Egypte maakt Gaza-blokkade compleet
Artikel
5 minuten

Een jaar geleden eindigde de Israëlische operatie ‘Gegoten Lood’ in een gruwelijk bloedbad. In Gaza was de tol immens: 1.400 doden van wie een kwart kinderen en de hele infrastructuur vernietigd. 

De jongste weken is er weer een opflakkering van geweld. Israëlische raids maakten nieuwe doden. Vanuit de Gazastrook wordt de militaire en economische agressie beantwoord met artisanale raketten. In de Israëlische pers verschijnen berichten over een nieuwe militaire operatie die onder meer tot doel heeft de zogenaamde ‘Philadelphi Corridor’ aan de grens met Egypte langdurig te bezetten. Het ergst is evenwel de Israëlische blokkade die van Gaza al tweeëneenhalf jaar lang een getto maakt waar aan alles een gebrek is: medicijnen, voedsel, reconstructiematerialen, zuiver water, energie,… Rapporten van mensenrechten-, humanitaire en VN-organisaties zeggen allemaal dat het om een collectieve strafmaatregel en een zware inbreuk op het internationaal humanitair recht gaat. Het regent veroordelingen, ook vanuit Europa, maar in de praktijk is er niemand die Israël echt tot de orde wil of kan roepen.

De blokkade tegen Gaza kwam met de jaarwissel opnieuw in het nieuws nadat bleek dat Egypte in alle stilte begonnen was aan de bouw van een nieuwe muur aan de zuidgrens van Gaza. Het gaat om een stalen constructie van goed 10 kilometer lang die tot 18 meter diep de grond in zou worden geplant. Het nieuws verwekte heel wat beroering, temeer omdat Egypte al maanden moeilijk doet over de doortocht van humanitaire konvooien die via Rafah de Gaza proberen binnen te geraken. Ook een grote internationale solidariteitsmars, de Gaza Freedom March, kreeg geen toestemming om naar Gaza te trekken wat voor heel wat afkeurende commentaren zorgde in Arabische media. Nu krijgt de Arabische publieke opinie te horen dat Egypte met de technische hulp van de Verenigde Staten het embargo compleet dreigt te maken door de tunnels af te sluiten met een stalen barrière. Dat terwijl de Arabische Liga verschillende resoluties heeft gestemd die de Israëlische blokkade tegen Gaza veroordelen.

Nadat het nieuws bekend werd, kwam het in de regio tot verschillende protestacties voor de Egyptische ambassades en gewelddadige incidenten aan de grens in Rafah. Er verschenen affiches van Moebarak met de Israëlische Davidster op het voorhoofd en achter de schermen startte de politieke druk vanuit de Arabische hoofdsteden. In eigen land nam een parlementslid boos ontslag omdat het parlement zijn zeg niet kon doen. Er werden ook verschillende zaken ingeleid bij de Egyptische rechtbank die de bouw van de muur proberen te beletten. De stalen muur, de harde aanpak van humanitaire konvooien en solidariteitsacties met Gaza dreigen nu uit te lopen op een PR-ramp voor het autoritaire regime in Cairo dat sowieso al met de nek wordt aangekeken sinds het dertig jaar geleden de Arabische solidariteit doorbrak door een vredesakkoord met de ‘zionistische vijand’ af te sluiten.

Egypte lijkt vooralsnog niet onder de indruk. In opeenvolgende verklaringen liet de minister van Buitenlandse Zaken verstaan dat de muur een kwestie is van nationale veiligheid en dat Egypte over het soevereine recht beschikt om zijn territorium te beveiligen. Het regime zette zelfs de hoge clerus van de Al-Azhar Universiteit, de belangrijkste Soennitische leerschool, er toe aan om een Fatwa (religieus advies) uit te spreken ter verdediging van de Egyptische muur, wat prompt tot een tegenreactie leidde van de hoge clerus in Amman die in zijn Fatwa spreekt van een ‘misdaad’ omdat het de belegering van Gaza alleen maar versterkt.

Wat bezielt Egypte om het embargo tegen Gaza te versterken en daarvoor het risico neemt op ernstige politieke schade aan zijn prestige in de regio? Nationale veiligheid lijkt een zwak argument. Een gecontroleerde grensovergang zou de tunnels overbodig maken en de Europese Unie heeft zich destijds al bereid verklaard om mee te willen toezien op de smokkel van wapens. Veel belangrijker is de ideologische en historische verwantschap tussen Hamas en de Moslimbroeders, de belangrijkste oppositiepartij. Egypte kan aan zijn grenzen een Hamasregime dat gelieerd is aan de eigen oppositie missen als kiespijn. Het verbod dat uitgevaardigd werd tegen manifestaties van de Gaza Freedom March of voor de doortocht van Viva Palestina moet in datzelfde kader bekeken worden. Cairo vreest dat elke protestbeweging of sympathiebetuiging voor Gaza kan ontaarden in een grootschalige protestbeweging tegen het regime onder leiding van de Moslimbroeders.

Maar dat is maar een deel van het verhaal. Israël en de VS oefenen heel wat druk uit op het Egyptische autoritair regime om de ‘Hamas-staat’ mee te helpen isoleren. Cairo krijgt jaarlijks rond de twee miljard dollar militaire en economische steun van Washington. Dat is een smak geld en broodnodig om een autoritaire regime dat welwillend is voor Israël in het zadel te houden. Het spreekt voor zich dat Washington deze geldstroom als drukkingsmiddel gebruikt. Ook de door Fatah gecontroleerde Palestijnse Autoriteit is er alles aan gelegen om aartsrivaal Hamas van de Gaza-troon te stoten. In het complexe Midden-Oosten worden de dossiers aan elkaar gekoppeld. Egypte is bemiddelaar in verzoeningspogingen tussen Hamas en Fatah en is ook go-between in de kwestie van de gevangenruil tussen Hamas, dat al meer dan drie jaar de Israëlische militair Gilad Shalit vasthoudt, en de Israëlische regering die duizenden Palestijnse politieke gevangenen achter de tralies heeft. Cairo wil graag die diplomatieke positie behouden om greep te kunnen houden op het hele gebeuren. De Egyptische muur is dus slechts een stukje van een grotere puzzel waarbinnen ook het hernieuwen van het diplomatieke proces tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit in het geding is. De VS, Israël, Egypte, de Palestijnse Autoriteit en ook de Europese Unie, elk hebben ze er op hun manier belang bij dat Hamas van het toneel verdwijnt. Dat de bevolking in Gaza van deze machtspolitiek het slachtoffer is lijkt hen amper te deren. Dat is de politiek zoals ze in het Midden-Oosten wordt gevoerd. Niet het recht, maar macht en belangen beheersen er het politieke bedrijf. Het gevolg: Gaza lijdt, de wereld zwijgt.

 


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.