Gesprek met Rawya Ash-Shawwa, lid van de Palestijnse Wetgevende Raad (PLC) uit Gaza-stad
Artikel
10 minuten

Rawya Ash-Shawwa woont in Gaza-stad. Zij is politica, maar haar wortels liggen in de basisbeweging. Zij is naast parlementslid ook voorzitster van de Raad van Bestuur van PARC in Gaza, een landbouworganisatie en partner van onder andere Oxfam Wereldwinkels.

Rawya Ash-Shawwa woont in Gaza-stad. Zij is politica, maar haar wortels liggen in de basisbeweging. Zij is naast parlementslid ook voorzitster van de Raad van Bestuur van PARC in Gaza, een landbouworganisatie en partner van onder andere Oxfam Wereldwinkels. Zij is een van de progressieve kritische stemmen in de Palestijnse politiek. Ook Arafat wordt niet gespaard. Een delegatie van het Actieplatform Palestina had een onderhoud met haar.

Van alle plaatsen in Palestina is het toch wel in de Gazastrook dat de gevolgen van de bezetting het zwaarst doorwegen. Op een kleine strook land van 6 op 42 km leven 1,35 miljoen Palestijnen. T.t.z. op een goede helft daarvan, want op 42 procent leven 5.000 kolonisten in nederzettingen die goed beschermd worden door een legermacht van 7.000 soldaten. Rond elke nederzetting zijn immense veiligheidszones gecreëerd waar Palestijnse landbouwgrond en huizen werden voor vernietigd. Gaza is door de bezetting economisch compleet ontwricht. De werkloosheid bedraagt door de afgrendeling 65 procent. 82 procent leeft onder de armoedegrens (d.w.z. moet rondkomen met minder dan 2 $ per dag). Voor de Intifada was dat 30 procent.

Rawya Ash-Shawwa is een onafhankelijk lid van de Palestijnse Wetgevende Raad (PLC) uit Gaza-stad. Zij behoort tot de progressieve stroming in de Palestijnse politieke wereld die geregeld in de clinch durft gaan met Arafat en co. Voor haar is de huidige impasse een gevolg van Oslo.

Rawya Ash-Shawwa: "We weten dat Europa het moeilijk heeft om te moeten ervaren dat vooral veel Palestijnse intellectuelen Oslo van in het begin niet gunstig gezind waren. We hebben gelijk gekregen. In 1992, aan de vooravond van Oslo beschikten de Palestijnen nog over een gemeenschappelijke droom: vrede. Maar tijdens de onderhandelingen in Madrid bleek al gauw dat Israël weigerde om ons als gelijke partners te beschouwen. We zagen dat de afspraken niet in overeenstemming waren met de vele VN-resoluties. Essentiële dingen zoals de vluchtelingenkwestie, de teruggave van het volledige grondgebied, de kwestie Jeruzalem en de grenzen werden allemaal uitgesteld. Toch stemden we ermee in, we wilden het vredesproces een kans geven"

Resultaat van Oslo is dat er een aantal politieke instellingen in het leven worden geroepen, die al gauw gedomineerd worden door een kleine kliek rond Fatah.

Rawya Ash-Shawwa: "we probeerden desondanks de Parlementaire democratie zoals ze was te aanvaarden. Wij slaagden erin om 60 tot 70 wetten te maken. Maar we zaten met een groot obstakel. President Arafat weigerde een grondwet te aanvaarden. Hij vond dat de tijd daarvoor niet rijp was. Wij oppositieleden vonden dit evenwel een logisch beginpunt. Na een paar maanden werd snel duidelijk dat het moeilijk was om onder Oslo gewone democratische spelregels te krijgen. Wetten die worden gestemd passeren nog eens via Arafat. Zonder zijn goedkeuring is amper iets mogelijk, een ramp voor de PLC. De PLC stelt als wetgevend lichaam dan ook weinig voor. Ondertussen is de PLC door de oorlog al twee jaar niet meer bijeen gekomen."

Shawwa maakt brandhout van Oslo, omdat het "ons in stukken heeft gehakt."

Rawya Ash-Shawwa: "reizen tussen de Gazastrook en de westelijke Jordaanoever is nagenoeg onmogelijk. In de hele Gaza zijn er misschien 1.000 mensen die een vergunning hebben om van de Gazastrook naar de westelijke Jordaanoever te reizen. Voor alles wat we doen moeten we via de Israëli's passeren. Onze economie is volledig van hen afhankelijk gemaakt. Onze landbouwers kunnen alleen nog via contractteelten met de Israëlische agro-industrie exporteren. Palestijnse aardbeien worden vermarkt door het Israëlische Gresco. Vandaar ook dat aardbeien verder de grenspost konden passeren terwijl dat voor andere goederen niet het geval was. We zijn dus verplicht om met Israëlische bedrijven te werken. De economische sectoren die niet nuttig zijn voor Israël of concurrerend zijn, hebben de deuren moeten sluiten of zijn vernietigd. Voor de Intifada bedroeg de werkloosheid in de Gazastrook 11 procent. Die is nu gestegen tot een dramatische 62 procent. Dat komt omdat velen in Israël werkten. Daarnaast is de werkloosheid het gevolg van de vernietiging van onze infrastructuur. Ik ben net terug van een bezoek aan een klein ambachtelijk metaalbedrijfje dat platgebombardeerd werd. Het Israëlische leger gebruikt geregeld het voorwendsel van 'bommenfabrieken' om verschillende bedrijven te vernietigen."

