Image
slavernij

CC

De nauwe connecties tussen slavernij en oorlog
Artikel
5 minuten

Vandaag zijn ongeveer 40 miljoen mensen in de wereld slaven, hoewel de schattingen variëren. Moderne slavernij neemt veel verschillende vormen aan, zoals bijvoorbeeld kindsoldaten, sekshandel en gedwongen arbeid. Geen enkel land is immuun. Door families gecontroleerde sekshandel in de Verenigde Staten, als slaven misbruikte vissers in de zeevruchtenindustrie in Zuidoost-Azië, gedwongen arbeid in de mondiale toeleveringsketens van de elektronica, enzovoort. Slavernij kent geen grenzen. 

Als academici die onderzoek doen naar moderne slavernij, proberen we te achterhalen hoe en waarom mensen nog steeds worden gekocht, gehouden als bezit en verkocht in de 21ste eeuw, in de hoop beleid te helpen ontwikkelen dat deze misdaden uitroeit.

Veel van de antwoorden zijn terug te voeren op oorzaken als armoede, corruptie en ongelijkheid. Maar ze komen ook voort uit iets dat minder besproken wordt: oorlog. In 2016 bestempelde de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties moderne slavernij als een ernstig probleem in gebieden die getroffen worden door gewapende conflicten. Onderzoekers weten echter nog steeds weinig over de specifieke manieren waarop oorlog en slavernij met elkaar verweven zijn. 

We publiceerden zopas onderzoek waarin gegevens over gewapende conflicten over de hele wereld worden geanalyseerd om deze relatie beter te begrijpen. Wat we ontdekten was onthutsend. De grote meerderheid van de gewapende conflicten tussen 1989 en 2016 omvatten een of andere vorm van slavernij.

Het categoriseren van conflict

We maakten gebruik van een gevestigde databank over oorlog, het ‘Uppsala Conflict Data Program' (UCDP), om na te gaan in hoeverre en op welke manieren gewapende conflicten overlappen met verschillende vormen van hedendaagse slavernij. Ons project werd geïnspireerd door twee vooraanstaande geleerden die gespecialiseerd zijn in het onderzoek rond seksueel geweld, Dara Kay Cohen en Ragnhild Nordås. Deze politieke wetenschappers gebruikten dezelfde databank om hun eigen baanbrekende databank te creëren over hoe verkrachting gebruikt wordt als een oorlogswapen. 

De Uppsala-databank breekt elk conflict op in twee categorieën of zijden. Zijde A vertegenwoordigt een natiestaat, en zijde B bestaat doorgaans uit één of meerdere niet-statelijke actoren, zoals rebellengroepen of opstandelingen. 

Met behulp van die gegevens onderzocht ons team gevallen van verschillende vormen van slavernij, waaronder sekshandel en gedwongen huwelijken, kindsoldaten, en algemene mensenhandel. Deze analyse bevatte informatie van 171 verschillende gewapende conflicten. Omdat het gebruik van slavernij in de loop van de tijd verandert, deelden we meerjarige conflicten op in afzonderlijke “conflictjaren” om ze per jaar te kunnen bestuderen. In het totaal onderzochten we 1113 aparte gevallen.

Het classificeren van elk geval om te bepalen of en welke vormen van slavernij werden gebruikt, was een uitdaging. We vergeleken informatie afkomstig van een waaier aan bronnen, waaronder mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty International en Human Rights Watch, wetenschappelijke rapporten, journalistieke verslaggeving en documenten van gouvernementele en intergouvernementele organisaties.

Alarmerende cijfers

Uit onze recent gepubliceerde analyse blijkt dat hedendaagse slavernij een vast onderdeel is van gewapende conflicten. Van de 1113 gevallen die we bestudeerden, telde 87% kindsoldaten -d.w.z. strijders van 15 jaar en jonger-, bevatte 34% seksuele uitbuiting en gedwongen huwelijken, en was bij ongeveer 24% gedwongen arbeid en bij 17% mensenhandel betrokken.

Een mondiale hittekaart die de frequentie aanduidt van deze gewapende conflicten over verloop van tijd schetst een somber beeld. De meeste conflicten die slavernij omvatten, vinden plaats in lage-inkomenslanden, waarnaar ook vaak verwezen wordt als het Mondiale Zuiden. 

Ongeveer 12% van de conflicten waarin een of andere vorm van slavernij voorkomt, situeerde zich in India, waar er meerdere conflicten zijn tussen de overheid en niet-statelijke actoren. Militanten in hun tienerjaren zijn bijvoorbeeld betrokken bij de opstand in Kasjmir en bij de separatistische rebellenbeweging in Assam. Ongeveer 8% van de gevallen van slavernij vonden we terug in Myanmar, 5% in Ethiopië, 5% in de Filipijnen en ongeveer 3% in Afghanistan, Soedan, Turkije, Colombia, Pakistan, Oeganda, Algerije en Irak.

Dit bewijs van slavernij, voornamelijk in het Mondiale Zuiden, is misschien niet verrassend aangezien armoede en ongelijkheid instabiliteit en conflict kunnen aanwakkeren. Het helpt ons echter nadenken over de manier waarop de historische, economische en geopolitieke relaties van deze landen met het Mondiale Noorden eveneens druk en geweld stimuleren – een thema dat slavernij-onderzoekers hopelijk verder kunnen bestuderen in de toekomst. 

Strategische slavernij

Wanneer een gewapend conflict slavernij omvat, dan wordt ze meestal ingezet om tactische redenen: het bouwen van wapens, bijvoorbeeld, of het aanleggen van wegen en andere infrastructuurprojecten om een oorlog te voeren. Soms wordt slavernij ook strategisch gebruikt, als onderdeel van een overkoepelende strategie. Tijdens de Holocaust maakten de Nazi’s gebruik van ‘strategische slavernij’ voor wat ze “uitroeiing via arbeid” noemden. Vandaag, net zoals in het verleden, maakt strategische slavernij normaal gezien deel uit van een grotere genocide-strategie.

 We stelden vast dat “strategische slavernij” in ongeveer 17% van de onderzochte gevallen plaatsvond. Het tot slaaf maken van mensen was met andere woorden een primair objectief in ongeveer 17% van de conflicten die we bestudeerden. Vaak diende dit de doelstelling van genocide. Een voorbeeld is het tot slaaf maken van de Yazidi-minderheid door de Islamitische Staat tijdens het bloedbad in Sinjar (Irak) in 2014. Naast het systematisch doden van Yazidi’s, streefde de Islamitische Staat ernaar vrouwen gevangen te nemen en te bezwangeren als systematische etnische zuiveringstactiek. Er werd gepoogd om de etnische identiteit van de Yazidi’s te elimineren via verkrachting. 

De connecties tussen slavernij en conflict zijn wreed, maar nog steeds niet goed begrepen. Onze volgende stap omvat het classificeren van historische gevallen van slavernij en conflict, teruggaand tot Wereldoorlog Twee. Bekende gevallen zijn Nazi Duitsland die gedwongen arbeid inzette in zijn oorlogsmachine en het imperiaal Japans leger dat zich schuldig maakte aan seksuele slavernij

We hopen dat de publicatie van de nieuwe gegevens verzameld in ‘Contemporary Slavery in Armed Conflict’, gebruikt zullen worden door andere onderzoekers om een beter begrip te krijgen van de problematiek, en om toekomstig geweld te helpen voorkomen. 

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in 'The Conversation' (CC-licentie).


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Land

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.