Wanneer het van de NAVO-strategen zou afhangen, dan zou de Russische steun voor de oorlog in Afghanistan veel verder kunnen gaan dan het voorstel Rasmussen. Het liefst zou men in Washington en Brussel zien dat Moskou direct zou deelnemen op het strijdtoneel onder het bevel van de Amerikaanse commandostructuur en kanonnenvlees ter beschikking zou stellen.

Moskou heeft bepaald geen oren naar gelijk welke suggestie in die zin. Het militaire debacle van de Sovjet-aanwezigheid in Afghanistan van 1979 en 1989 ligt nog altijd vers in het geheugen bij de Russische elite. Meer dan 15.000 gesneuvelde Sovjet-soldaten en meer dan tienduizend verminkten. En een niet zo glorieuze terugtocht, kan men wel zeggen.

Nikolai Patruschev, de secretaris van de Russische Veiligheidsraad, maakte, in februari 2010 als reactie op de vraag van NAVO en de Amerikanen, duidelijk dat onder geen enkele omstandigheid Rusland van plan is om aan dergelijk verzoek van militaire interventie een gunstig gevolg te geven: “ We zullen ons categoriek verzetten tegen de deelname van Russische militairen aan de gevechtsoperaties in Afghanistan. De sleutel voor de oplossing van het Afghaanse probleem ligt niet bij het militaire maar moet op vreedzaam vlak gevonden worden”.

Maar afgezien van de ter beschikking stelling van Russische militairen, levert Moskou echter wel een veelzijdige ondersteuning voor het Afghanistan avontuur van de NAVO. Deze activiteiten werden vanaf het begin onder het etiket “antiterrorisme” gecatalogeerd door de Russische beleidsmakers. Zo besloot Moskou toen, de stationering te aanvaarden van NAVO troepen op militaire steunpunten in Kirgizië, Oezbekistan en Tadzjikistan in een regio die traditioneel als Russische invloedszone gezien wordt.

De installering van het Karzaï-regime in Kaboel is een louter Amerikaanse zaak geweest maar al van bij een vroeg tijdstip werd dit bewind ook door Moskou gesteund. Reeds in het voorjaar van 2002 bezocht VS-vriend Karzai Moskou. Tijdens dit bezoek werd een ganse reeks van akkoorden gesloten, waarbij Rusland zich engageerde om te helpen bij de wederopbouw van de door de oorlog vernielde infrastructuur, om mee te zorgen voor de energiebevoorrading en voor de levering van landbouw- en industriële uitrusting en andere civiele projecten. Bovendien werd de uitstaande Afghaanse schuld voor een bedrag van 11,5 miljard dollar met Rusland kwijtgescholden.

Bij de wederopbouwprojecten gaat het vooral om wat door de toenmalige Sovjet-Unie gefinancierd werd tijdens de beginjaren van 1950 en vooral deze uit de periode van de democratische revolutie van 1978 tot eind van de jaren 1980. Toen kreeg Afghanistan een omvangrijke hulp voor de ontwikkeling van de industrie en de landbouw. In die tijdsspanne werden 142 grote projecten verwezenlijkt en nog 183 belangrijke initiatieven bevonden zich in het stadium van verwezenlijking toen de Sovjet-soldaten het land verlieten.

Inmiddels helpt Moskou het Karzaï regime met de opleiding van politie en militairen, Bovendienverstrekken de geheime diensten inlichtingen en worden wapens zoals helikopters en communicatie-uitrusting aan Kaboel verkocht.

Wat de steun aan in Afghanistan opererende NAVO-troepen betreft, staat de bevoorrading via Russisch grondgebied centraal. Een overeenkomst over het transport van niet militaire goederen voor de troepen werd door Putin in de rand van NAVO-top april 2008 in Boekarest ondertekend. Obama en Medvedev verruimden in juli 2009 in Moskou het akkoord tot de bevoorrading van de troepen via het Russische luchtruim en spoorwegnet. Dit was voordien alleen maar toegestaan voor de troepen van Duitsland, Frankrijk en Spanje.

