Zeventien jaar na de invasie van Irak leek de wereld opnieuw af te stevenen op een desastreuze oorlog in het instabiele Midden-Oosten. Voorlopig lijkt een verdere escalatie van het conflict tussen de VS en Iran afgewend, maar een kleine vonk kan voldoende zijn om het te doen escaleren. Het Amerikaans sanctieregime wordt nog versterkt en over en weer klinkt er nog dreigende taal.

De VS spelen met vuur. De buitenrechtelijke executie van Qasem Soleimani met droneraketten, wat ook zijn misdaden zijn, is niet alleen een provocatieve oorlogshandeling, maar ook een schending van het internationaal recht. We mogen niet tolereren dat de Amerikaanse president Donald Trump voortdurend de internationale rechtsorde ondermijnt. We kunnen niet aanvaarden dat België en de andere lidstaten van de Europese Unie deze manier van optreden niet duidelijk veroordelen.

Oproepen voor vrede worden systematisch bekritiseerd. 'Ben je tegen de oorlog, dan steun je het misdadige Iraanse regime', zo luidt het hier en daar. Het is een binaire opstelling die doet denken aan de discussies in de aanloop naar de oorlog tegen Irak in 2003. Ook toen luidde de beschuldiging dat de vredesbeweging met haar anti-oorlogsstandpunt van dictator Saddam Hoessein een anti-imperialistische held maakte. Onzin natuurlijk. Veel vredesorganisaties veroordeelden de repressie van Saddam Hoessein tegen zijn bevolking en deden dat ook toen diens troepen Iran aanvielen wat trouwens gebeurde met de steun van de VS. Zij klaagden de Amerikaanse en Europese bewapening aan van de dictatuur in Bagdad, waaronder ook producten voor de aanmaak van chemische wapens.

De ruïnes van de Brits-Amerikaanse Golfoorlog

De vredesbeweging waarschuwde destijds voor de nefaste gevolgen van de oorlog in Irak en kreeg jammer genoeg gelijk. Zoals dat ook het geval was voor de militaire interventies in Afghanistan, Libië en Syrië. Het is nodig om er aan te herinneren dat de Islamitische Staat, de Iraakse vluchtelingenstroom en de invloed van Iran in de regio het gevolg zijn van de destabiliserende en verwoestende Brits-Amerikaanse Golfoorlog die vele honderdduizenden slachtoffers heeft geëist.

Nu dreigt de geschiedenis zich te herhalen, maar in media en politiek tekenen we stemmen op die dat alweer lijken te zijn vergeten. De gevolgen van een nieuwe oorlog zullen zonder twijfel catastrofaal zijn. En dat op de eerste plaats voor de Iraanse en Iraakse bevolking die al zwaar op de proef is gesteld in een regio die door geostrategische belangen zwaar is gedestabiliseerd.

Zij die de buitenrechtelijke executie van een hoge Iraanse generaal toejuichen of zich in medeplichtige stilte hullen, moeten goed beseffen dat de militaire confrontatiepolitiek de autoritaire krachten in beide kampen alleen maar kan versterken. In Irak trekt een jonge generatie - niet in het minst in het sjiitische zuiden van Irak - al wekenlang de straat op. Zij trotseerde harde repressie om in het verweer te komen tegen corruptie, bezetting, voor werk en, ja, tegen de Iraanse en Amerikaanse invloed en machtspositie in haar land. De executie van Qasem Soleimani en de oorlogsretoriek die ermee gepaard gaat is bezig die beweging kapot te maken. Dat geldt ook voor de progressieve krachten in Iran die nu van onpatriottisch gedrag kunnen worden beschuldigd.

De VS, die onze regeringen als bondgenoot beschouwen en de dominante macht zijn binnen de NAVO, dragen een grote verantwoordelijkheid voor de destabilisering van de regio. Washington heeft een eind gemaakt aan het politiek proces door zich in mei 2018 terug te trekken uit een goed werkend nucleair akkoord met Iran en het afkondigen van sancties die niet zozeer het regime, maar de bevolking raken. De Europese Unie was het daar niet mee eens, maar weigert daar nog altijd ondubbelzinnig tegen in te gaan en met een alternatief en geloofwaardig plan voor Iran voor de dag te komen. Door zich zo volgzaam te gedragen draagt de Europese Unie bij tot de ontmanteling van het internationaal systeem. Via de NAVO riskeren we voortdurend betrokken te raken bij de Amerikaanse oorlogspolitiek en dus is het beter dat ons land de Alliantie de rug toekeert.

België moet verantwoordelijkheid nemen

Als vredesbeweging willen we het consequent opnemen voor de internationale rechtsorde, hoe zwak die vandaag ook moge zijn, en strijden tegen het groeiend militarisme, autoritarisme, imperialisme en unilateralisme. Als lid van de VN-veiligheidsraad moet België (dat nu het voorzitterschap waarneemt) zijn verantwoordelijkheid nemen en alles uit de kast halen om de oorlogslogica waarin de wereld verzeild dreigt te raken, te stoppen. Het VN-Handvest en het internationale recht mag niet verworden tot een vodje papier. De Europese Unie moet afstand nemen van het oorlogsbeleid van het Witte Huis en beide kampen ertoe bewegen om plaats te nemen aan de onderhandelingstafel.

Er is geen andere optie. Oorlog zal het Midden-Oosten onvermijdelijk verder destabiliseren en de gevolgen zullen zich wereldwijd laten zien. Daarom zeggen we: stop! Niet in onze naam!

Dit stanpunt verscheen in Knack.be