De aanval kwam er aan het einde van een dag vol geweld die begon in bezet Oost-Jeruzalem, waar Israëlische troepen hardhandig optraden tegen Palestijnen die kwamen bidden op de site van de al-Aqsa moskee. Honderden mensen geraakten gewond. De brutale scenes in Jeruzalem wekten verontwaardiging en solidariteit op onder Palestijnen en over de hele wereld.

De militaire vleugel van de Palestijnse verzetsorganisatie Hamas, kondigde een ultimatum af waarin Israël exact een uur de tijd kreeg -tot 18 uur lokale tijd- om de troepen terug te trekken van al-Aqsa en het bezette Sheikh Jarrah, een buurt in Oost-Jeruzalem, en om de opgepakte Palestijnen vrij te laten.

Toen de deadline verstreken was, vuurden verzetsgroepen in Gaza voor het eerst sinds de zomer van 2014 een reeks raketten af richting Jeruzalem. De Israëli’s die zich aan het opmaken waren voor de zogenaamde Jeruzalem Dag-mars zochten dekking terwijl de sirenes luidden. Er werden geen ernstige Israëlische slachtoffers gemeld.

Een woordvoerder voor Hamas in Gaza zei dat de verzetsstrijders: “raketten afvuurden op bezet Jeruzalem als reactie op de misdaden en agressie van de vijand tegen de heilige stad, en het mishandelen van ons volk in Sheikh Jarrah en de al-Aqsa moskee.”

“Israël zal reageren met grote kracht”, zei de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Hij voegde toe: “Eender wie ons aanvalt, zal een zware prijs betalen”. Dergelijke waarschuwingen moeten verstaan worden als een bedreiging met collectieve bestraffing tegen de burgers van Gaza. De Israëlische ministers keurden daarop een luchtoffensief tegen de Gazastrook goed. Een woordvoerder van het Israëlisch leger stelde dat de aanval “een aantal dagen zal duren”.

De Palestijnse minister van Gezondheid in Gaza rapporteerde dat maandagnacht, in het belegerde gebied, ten minste 20 mensen gedood werden in Israëlische luchtaanvallen. Onder de slachtoffers waren er 9 kinderen. Israël beweert dat 3 Hamas-strijders gedood werden in een van hun luchtaanvallen en Hamas bevestigde dat een van de commandanten van de organisatie omkwam.

Israël sloot ook de enige commerciële toegang (die sowieso gecontroleerd wordt door Israël) tot Gaza af en perkte het bevisbare gebied voor de kustwateren van de Gazastrook verder in.

Kolonistenmars afgelast

Voor Hamas’ ultimatum, onderging Israël een vernederende nederlaag in zijn inspanningen om de controle over het bezette Oost-Jeruzalem te doen gelden. Maandag moest de dag worden waarop duizenden extremistische Joodse kolonisten door de Oude Stad van Oost-Jeruzalem zouden marcheren om de zogenaamde Jeruzalem Dag te markeren.

Deze jaarlijkse parade is een grotesk vertoon van racisme en provocatie waarin Israëli’s hun bezetting sinds 1967 van het oostelijk deel van Jeruzalem vieren.

De mars zou dit jaar plaatsvinden te midden van verhoogde spanningen en verzet tegen Israëls pogingen om tientallen Palestijnse families uit hun huizen in de wijk Sheikh Jarrah te zetten. Dit maakt deel uit van de aan de gang zijnde etnische zuivering en judaïsering van Jeruzalem.

Het grootste deel van de dag hield de Israëlische politie vol dat de kolonistenmars zou doorgaan op de geplande route via Damascus Gate en door de smalle steegjes van de Oude Stad, waaronder het Moslimkwartier. Maar tegen de namiddag besloot Netanyahu, na aanbevelingen van Israëls leger en de Shin Bet (het binnenlandse agentschap voor spionage en marteling) om de route te wijzigen. Vervolgens werd de mars helemaal afgelast. Het was een opvallende overwinning voor de Palestijnen, maar een die er kwam tegen een hoge prijs in verwondingen van het arbitrair Israëlisch geweld.

Honderden gewonden

Voor zonsopgang op maandag 10 mei trokken duizenden Palestijnen naar de site van de al-Aqsa moskee om te bidden, maar ook om ze te beschermen tegen invallen van Joodse extremisten en gewelddadige acties van de bezettingstroepen, zoals gebeurd was op vrijdag en zaterdag, met honderden gewonde Palestijnen als resultaat.

Een groot deel van de 90.000 Palestijnen die zich verzameld hadden aan al-Aqsa voor Laylat al-Qadr, een van de heiligste dagen van de Ramadan, op zaterdag 9 mai waren Palestijns-Israëlische burgers.

Nadat de Israëlische politie tientallen bussen richting Jeruzalem had tegengehouden, vervolgden velen hun reis naar de stad te voet. Terwijl de zon opkwam op maandag, werden er video’s en foto’s gedeeld op de sociale media waarop te zien was hoe de Palestijnen zich klaarmaakten om de moskee te verdedigen tegen een nieuwe aanval. Ze barricadeerden de ingangen met meubels en verzamelde stenen.