Daar de opstandelingen hun aanvallen intensfiëren op de aanvoerroute via de Kyberpas op de Afghaans-Pakistaanse grens, wordt het belang van Rusland en de Centraal-Aziatische landen steeds groter voor de troepenbevoorrading van de NAVO en de USA. Volgens het afgesloten akkoord kunnen jaarlijks 4.500 vluchten via het Russische grondgebied uitgevoerd worden. Gelijktijdig wordt een omvangrijke vracht via de haven van Letland per spoor door Rusland en Kazachstan naar Afghanistan vervoerd.

Moskou staat niet alleen het logistiek transport toe van verzorgingsgoederen, maar levert zelf blijkbaar ook actief transportmaterieel voor Afghanistan. Zo meldde het persagentschap Ria Novosti op 1 juli, dat de Russische overheid officieel bereid is tot een militaire samenwerking voor het leasen van transporthelikopters aan de NAVO-troepen in Afghanistan. De adjunctchef van de overheidsdienst, Wjatschelv Dsirkaln, wees op de goede ervaringen van het samenwerkingsproject Salis dat vrachtvliegtuigen An-134 in het kader van bovenvermeld project inzette en 1600 vluchten voor de NAVO heeft gemaakt. Dit voorbeeld van efficiënte leasing kan in betrekking met grote transporthelikopters voor de NAVO strijdkrachten herhaald worden.

Wat zijn de werkelijke beweegredenen voor een groter engagement van Rusland in Afghanistan? Wat is het belang van het Kremlin om de NAVO te helpen? Hier zijn vooral de economische aspecten van belang voor het Russische kapitaal, naast de drugsproblematiek en de gevaren voor het islamitische terrorisme voor Rusland en de Centraal-Aziatische buurlanden.

Wat de economie betreft, speelt in de eerste plaats de verkoop van wapens en legermateriaal, zowel aan het Karzai regime als aan de NAVO bezetter. Volgens de Russische journalist, Alexander Bondar, in zijn artikel van 2 juni voor het FK-Novosti agentschap over de reis van een Russische economische delegatie in Afghanistan, gaat het echter nog om veel meer. Voor Rusland is de tijd aangebroken om opnieuw zijn aanwezigheid in Afghanistan te versterken. “Terwijl anderen proberen om met wapengeweld present te zijn, kunnen wij dit met de hulp van economie doen.”

Uitzicht op succes is voorhanden. De wetenschappelijke expert van het onderzoekinstituut voor Afghanistan, Nikita Mendkovitsch, heeft al twee jaar geleden op 21 juli 2008 in een bijdrage over de business-belangstelling voor Afghanistan geschreven dat dit buurland als gevolg van huidige situatie een belangrijke markt is voor de afzet van Russische producten en voor de mogelijke import van Afghaanse bodemschatten.

De goederenstroom tussen beide landen is vandaag nog zeer bescheiden. Voor 2007 was het 68,2 miljoen dollar en voor 2009 betrof het 140 miljoen. Naast de levering van wapens en militaire uitrusting leverde Rusland vooral levensmiddelen, brandstof, houten vaten en verzaagd hout.

Meer dan in de aankoop van producten is Afghanistan geïnteresseerd in investeringen, zegt Mendkovitsch. Men kan er wel vanuit gaan dat de Russische oligarchen en staatsconcerns zeker ook grote interesse hebben en vooral inzetten op kapitaalinvesteringen voor de uitbating van de grondstoffen. Sovjet geologen hadden al in de tachtiger jaren belangrijke, grote olie- en gas-vindplaatsen gedetecteerd. Onlangs bevestigden de VS van hun kant het bestaan van deze vindplaatsen. Volgens de Russische wetenschappers gaat het In de eerste plaats om grote reserves waarvan het volume op 40 miljoen ton olie en op 13 miljard kubieke meter aardgas geschat wordt. Bovendien zijn er nog vindplaatsen van koper, lood, zink en 49 andere zeldzame metalen, waaronder lithium, niobium en beryllium. Naast de Russische concerns hebben ook de VS en de NAVO bondgenoten belangstelling voor deze grondstoffen.