Oslo maakte het westen blind.

Rawya Ash-Shawwa: "De buitenwereld is veel zand in de ogen gestrooid. Europa heeft de corruptie die het nu bij de Palestijnse Autoriteit aanklaagt zelf lange tijd aangemoedigd en via Oslo mee mogelijk gemaakt. Tijdens het totstandkomen van het Oslo-proces waren er in Israël twee scholen. De Rabin-school wilde meer transparantie en ook wel garanties tegen corruptie. De Peres-school was gehaast en wilde zo vlug als mogelijk het vredesproces opstarten. Hij zorgde ervoor, samen met de Mossad, dat de Palestijnse Autoriteit geld kreeg gestort en economische macht kreeg toegewezen zonder dat daar condities tegenover werden gesteld. De PA kreeg zo het economisch monopolie over verschillende essentiële sectoren: olie, tabak, cement,... De PA werd een belangrijke speler op de markt. Wij hebben dit aangeklaagd en vroegen meer transparantie. Wij vroegen naar de boekhouding, naar budgetten, maar kregen niets te zien. Het werd een groot gevecht tussen de PA en de oppositie in de PLC. We zijn daarover bij de Europese Unie geweest, maar daar werd niet eens gereageerd. Die wilden gewoon doorgaan met de PA en het Oslo-proces."

Er is een groot gebrek aan democratie binnen het Palestijns politiek bestel maar over de bemoeizucht van de Amerikanen die van nieuwe verkiezingen een punt hebben gemaakt en Arafat van het toneel willen zien verdwijnen wil Shawwa niet weten. "Wij willen verkiezingen, maar het Palestijnse volk is niet gek. Verkiezingen organiseren onder bezetting is het idiootste dat er bestaat. Trouwens toen wij eerder verkiezingen vroegen weigerde Israël en dus ook de VS. Nu Arafat in de weg loopt moeten er wel verkiezingen komen. Dat vuile spel spelen we niet mee. Ik heb trouwens een Amerikaanse journalist die me daarover aansprak een tegenvraag gesteld: wat als Hamas wint? Daar kon ie niet op antwoorden. Wij willen in elk geval geen tweede Algerije worden." Het is niet gemakkelijk om tegelijk Israël, de VS en de Palestijnse Autoriteit te bekritiseren. Je kunt immers gemakkelijk van verraad worden beschuldigd. Maar voor Rawya Ash-Shawwa moet de vrijheid blijven bestaan om ook Palestijnse wantoestanden aan te klagen. Zo is ook het houden van lokale verkiezingen al lange tijd een twistpunt tussen de Palestijnse Autoriteit en de oppositie. "Er was lang een discussie over het houden van lokale verkiezingen, maar tot vandaag is daar nog altijd niets van in huis gekomen. De huidige burgemeesters zijn aangeduid door de centrale regering, zeg maar president Arafat. Er is dus geen onafhankelijke lokale autoriteit."

Progressieve politieke groeperingen hebben het niet gemakkelijk. Er is een initiatief voor een politiek alternatief gestart rond Haidar Abdul Shafi en Mustafa Barghouthi, maar Shawwa is sceptisch.

Rawya Ash-Shawwa: "Het is moeilijk om een alternatieve democratische massabeweging te starten in de huidige omstandigheden. We hebben de mogelijkheid en middelen niet om zomaar in de plaats te komen van de politieke partijen die binnen de Palestijnse Autoriteit aan de macht zijn. Bovendien is het nu niet wenselijk om intern spanningen te veroorzaken. Hamas is een politieke kracht van betekenis met veel aanhang vooral hier in de Gaza. Wij kunnen dat niet negeren. Wij moeten Hamas aanvaarden. Maar er is ook een grote stille meerderheid. Ik kom uit dezelfde groep als Shafi en Barghouthi, maar vind het op dit ogenblik geen goede timing om een nieuw initiatief te starten."