Vlak na 8 uur lanceerden de bezettingstroepen een offensief. Ze vuurden schokgranaten, traangas en met rubber-bekleede stalen kogels af op de aanwezige Palestijnen. Vereerders, journalisten en medische hulpverleners geraakten gewond. De Palestijnse Rode Halve Maan liet weten dat het bijna 400 gewonden verzorgde. Zo’n 220 mensen werden naar ziekenhuizen gevoerd. Ten minste 7 Palestijnen geraakten zwaar gewond. Sommigen van hen moesten geopereerd worden.

De troepen vielen ook de plaats aan waar de vrouwen bidden, bij Bab al-Rahma, de oostelijke poort naar de site, die meestal gesloten gehouden wordt door de Israëlische autoriteiten sinds Israëlisch wapentuig in 2003 schade aanrichtte in de moskeeën. De Palestijnen verzamelden lege traangasgranaatbussen, granaathulzen en kogels en vormden er een beeld van de Koeplrots en het woord ‘Jeruzalem’ mee.

Ondanks het extreme en arbitraire geweld verklaarde Israëls politiechef, Kobi Shabtai, op maandagavond aan de media dat zijn troepen te terughoudend waren en dat het tijd was om de “kinderhandschoenen” af te doen.

Aanvallen op journalisten en medisch personeel

Onder de honderden door Israëlische troepen verwonde Palestijnen waren er ook journalisten. In een van de geposte video’s is te zien hoe Israëlische soldaten de Palestijnse fotojournalist Faiz Abu Rmeleh omsingelen en hem op het hoofd slaan. Abu Rmeleh, wiens foto’s onder meer gepubliceerd werden door Electronic Intifada, werd in 2017 ook al eens aangevallen door de bezettingstroepen. Het Palestijnse nieuwskanaal Al Qastal meldde dat 3 van zijn reporters gewond geraakten door met rubber-beklede kogels en traangas.

Naast journalisten werd ook het medisch personeel geviseerd. De Palestijnse Rode Halve Maan stelde dat Israëlische troepen zijn personeel beletten om het al-Aqsa moskeeëncomplex, waar tientallen gewonde Palestijnen nood hadden aan medische verzorging, te betreden.

Een Palestijnse dokter uit Jeruzalem die gekomen was om de gewonden te helpen, vertelde dat soldaten “aan elke poort” hem verhinderden om de site binnen te gaan. Quds Network rapporteerde dat Israëlische troepen Palestijns medisch personeel probeerde te verdrijven. Er geraakten ook hulpverleners gewond. De Palestijnse paramedicus Ahmad Dweikat werd door een Israëlische rubber-beklede kogel geraakt onder zijn oog.

Juridische zitting uitgesteld

Israels hoogste rechtbank probeerde het groeiend verzet tegen de etnische zuivering van Oost-Jeruzalemte ontmijnen door een voor zondag geplande zitting over de gedwongen verdrijving van 3 Palestijnse families uit hun huizen in Sheikh Jarrah, uit te stellen. Israël past openlijk discriminerende wetten toe in een poging om de Palestijnen uit hun huizen te zetten, zodat die overgedragen kunnen worden aan Joodse kolonisten.

Een rechter van het Hooggerechtshof besliste dat de zitting zou worden verzet binnen een periode van een maand en dat de Palestijnse families in hun huizen konden blijven tot er een besluit valt. De Israëlische rechtbanken hebben systematisch in het voordeel van kolonistengroepen geoordeeld die de Palestijnen uit bezet Oost-Jeruzalem willen verdrijven. Het is ook onwaarschijnlijk dat deze kolonistenorganisaties, gesteund door Israëls staatsapparaat, hun inspanningen om de stad etnisch te zuiveren van Palestijnen, zullen opgeven. Het is echter de bedoeling om dit in alle stilte te doen, zonder de commotie veroorzaakt door internationale verontwaardiging.

De VS blokkeert VN-verklaring

Egypte, Qatar en de Verenigde Naties zijn naar verluidt aan het onderhandelen tussen Hamas en Israël om de escalatie van de vijandelijkheden af te remmen. De regering van de Verenigde Staten drukte haar diepe bezorgdheid uit over de “gewelddadige confrontaties” in Jeruzalem, maar reserveerde alleen een expliciete veroordeling voor de raketten die afgevuurd werden vanuit Gaza. Washingtons afvaardiging in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties hield blijkbaar ook een gezamenlijke veroordeling van het geweld in Jeruzalem tegen. De gezant van de Europese Unie in Israël stelde ondertussen dat hij “heel bezorgd was over het geweld in Jeruzalem, maar zei alleen over het afvuren van raketten dat dit “totaal onaanvaardbaar was en moet stoppen”.

Dit artikel werd vertaald vanuit het Engels en verscheen eerder op The Electronic Intifada.