Het zal uiteindelijk in Washington zijn waar besloten wordt hoeveel de Russische concurrenten van de koek zullen krijgen. Dan nog realiseert, volgens Mendkovitsch, de Russische business al een ganse reeks projecten op de Afghaanse markt. Bijvoorbeeld de bouw van kleine waterkrachtcentrales in de bergachtige regio’s en de wederopbouw van bouwcombinaten, een cementfabriek en ander productie-installaties. In deze samenhang wordt vooral onderstreept dat naast de economische voordelen het ook gaat om het behoud van de huidige machtsrelaties vooral voor de aanleg van de transnationale pijplijnen van Turkmenistan naar Pakistan en China, of via de Arabische Zee voor de import van gas en olie met supertankers naar de andere landen in dit werelddeel.

Het eerste en voor Moskou belangrijkste project is dat Gazprom een gaspijplijn wil aanleggen vanuit Turkmenistan die de mogelijkheid biedt om jaarlijks 30 miljard kubieke meter gas naar Pakistan te transporteren. Mendkovitsch meent dat dit Moskou meer ruimte op de energiemarkt zou verschaffen en tevens zou dergelijke pijplijn verhinderen dat men grote volumes gas uit Turkmenistan zonder controle van Rusland zou op de markt brengen. Bijgevolg versterkt dit project haar positie voor het bepalen van de wereldmarktprijs voor gas. Als tegenprestatie wil Moskou in Afghanistan investeren in de grondstofwinning en verwerkende industrie van het land. Zodoende moet Rusland, voor de oplossing van zijn geopolitieke doelstellingen een compromis zoeken, en lopen de eigen belangen van het Russisch establishment via steun aan de NAVO. Anderzijds is het niet uit te sluiten dat Moskou met de aanleg van een dergelijke pijplijn doorheen het Afghaanse grondgebied ook verzoening met Kaboel natstreeft, wanneer Russische ondernemingen aan de aanleg deelnemen. Wat op zich dan opnieuw een element is waardoor Rusland haar economische invloed in het buurland zou kunnen vergroten. Vergeten we niet dat Medvedev voor hij tot president van Rusland verkozen werd, hij het Russische Gazprom-concern leidde.

Het tweede aspect van het Russische engagement in Afghanistan is het vanuit dit land uitgaande gevaar van de drugsproductie en de drugstrafiek voor Rusland en haar invloedsfeer in de Centraal Aziatische interessegebieden.

Afghanistan is volgens de recente VN berichten van 23 juni 2010, het land met de grootste illegale velden voor het telen van papaver de grondstof voor het aanmaken van opium en heroïne. Gronden bestemd voor de papaverteelt zijn sinds de bezetting van Afghanistan door de VS troepen en andere NAVO staten gestegen van 7500 hectare in 2001 naar 193.000 hectare in 2007. Voor het jaar 2009 bedroeg de oppervlakte voor de teelt van papaver 130.000 hectare. Toen de Sovjet soldaten in 1989 het land verlieten bedroegen de papavervelden 35.000 hectare. Sindsdien is het aandeel van Afghanistan aan de opiumwereldproductie gestegen van 34 procent naar 89 procent voor het jaar 2009.

Rusland is bijzonder gevoelig voor het gevaar van deze opiumproductie. De voorzitter van de afdeling voor Afghanistan van het Instituut voor Oriëntaalse Studies van de Russische academie, stelde vast dat 25 procent van de Afghaanse drugsproductie - dat is ongeveer vier ton opium per dag (genoeg voor zes miljoen dosissen zuivere heroïne) - vanuit Afghanistan via de Centraal-Aziatische landen naar Rusland gebracht worden. Een belangrijk deel van deze heroïne wordt dan verder getransporteerd naar West-Europa. Maar het grootste deel wordt in Rusland verbruikt. Volgens officiële Russische statistieken zijn er 2,5 miljoen drugsverslaafden in Rusland, wat het land op de eerste plaats zet wat de wereldwijde consumptie van Afghaanse heroïne betreft. Meer dan 30.000 jonge mensen sterven jaarlijks door overdosis. De Afghaanse heroïne wordt hierdoor voor Moskou een reële bedreiging voor de gezondheid van de Russische bevolking en is een factor voor de verslechtering van de demografische situatie. Bijgevolg is de strijd tegen de Afghaanse drugs voor Moskou van groot belang in het buitenlands beleid van Rusland.

