Minister van Buitenlandse Zaken Reynders bezoekt van 7 tot 10 mei Palestina en Israël. Een eerder gepland bezoek werd in december 2015 uitgesteld. De EU publiceerde enkele weken eerder nieuwe richtlijnen rond de labelling van nederzettingenproducten.

Israël reageerde als door een wesp gestoken en zette de diplomatieke relaties met de EU on hold. In februari 2016 ging Israël akkoord de diplomatieke relaties opnieuw te normaliseren. Maar is business as usual mogelijk met een partner die alle afspraken naast zich neerlegt?

Ongeziene Israëlische slopingsgolf

De situatie op het terrein blijft immers dramatisch. Sinds begin 2016 is er sprake van een ongeziene slopingsgolf in "zone C", de 60 procent van de bezette Westelijke Jordaanoever die onder directe controle van Israël staat.

Slopingen zijn geen nieuw fenomeen in bezet Palestijns gebied, maar een essentieel onderdeel van het wrede leven onder de bijna 50 jaar durende Israëlische bezetting. De schaal van de afgelopen maanden is echter ongezien. Eind april 2016 stond de teller op 522 gesloopte Palestijnse structuren, waardoor al 743 Palestijnen ontheemd werden. Ter vergelijking: in heel 2015 werden 453 Palestijnse structuren gesloopt in zone C en kwamen 580 Palestijnen op straat te staan.

Er is bovendien sprake van een steeds grotere focus op de vernietiging van Europese humanitaire projecten: zonnepanelen, waterreservoirs, schoolklasjes, speeltuinen en simpele vormen van onderdak. In 2016 werd al voor meer dan 200.000 euro aan Europese projecten vernietigd. De Westelijke Jordaanoever wordt een steeds grotere stofwolk van vernietigde Europese projecten, zonder dat dit veel stof doet opwaaien op het thuisfront.

Anti-vrede strategie

Slopingen maken deel uit van een bredere strategie om Palestijnen weg te duwen uit hun thuisland, hun grondgebied verder te fragmenteren en plaats te maken voor de verdere uitbreiding van illegale Israëlische nederzettingen. Ze vormen één van de belangrijkste bedreigingen voor duurzame vrede tussen Israëli's en Palestijnen.

Israël stelt dat het enkel "de wet uitvoert", en illegale Palestijnse structuren zonder bouwvergunning sloopt. Officiële Israëlische cijfers tonen echter hoe slechts 1.5 procent van alle Palestijnse aanvragen voor bouwvergunningen worden goedgekeurd, waardoor Palestijnen en internationale donoren weinig andere keuze hebben dan zonder Israëlische toestemming te bouwen. De Verenigde Naties stellen duidelijk dat het Israëlische planningsregime in zone C ingaat tegen het internationaal recht.

Israël heeft als bezettende macht bovendien een verplichting om de Palestijnse bevolking te beschermen. Het vernietigen van Palestijnse eigendommen is verboden onder internationaal recht, tenzij absoluut noodzakelijk voor militaire operaties. Het blijft onduidelijk hoe de vernietiging van zonnepanelen, schoolklasjes en speeltuinen Israël enig militair voordeel bieden.

De bouw van Israëlische nederzettingen, die illegaal zijn onder internationaal recht, gaat ondertussen vrolijk verder terwijl illegaal gebouwde Israëlische "outposts" retroactief worden gelegaliseerd.

Gebrek aan Europese daadkracht

In september 2015 startte de EU een zogenaamde "gestructureerde dialoog" op met Israël, om binnen de zes maanden een einde te maken aan de slopingen. De EU stelde klaar en duidelijk dat als dit geen resultaat zou opleveren, ze financiële compensaties zou vragen van Israël. Meer dan zeven maanden van "dialoog" later is het tegengestelde waar: méér slopingen, in plaats van minder.

België speelt een leidende rol in het (bescheiden) Europese verzet tegen Israëlische slopingen. Minister Reynders moet daarom duidelijk maken dat het geduld van de EU op is en dat het op korte termijn actie zal ondernemen als de slopingen niet worden stopgezet. In juni 2016 staat bijvoorbeeld een EU-Israël Associatieraad gepland, die de Europees-Israëlische relaties bespreekt. Als tegen dan geen vooruitgang is geboekt, moet de EU een duidelijk politiek signaal sturen en de Associatieraad uitstellen.

Ook indien de EU niet onmiddellijk tot actie overgaat, moet België een daadkrachtige houding durven innemen door op bilateraal niveau compensatie te eisen van de Israëlische regering voor de vernieling van Belgische projecten in zone C.

Israël moet bewijzen dat het vrede wil, en stoppen met acties die dit onmogelijk maken.

50 jaar schendingen van Palestijnse mensenrechten en het internationaal recht zijn genoeg. Mooie woorden en dure eden volstaan niet: het is dringend tijd om een versnelling hoger te schakelen.

Ondertekenaars