Bijna twee jaar geleden begon het Internationaal Strafhof (ICC) met een onderzoek naar Israëlische oorlogsmisdaden gepleegd op de bezette Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem en de Gazastrook. Maar het ICC heeft nog geen concrete stappen gezet om het onderzoek vooruit te helpen. Ondertussen werd in Israël op 29 december de meest extreemrechtse, zionistisch-racistische en ultrareligieuze regering ooit ingezworen. De kans dat het aantal zware misstanden, straffeloos gepleegd tegen Palestijnen nog verder toeneemt, is dus zeer reëel (nvdr.).
Gefrustreerd met het slepende tempo van het ICC-onderzoek en het gebrek aan duidelijkheid over hoe en wanneer het zal worden voortgezet, brachten drie Palestijnse organisaties op 6 december 2022 een gezamenlijke verklaring uit, gericht aan de Vergadering van Staten die Partij zijn bij het Statuut van Rome (het bestuursorgaan van het ICC): “We hebben geen enkele concrete stappen gezien in dit onderzoek, noch enige actie van het Parket van de Aanklager om de vicieuze cirkel van straffeloosheid te doorbreken”.
Ze voegden toe: “De situatie op het terrein verslechtert jaar na jaar, maand na maand, dag na dag. We hebben het gevoel dat we alleen staan in onze strijd. En Palestijnse slachtoffers verliezen hoop.”
Op 3 maart 2021 kondigde Fatou Bensouda, toenmalig hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof, de opening aan van een formeel onderzoek naar oorlogsmisdaden gepleegd op de Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem, en de Gazastrook, tijdens en sinds Israëls ‘Operation Protective Edge’ van 2014, waarbij 2.251 Palestijnen werden gedood.
Na een vooronderzoek van vijf jaar had Bensouda immers geconcludeerd dat er redelijke gronden waren om te geloven dat Israëlische troepen oorlogsmisdaden gepleegd hadden, zoals het moedwillig doden, het moedwillig veroorzaken van ernstige letsels, het disproportioneel gebruik van geweld en het transfereren van Israëli’s naar bezet Palestijns gebied. Bensouda constateerde ook dat er redelijke gronden waren om mogelijke oorlogsmisdaden te onderzoeken gepleegd door Palestijnen, waaronder het moedwillige aanvallen van burgers, het gebruik van burgers als menselijk schild, en marteling en moedwillig doden.
De drie Palestijnse mensenrechtenorganisaties die deze maand een gezamenlijke verklaring uitbrachten om de aandacht te vestigen op het gebrek aan vooruitgang in het ICC-onderzoek zijn het ‘Palestinian Centre for Human Rights’ (een groep die de mensenrechten beschermt en de rechtsstaat bevordert in overeenstemming met internationale standaarden), het ‘Al-Mezan Center for Human Rights’ (een groep die mensenrechten verdedigt, met name economische, sociale en culturele rechten in de bezette Palestijnse gebieden), en Al-Haq (een groep die mensenrechtenschendingen in de bezette Palestijnse gebieden documenteert).
"In 2021 werd de opening van een onderzoek door het Parket van de Aanklager gezien als een enorme sprong voorwaarts," schreven de groepen in hun gezamenlijke verklaring. "Na jaren van frustratie hoopten we dat dit het begin was van een nieuw tijdperk van verantwoording voor de ernstige misdaden die gepleegd zijn in bezet Palestina."
“Dit jaar alleen al”, stelden de drie groepen, “werden meer dan 200 Palestijnen, waaronder heel wat kinderen gedood door Israëls koloniale nederzettingenregime op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook”. Ze wezen er ook op dat de geliefde Palestijnse Al-Jazeera journaliste Shireen Abu Akleh “op klaarlichte dag, in koelen bloede vermoord werd door een Israëlische sluipschutter”. En zes prominente Palestijnse middenveldorganisaties, waaronder Al-Haq, werden gesloten nadat ze incorrect bestempeld werden als ‘terroristische organisaties'.
Het Parket van de Aanklager van het ICC heeft nog geen enkele verklaring over Palestina afgelegd.
Ondanks deze gebeurtenissen, schreven de drie organisaties, heeft het Parket van de Aanklager nog geen enkele verklaring over Palestina afgelegd. Ze stelden de passiviteit van de aanklager van het ICC inzake Palestina, tegenover zijn proactiviteit rond de situatie in Oekraïne. "Het is cruciaal dat hetzelfde niveau van aandacht, activiteit en middelen wordt toegepast op andere situaties, waaronder Palestina, om percepties van selectiviteit en politisering te voorkomen," schreven de groepen. "Slachtoffers mogen niet concurreren om gerechtigheid en er mag niet met twee maten en twee gewichten gemeten worden wat justitie betreft."
Op 21 november 21 noemde Bezalel Smotrich, leider van de Israëlische extreemrechtse Religieuze Zionisme Partij, de Palestijnse mensenrechtenorganisaties een "existentiële bedreiging voor Israël". Hij stelde dat nieuwe Israëlische regering wettelijke en veiligheidsmaatregelen tegen hen moet treffen, onder meer door “hun financiering in beslag te nemen”.