Daarom dringt Rusland er bij de NAVO steeds op aan om energiek op te treden tegen de Afghaanse drugsproductie en de papaverteelt. Op de bijeenkomst van de NAVO Rusland Raad van 24 maart 2010 in Brussel, heeft Victor Ivanov, de leider van de Russische federale drugscontrole, met aandrang verzocht dat het Noord-Atlantische bondgenootschap een ambitieus programma voor de vernietiging van de papaverteelt zou opzetten.

De NAVO neemt echter een andere houding aan in deze problematiek. Evere is de mening toegedaan dat de vernietiging van de papavervelden alleen maar door de eigen Afghaanse autoriteiten kan gedaan worden. Wanneer de NAVO deze taak op zich zou nemen, dan zou dit de boeren tot een vijandige houding aanzetten wat de antiterroristische opdracht van de NAVO zou ondergraven. De NAVO is daarom niet bereid de Afghaanse opiumaanplantingen te vernietigen, zoals de VS wel doet in Colombia tegen de coca plantages. In deze context kan men terecht de vaststelling maken dat er een verband is met de duidelijker wordende Westerse strategie van destabiliseringⁱ van Rusland door de NAVO.

Naast de drugsproblematiek is er ook nog het gevaar voor het “islamterrorisme”, dat Rusland er toe aanzet om in Afghanistan met de VS en de NAVO te coöpereren. Een overwinning van de Taliban zou ongetwijfeld directe nadelige gevolgen hebben in Rusland en zijn omgeving.

Dan kan men er van uitgaan dat de gewezen Sovjet-deelstaten in Centraal Azië, die Rusland nog altijd tot zijn invloedsregio beschouwt, het volgende doelwit van de Taliban en de radicale islamieten zal zijn. Dan zou het kunnen dat Rusland zich verplicht ziet om militair in te grijpen. Het is geweten dat de Taliban enge contacten heeft extreme islamieten groepen in Oezbekistan en Tadzjikistan.

De veiligheid van Rusland zou bij dergelijke ontwikkelingen zelf ernstiger bedreigd worden dan het nu al is. De succesvolle jihad strijders zullen dan meer aandacht hebben voor de 20 miljoen moslims in Rusland in hun strijd voor de bevrijding van de heerschappij van de in hun ogen ongelovigen. Dit is duidelijk merkbaar door de wapenleveringen aan de regeringsvijandige groepen in Tsjetsjenië, Dagestan en andere regio’s in het noorden van de Kaukasus.Dat is meteen een belangrijke reden waarom Rusland in de strijd tegen de islamitische jihad strijders,een samenwerking met Europa en de VS wenselijk acht.

De vraag blijft of een militaire overwinning van de VS en NAVO, met de steun en hulp van Moskou, een oplossing inhoudt voor de strijd tegen het terrorisme. Hieraan hebben vele burgers en militairen in Rusland grote twijfels.

De doelstelling van de VS en de NAVO is daarenboven niet alleen de controle over Afghanistan te verwerven, maar ook om zich in gans Centraal Azië vast te verankeren. Zo ontstaat er een reëel gevaar voor Rusland om zijn invloedssfeer aan zijn zuidflank te verliezen aan de VS; een invloedssfeer die militair belangrijk is en tevens een grondstofrijk gebied betreft.

De NAVO is geen vriend van Rusland maar een instrument van de Amerikaanse wereldheerschappij. Een militaire overwinning in Afghanistan zou een aanzienlijk gevaar inhouden voor Rusland en China. Het zou een stap vooruit zijn in de Brzezinski-strategie voor overheersing en controle van het Euraziatisch dubbelcontinent als sleutel voor de wereldheerschappij van de VS. Door een eventueel succes in Afghanistan, zouden Washington en zijn vazallen zich aangemoedigd beschouwen om andere oorloginitiatieven te nemen.

Bron:

Willi Gerus: NATO oder Taliban – www.friedensforschung.de

Spiegel online 16.12.2009

www..fcinfo.ru

Mendkovitsch : die Kohlenwasserstoff Ressources Afghanistan

Viktor Korgum: Das Afganistan Problem aus Russische perspektive

David krickus/ Warum Rusland in Afghanistan mit dem Westen Kooperiert