Sinds 22 januari zijn kernwapens officieel illegaal onder internationaal recht. Naar aanleiding van deze gebeurtenis ging Ludo De Brabander (België) in gesprek met Chuck Johnson (VS), Marion Küpker (Duitsland) en Oleg Bodrov (Rusland). Bekijk het volledige webinar onderaan.
Heeft het Verbodsverdrag al iets opgeleverd in de strijd tegen kernwapens? Wat is de huidige situatie in verschillende delen van de wereld? Met deze vragen vingen we het webinar getiteld 'Nuclear Weapons, challenging together this existential threat' aan op 28 januari, in het kader van het Wereld Sociaal Forum.
Een sprankeltje hoop op een wereld zonder kernwapens is zeker niet misplaatst nu het Verbodsverdrag op Kernwapens in werking is getreden. Toch kunnen we nog niet helemaal tevreden zijn aangezien de landen die effectief kernwapens bezitten, het verdrag weigeren te tekenen. Ook ons land hield zich afzijdig in de internationale onderhandelingen. Dit heeft alles te maken met het feit dat ons land lid is van de NAVO, een alliantie die zich profileert als voorstander van kernwapens met de zogenaamde “Nuclear Sharing Policy”. Onder deze vorm van beleid plaatste de Verenigde Staten in een aantal Europese NAVO-lidstaten kernwapens. Het gaat hier om Nederland, Duitsland, Italië, Turkije én België. Daarnaast zou het bezit van kernwapens volgens voorstanders de vrede tussen de landen bewaren, een standpunt dat zij delen met de NAVO. Om dit standpunt kracht bij te zetten verwijzen ze maar al te graag naar de Deterrence theory (afschrikkingstheorie) waarbij men stelt dat het dreigen met kernwapens landen ervan weerhoudt om ze effectief te gebruiken. Paradoxaal genoeg, wordt er in de Verenigde Staten op dit moment een variant op de B61 kernbom geproduceerd, de B61-12. Deze variant is veel nauwkeuriger en zou veel minder nevenschade veroorzaken, wat hem bruikbaarder maakt. In dit geval kunnen we dus niet spreken van afschrikking.
Met de ontwikkeling van de nieuwe kernbom is de VS van plan om binnen een paar jaar de 150 B61 bommen in Europa (waarvan naar schatting 20 in Kleine Brogel, België) te vervangen door de nieuwe variant. Dit terwijl de meerderheid van de Europese bevolking oproept tot nucleaire ontwapening. Uit een recente opiniepeiling blijkt dat 77% van onze bevolking wil dat België het Verbodsverdrag ondertekent. 57% van de representatieve steekproef is ervan overtuigd dat de Amerikaanse kernwapens uit ons land verwijderd moeten worden. In andere Europese landen merken we dezelfde trend op. De kernwapens van de VS verwijderen uit ons land is bovendien geen mission impossible. Zo besloten Canada in 1984 en Griekenland in 2001 om zich te ontdoen van hun kernwapens.
Een volgende stap naar een kernwapenvrije wereld zou dus de ondertekening van het Verbodsverdrag door een kernwapenstaat zijn. Indien een aantal landen samenwerken om zich te ontdoen van hun kernwapens, zou het een positieve invloed kunnen hebben op de andere landen. Daarom doen organisaties, verspreid over verschillende landen, hun uiterste best om de kernwapens in hun land weg te krijgen. Zo heeft de Duitse organisatie Büchel ist überall door acties en gelobby 112 burgemeesters en 550 parlementariërs ertoe aangezet om hun steun te betuigen aan de strijd tegen kernwapens. Ze leggen nu de focus op de verkiezingen van 26 september 2021 om hun land kernwapenvrij te maken.
Ook in België riepen 157 gemeenten en steden op tot kernontwapening op de Internationale Dag van de Vrede. We sloegen er ook in om 52 burgemeesters aan te zetten tot het schrijven van een open brief aan onze toenmalige Eerste Minister Sophie Wilmès met de vraag voor een open, democratisch en transparant debat over de wenselijkheid van de Amerikaanse kernwapens op Belgisch grondgebied. Met diezelfde boodschap organiseerde De Belgische Coalitie tegen Kernwapens, waar Vrede vzw actief lid van is, op 22 januari een manifestatie voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Brussel.
In het Oosten van Europa begint er ook wat te bewegen. Er zijn massale protesten aan de gang tegen het beleid van Poetin. Toch zal Rusland zijn kernwapenbeleid niet snel stopzetten. Zo is Poetin ervan overtuigd dat Rusland kernwapens nodig heeft omdat het “omringd is door vijanden”. Zelfs oppositieleider Navalny steunt hem hierin; “Rusland heeft de nucleaire balans met de VS nodig. We moeten dat behouden en uitbouwen". Veelbelovend klinkt dat niet voor de vredesbeweging in Rusland. Wat de vredesbeweging wel kan geruststellen is het feit dat het nucleaire verdrag “New START” met de Verenigde Staten verlengd is. Iets wat, volgens vertegenwoordiger Oleg Bodrov, toch zeker vooruitzichten biedt. De verlenging van het verdrag is namelijk iets waar de Public Council of the Gulf of Finland naartoe heeft gewerkt.
Naast Rusland, gebruikt de VS ook de competitie met andere landen zoals China, Rusland, Iran en Noord-Korea als excuus om geen actie te ondernemen. In tegenstelling tot Trump, zou Biden wel minder gaan investeren in kernwapens. Hij gaat bovendien tegen het idee van Trump in om het hele kernwapenarsenaal te vernieuwen. Toch zijn de motieven van Biden vooral financieel. Hij is niet uit op een volledige kernontwapening van de VS, maar wil wel de investeringen sterk terugdringen.
Dit is het verslag van een Webinar in het kader van het Wereld Sociaal Forum waarvan u de opname onderaan kan herbekijken.
Sprekers
- Ludo De Brabander (Vrede vzw)
- Chuck Johnson (International Physicians for the Prevention of Nuclear War)
- Marion Küpker (Büchel is überall)
- Oleg Bodrov (Public Council of the Gulf of Finland)
