groeide uit tot een geïnstitutionaliseerde collectieve herinnering in het Witte Huis en het Pentagon, waar de overtuiging leeft dat Iran heel erg slecht is omdat het 'ons dit heeft aangedaan'. De VS wordt verondersteld de supermacht te zijn. 'Hoe durft een klein onbetekenend land dit te doen?' Je kan niet ontkennen dat dit aspect meespeelt in de huidige situatie. Vijandigheid ten opzichte van Iran maakt deel uit van de normale buitenlandbeleid-scène in Washington. Alle mainstream en rechtse denktanks in de VS beschouwen Iran als een werkelijk gevaar. In de eerste dagen na de 9/11-aanslagen (2001), bleek duidelijk uit de interne discussies in Washington, dat het initiëren van een mondiale oorlog tegen terrorisme, een stap in de richting van een oorlog met Iran was. Aan het begin van de Amerikaanse invasie van Irak in 2003 circuleerde in hogere diplomatieke kringen de stelling: 'Iedereen wil naar Bagdad. Echte mannen willen naar Iran'. Voor de toenmalige Amerikaanse minister van Defensie, Donald Rumsfeld en zijn medestanders was het echte doelwit dus niet Irak, maar Iran. De focus op Iran is niet nieuw, maar ze wordt momenteel naar een gevaarlijker niveau getild met de nieuwe sancties, de terugtrekking van de VS uit de nucleaire deal, enzovoort.

In het geval van Irak waren de sancties de wegbereider voor een echte oorlog. Is dit ook een reële mogelijkheid voor Iran?

In dit geval denk ik niet dat het de strategische aard van de sancties is om het pad te effenen voor een oorlog. Maar ik geloof wel dat er een zeer ernstige oorlogsdreiging is ten opzichte van Iran. Ironisch genoeg wordt die erger iedere keer dat er een goede ontwikkeling is in Noord-Korea. Als er minder kans is op een oorlog met Noord-Korea, is er meer kans op een oorlog met Iran, want sommige van Trumps adviseurs willen gewoon een oorlog. Ze willen de Amerikaanse militaire macht gebruiken.

Waarom?

Het heeft onder meer te maken met de idee van Amerikaanse superioriteit en exceptionalisme. We evolueren opnieuw naar een multipolaire wereld. De nieuwe Veiligheidsstrategie van de VS, die vorig jaar door Trumps mensen werd voorgesteld, betekent een tamelijk grote verschuiving ten opzichte van de laatste 2 presidenten. Zij focusten allebei op de 'mondiale oorlog tegen terrorisme'. Obama hield niet van de naam en zei tijdens zijn eerste dagen in het Witte Huis: 'We zouden er zo niet mogen naar verwijzen. We noemen het de overzeese 'contingency operations'. Alsof we kittens uit de bomen redden over heel de wereld. Ikzelf vond altijd dat de 'global war on terror' eigenlijk een goede term was, voor een deel omdat de afkorting GWOT zo boosaardig klinkt. Obama's omschrijving klonk niet zo kwaadaardig, maar het was een voortzetting van de strategie die sinds 9/11 van kracht was. Volgens de nieuwe veiligheidsanalyse komt de grote strategische uitdaging nu vooral van tegenmachten als Rusland en in het bijzonder China, de aanwezigheid van Rusland en China in het Midden-Oosten en Europa, enz.

Maar was Obama al niet gefocust op China en Oost-Azië met zijn 'Pivot to Asia', een zelfverklaarde intentie om meer aandacht te gaan besteden aan dat deel van de wereld?

Hij sprak er zeker over, maar bracht het niet echt in de praktijk. Het was zeker een ambitie, maar dan trok hij toch naar Syrië en escaleerde hij in Afghanistan. En hij had Hillary Clinton aan zijn zijde, die aandrong op meer directe militaire interventie in het Midden-Oosten. Obama maakte van de oorlog tegen terrorisme ook een echte drone-oorlog. Dat is zeer problematisch. Drones blijven mensen vermoorden, burgers, die niet eens voorkomen op de 'kill list' (lijst van terreurverdachten die men buitengerechtelijk tracht te executeren met gewapende drones, nvdr.). Het feit op zich dat er gebruik gemaakt wordt van een kill list is al schokkend genoeg. Maar de drones zorgen ervoor dat de oorlog zich niet in de lens van de media afspeelt. Je hebt geen Amerikaanse slachtoffers en dat betekent dat niemand er hier veel aandacht aan besteedt. Heel wat Amerikanen realiseren zich op die manier niet eens in hoeveel landen hun leger wel actief is.