Image
Drones, het wapen van de toekomst
Foto: U.S. Air Force photo/Staff Sgt. Brian Ferguson
Drones, het wapen van de toekomst
5 minuten

'Unmanned aerial vehicles' (UAV's) of op afstand bestuurde onbemande vliegtuigen -ook gekend als drones- werden het afgelopen decennium massaal ingezet door de Verenigde Staten. Sinds de jaren 1980 werd ijverig gewerkt om de drone-technologie te perfectioneren. De aanslagen van 11 september 2001 op de Twin Towers en de daarop volgende start van de 'globale oorlog tegen het terrorisme' vormden de ideale voorwendsels om een reusachtige stap vooruit te zetten wat de ontwikkeling van deze technologie betreft. De productie van drones werd enorm opgevoerd. Washington zette de onbemande vliegtuigen overal ter wereld in en aan de hand van de ervaringen en resultaten van deze missies, werd de technologie verder ontwikkeld.

Experts schatten dat de Amerikaanse drones de voorbije jaren meer dan 2,3 miljoen uren in de lucht vlogen. Het aantal door het VS-leger in Afghanistan ingezette drones werd opgedreven van 5 tot meer 4000, waaronder 1300 mini-drones die zo klein zijn dat ze in een rugzak passen. Verschillende bronnen beweren dat alleen al de Amerikaanse geheime diensten over 6000 tot 7000 UAV's beschikken. Niet alle drones kunnen wapens dragen. Vele toestellen hebben alleen een camera aan boord waarmee de omgeving gecontroleerd en afgespeurd kan worden. De gewapende drones werden door Washington reeds gebruikt voor aanvallen op Irak, Afghanistan, Jemen, Somalië en Libië. Het is de regel dat het resultaat van de ingezette UAV's strikt geheim blijft. Ze worden dan ook vaak ingezet bij niet officiele oorlogsvoering, d.w.z. in landen waarmee de VS eigenlijk niet in oorlog ligt. Ook voor de geheime operaties van de CIA zijn deze vliegtuigen een ideaal oorlogsinstrument. Het leven van de VS-soldaten of geheime agenten staat bij de inzet van deze op afstand bestuurde wapens niet op het spel. De interesse van de Amerikaanse burger in de operationele missies van de drones is bijgevolg zeer gering.

Toch zijn de drones niet meer uit het Amerikaanse militaire arsenaal weg te denken. Het was president George W. Bush die de onbemande verkenner als strategisch wapen volop in de strijd tegen het terrorisme wierp. Maar het is onder de huidige president en Nobelprijs voor de vrede drager, Barack Obama, dat het gebruik van drones gevoelig werd opgevoerd, zowel in binnen- als buitenland. Op de wereldkaart verschijnen dan ook alsmaar meer faciliteiten voor onbemande vliegtuigen in een uitbreidend Amerikaans rijk van gespecialiseerde militaire basissen. Naast een veelvoud van drone-basissen in de VS zelf (en vermoedelijk ook in andere NAVO landen), beschikt Washington over start- en landingsplaatsen voor drones in Afghanistan, in het Noord-Afrikaanse Djibouti, op de Seychellen in de Indische Oceaan en op andere niet nader gekende plaatsen in het Midden-Oosten. Na de ontruiming van hun militaire basissen in Irak hebben de Amerikanen de drones die opgesteld stonden in het tweestromenland verhuisd naar Incirlik in Turkije. Hun militaire basis in Schansi in Pakistan, hebben ze moeten sluiten. In 2009 sloot de VS een akkoord met de Seychellen voor het inrichten van een drone-basis, het is strategisch gunstig gelegen in de Indische Oceaan, dicht bij de Amerikaanse marine en luchtmachtbasis van Diego Garcia, rechtover Somalië. Hierdoor kan de VS het oproerige land beter bewaken en waarnemingsopdrachten uitvoeren ter ondersteuning van de militaire en CIA-operaties in Oost-Afrika. In Ethiopië werden miljoenen dollars geïnvesteerd om de luchthaven van Arba Minch te verbeteren voor de Amerikaanse drones, die met Hellfire raketten en satelliet geleide bommen bewapend kunnen worden en die al ingezet werden tegen de Somalische al-Shabab rebellen en tegen de opstandelingen in Jemen. Volgens verschillende mensenrechtenorganisaties zouden in Pakistan alleen al honderden burgers door drone-aanvallen gedood zijn.

De voordelen van drones voor de gebruiker zijn duidelijk. Niet alleen sneuvelen er geen soldaten wanneer de toestellen neergeschoten worden, ze zijn bovendien geruisloos en dus perfect in het geheim inzetbaar. Daar komt bij dat drones relatief goedkoop zijn. Ter vergelijking: een Predator drone kost 20 miljoen dollar, een splinternieuw gevechtsvliegtuig van het type F-35 heeft een kostenplaatje van 200 miljoen dollar. Het spreekt vanzelf dat behalve de VS ook andere landen geinteresseerd zijn in het verwerven van drones, eventueel om in te zetten tegen Amerika. De vraag naar drones wordt wereldwijd alsmaar groter. Het Midden-Oosten wordt een belangrijk afzetgebied. Volgens experts beschikken nu al 50 landen over onbemande verkenningsdrones. Het verwerven en inzetten van drones uitgerust met wapens is iets gecompliceerder. Tot op heden hebben naast de VS ook Groot-Brittannië en Israël reeds drones (uitgerust met raketten of bommen) ingezet. Omdat drones moeilijk op te sporen, dodelijk en goedkoop zijn, bestaat er een reëel gevaar dat het tot een regelrechte wapenwedloop komt, met als doel de grootste en meest geperfectioneerde vloot. Men moet ook rekening houden met de mogelijkheid dat terroristische groepen in het bezit kunnen geraken van drones via de zwarte wapenmarkt.

De Verenigde Staten is alvast van oordeel dat drones de toekomst zijn. De onbemande vliegtuigen met zeer beperkte eigen risico's, uitgerust met gevoelige spionage-electronica en slagkrachtige precisiewapens, zijn de speeltjes waar militaire strategen reeds lang van droomden. Een dergelijk wapen stelt hen in staat om macht uit te oefenen. De hele drone-boom legt ook de Amerikaanse producenten van de tuigen geen windeieren. Het gaat hier om een miljardenbusiness. Niet alleen Amerikaanse bedrijven verdienen aan de bloei van de drone-industrie. Eén van actiefste en ervaren producenten is Israël, na de VS de grootste producent ter wereld. Het bedrijf Israel Aerospace Industries (IAI) haalt vandaag al 20% van zijn omzet uit de verkoop van onbemande vliegtuigen.

Gezien de enorme populariteit en de vlotte verspreiding van drones wordt het hoog tijd dat de regeringen en de VN een internationaal verdrag opstellen over het gebruik ervan. De Amerikaanse tuigen maken hoe langer hoe meer slachtoffers in het buitenland en hoewel de binnenlandse inzet uitsluitend gekaderd wordt in de bestrijding van de misdaad en de uitvoering van humanitaire opdrachten, is het zeker niet ondenkbaar dat de drones ook ingezet (zullen) worden tegen demonstranten en opposanten.


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.