Naar verluidt zouden Finland en Zweden overwegen het lidmaatschap van de NAVO aan te vragen als antwoord op de militaire agressiviteit van Rusland. Dit is eigenlijk een puur politieke beslissing die niet is ingegeven door veiligheidsnoden, maar alles van doen heeft met een nieuwe verankering van militair Verenigde Staten in Europa. De Europese Unie stond erbij en keek ernaar.
Met het Verdrag van Lissabon dat van kracht is sinds 2009 is er in de EU een plicht tot militaire bijstandsverlening. Artikel 42.7 zegt immers het volgende: “Indien een lidstaat op zijn grondgebied gewapenderhand wordt aangevallen, rust op de overige lidstaten de plicht deze lidstaat met alle middelen waarover zij beschikken hulp en bijstand te verlenen overeenkomstig artikel 51 van het Handvest van de Verenigde Naties. Dit laat het specifieke karakter van het veiligheids- en defensiebeleid van bepaalde lidstaten onverlet. De verbintenissen en de samenwerking op dit gebied blijven in overeenstemming met de in het kader van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie aangegane verbintenissen, die voor de EU-lidstaten die er lid van zijn, de grondslag en het instrument van hun collectieve defensie blijft.”
Of Finland en Zweden al dan niet lid zijn van de NAVO, is dus van geen belang. Helsinki en Stockholm hebben via de EU-regels reeds alle veiligheidsgaranties en solidariteit van de andere EU-lidstaten in geval van een militaire aanval tegen hun grondgebied.
Mocht het Finse of Zweedse parlement de stap naar NAVO-lidmaatschap zetten, moet dat als een enorm succes van de Amerikaanse diplomatie worden beschouwd.
Het gaat er Washington om de afstandelijkheid tussen de Amerikaanse en de Europese polen van het trans-Atlantisme, die vooral onder president Trump duidelijk was geworden, terug te dringen naar een nieuw niveau van Amerikaans leiderschap.
Ook als de Oekraïense president Zelynsky een bezoek van de Duitse president Steinmeier weigert (12 april 2022), is dat niets anders dan de voortzetting van de Amerikaanse druk om Duitsland te dwingen tot een totale breuk met Rusland en vooral tot een stopzetting van de Russische gasleveringen. Oekraïne, dat op zoek is naar steun en toekomstig lidmaatschap van de EU, weigert de president van een leidende EU-lidstaat te ontvangen, – faut le faire, zeggen ze in Brussel.
Een dergelijke houding is alleen te begrijpen als Zelynksy zich gesteund weet door een machtige bondgenoot. Het is een schoolvoorbeeld van Amerikaanse beïnvloeding. Frankrijk kreeg eerder al een kaakslag toen Australië een duikbotencontract opzij schoof voor een nauwe coalitie met de VS en Groot-Brittannië.
Of hoe Europa verschrompelt tot een politieke dwerg. De Europese buitenlandse politiek zal Amerikaans zijn of niet zijn, lijkt wel de evolutie onder VS-president Biden.
Dit artikel verscheen ook op Uitpers.