Een dag in Gaza

Begin augustus reisde een delegatie van het Actieplatform Palestina door de Palestijnse gebieden. Amjad Ash-Shawwa zal ons een hele dag begeleiden in ons bezoek aan de Gazastrook. Hij werkt voor GIPP (Grassroots International Protection for the Palestinian People), een samenwerkingsverband van organisaties die observatiemissies ter plaatse mee helpen coördineren. In Gaza valt er elke dag nieuws en ellende te rapen, ook die dag. In de ochtend zijn 30 tanks het noorden van de Gazastrook binnengerold. In Beit Lahia maken ze 1 dode en 3 gewonden. Het is een dagelijks terugkerend ritueel. Geen kat die meer weet over het directe doel van deze en andere gelijkaardige operaties. Het gaat om pure terreur die erop gericht is het dagelijkse leven van de Palestijnen en hun infrastructuur volledig te vernietigen. Amjad vertelt ons dat de vier joodse nederzettingen in het noorden van de strook de waterstokkering controleren. Twee andere nederzettingen, Netzarim en Kfar Darom, liggen in het midden van de Gazastrook. Vandaar worden alle verbindingswegen tussen noord en zuid gecontroleerd en worden ze meer dan eens voor alle verkeer gesloten. Het is geen uitzondering dat het meer dan een dag kan duren voor je vanuit het noorden via een viertal checkpoints Rafah, gelegen aan de Egyptische grens, kan bereiken.

Om Khan Younis te bereiken zijn we verplicht de kustweg te nemen via het Palestijnse dorp Eshaikhijleen. Vlakbij ligt de nederzetting Netzarim. Vandaar wordt regelmatig zonder aanleiding geschoten. Een maand eerder is een jongen van 9 die met zijn ouders op het veld werkte in het hoofd geschoten. Een week later werd een vrouw met haar kind gedood. Amjad vertelt ons dat sinds het uitbreken van de Intifadah 26 kinderen vanuit de nederzettingen zijn vermoord. Rond de nederzetting is een veiligheidszone gecreëerd van wel een km. Vroeger waren hier velden met gewassen. Nu is alles door bulldozers platgewalst.

In het kamp dat in Khan Younis ligt, is de armoede duidelijk zichtbaar. Vlakbij ligt opnieuw een joodse nederzetting. De aanpalende huizen zijn allemaal vernietigd. 150 families zijn dakloos. De huizen die nog rechtstaan aan de rand lijken door kogel- en granaatinslagen op kaas met gaten. Veel bewoners zijn hier weg, omdat het te gevaarlijk is om er te wonen. De joodse nederzetting wordt bewaakt door een metershoge betonnen muur met uitkijktorens. Ons bekruipt het gevoel dat er elk moment op ons kan worden geschoten. We vernemen later dat op dezelfde plek een uur na ons bezoek een jongeman is vermoord. Een leven is hier weinig waard.

We keren terug en verkennen de omgeving van de beruchte nederzetting Kfar Darom. Rond de hele nederzetting die zich in het midden van de Gazastrook bevindt, ligt een immense 'veiligheidsstrook'. Huizen en landbouwgrond zijn er voor opgeofferd. We bezoeken een familie die in een huis woont aan de rand, binnen schootsafstand van een militaire post die de nederzetting 'bewaakt'. De moeder vertelt hoe ze nu al maanden regelmatig worden beschoten zonder enige aanleiding. In de nacht van 2 augustus werd vanuit die post de 85-jarige grootmoeder met 3 kogels vermoord. Ze lag buiten te slapen. Ze is nu de oudste martelares van deze Intifada. De dochter toont ons druk gesticulerend de bebloede matras en lakens. Ze toont ons ook het medisch verslag. Israël legt op geen enkele wijze verantwoording af voor deze misdaad. Compensatie is er niet. Die willen ze nu via de rechtbank met de hulp van de Palestinian Council for Human Rights toch proberen afdwingen. Een op voorhand verloren rechtszaak, zo verzekert Amjad ons, maar het is een van de weinig kansen om toch proberen recht af te dwingen.

Tenslotte nog een bezoek aan de plaats in Gaza stad waar twee weken terug de militaire leider van Hamas werd gedood, samen met twaalf onschuldige slachtoffers (onder wie een baby). Het Israëlisch leger stelde achteraf dat het niet wist dat er zoveel burgers in de omgeving waren, maar verklaarde de operatie toch als geslaagd. Ter plaatse zien we de ravage die werd aangericht. De uitleg van het Israëlische leger is complete nonsens. Het beschoten huis lag midden in een dichtbevolkte wijk. De kracht van de explosie vernietigde verschillende huizen. Iedereen met enig gezond verstand kon weten dat burgerslachtoffers onvermijdelijk waren. Maar zoals gezegd, een Palestijns leven heeft nog weinig waarde. Over het incident in de Gaza zei de Belgische Consul in Jeruzalem tijdens ons bezoek aan hem de volgende ochtend: "ofwel is de verantwoordelijke generaal onbekwaam ofwel liegt hij."

De onrechtvaardigheid is te groot voor zo een kleine strook land. Wij voelen ons machteloos. Waarom maakt de internationale gemeenschap aan deze bezettingsoorlog geen einde?


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Land

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.