Twee dagen later schreven 198 Palestijnse, regionale en internationale civiel-maatschappelijke organisaties -waaronder de ‘National Lawyers Guild’, het ‘Center for Constitutional Rights’, ‘Amnesty International’, ‘Human Rights Watch’ en de ‘International Association of Democratic Lawyers’- een open brief aan de hoofdaanklager van het ICC, Karim Khan, waarin ze de “gemiste kansen het afgelopen jaar op preventieve verklaringen” betreurden. De civiel-maatschappelijke organisaties verwezen naar het doden van Palestijnen door Israël “zonder duidelijke provocatie”, en naar raids en aanvallen op gelovigen in de Al Aqsa Moskee en Al-Haram Al-Sharif in bezet Oost-Jeruzalem.
Drie van de zes als “terroristische organisaties” gecategoriseerde groepen hebben het Parket van de Aanklager van het ICC voorzien van informatie over "vermeende ernstige misdaden begaan door Israëlische onderdanen binnen de jurisdictie van het Hof". De civiel-maatschappelijke organisaties haalden de Apartheidsconventie aan, die de "vervolging van organisaties en personen door hen te beroven van fundamentele rechten en vrijheden, omdat zij zich verzetten tegen apartheid", een "onmenselijke daad" van apartheid noemt. Ze schreven: “Hoewel het viseren door Israël van deze organisaties het werk van het ICC kan hinderen, is er geen publieke reactie gekomen van het Parket van de Aanklager.
De civiel-maatschappelijke organisaties drongen er bij het ICC op aan om: 1. Israël publiekelijk te veroordelen en op te roepen om de kwalificatie van Palestijnse mensenrechtengroepen als terroristische organisaties in te trekken. 2. Publiekelijk te bevestigen dat het Parket van de Aanklager de misdaden van Israël tijdens het niet-uitgelokte militaire offensief van augustus 2022 onder de loep zal nemen. 3. Dringend het onderzoek van het ICC naar de situatie in Palestina te bespoedigen, met inbegrip van de misdaden tegen de menselijkheid van apartheid en vervolging. 4. Preventieve verklaringen af te leggen om Israël af te raden misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden te plegen.
Benjamin Netanyahu stelt "Israëls meest extreemrechtse regering tot nu toe" samen, schreef advocaat Diana Buttu, voormalig adviseur van het onderhandelingsteam van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), op 13 december in een opiniestuk in The New York Times. Op 29 december werd deze regering ondertussen ook effectief ingezworen. Netanyahu’s kabinet zal hoogstwaarschijnlijk ontvankelijk zijn voor de suggestie van Smotrich (inmiddels voor twee jaar benoemd tot minister van Financiën, nvdr.) om Palestijnse mensenrechtenorganisaties nog strenger te vervolgen dan de vorige regering die hen als “terroristen” bestempelde en hun kantoren sloot.
De belangrijkste steunpilaar van de illegale bezetting van Palestijns territorium, de VS - die jaarlijks 3,8 miljard dollar aan militaire steun verleent aan Israël – oefent impliciet druk uit op Khan om het ICC-onderzoek naar Israëlische misdaden te vertragen. Toen VS-president Joe Biden afgelopen juli Jerusalem bezocht, sloot hij samen met de toenmalige Israëlische premier Yair Lapid een akkoord dat bevestigde dat beide landen “zouden blijven samenwerken om alle inspanningen te bestrijden ... die [Israël] op oneerlijke wijze pogen uit te sluiten van welk forum dan ook, met inbegrip van de Verenigde Naties of het Internationaal Strafhof".
Hoewel de VS weigert om zich aan te sluiten bij het Internationaal Strafhof, heeft Washington systematisch geprobeerd om het Hof te ondermijnen, onder meer door zijn “ernstige bezorgdheid te uiten over de pogingen van het ICC om zijn jurisdictie uit te oefenen op Israëlisch [militair] personeel”.
Voor de Palestijnen en hun bondgenoten is de Amerikaanse hypocrisie voelbaar.
Op 15 maart namen 100 Amerikaanse senatoren (die het doorgaans moeilijk vinden om het ergens over eens te worden) nochtans unaniem resolutie 546 aan, die "lidstaten van het ICC aanmoedigt om het ICC of een ander geschikt internationaal tribunaal te verzoeken alle passende stappen te ondernemen om oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid begaan door de Russische strijdkrachten te onderzoeken."
Voor de Palestijnen en hun bondgenoten is de Amerikaanse hypocrisie voelbaar. De VS bekritiseert selectief sommige landen (zoals Rusland en China) voor hun mensenrechtenschendingen, maar negeert nadrukkelijk de illegale Israëlische bezetting van Palestijnse gebieden, alsook de Israëlische oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid gericht tegen het Palestijnse volk.
Zolang de VS-regering geen noemenswaardige tegenkanting krijgt (bijvoorbeeld via druk op Congresleden van hun kiezers), zal het de illegale Israëlische bezetting en de schending van de mensenrechten van het Palestijnse volk blijven faciliteren. Burgers van over heel de wereld kunnen druk uitoefenen door zich aan te sluiten bij de Boycot, Desinvestering en Sancties-beweging (BDS), die streeft naar een einde aan de internationale steun voor Israëls onderdrukking van Palestijnen en die Israël wil aansporen om zich aan het internationaal recht te houden.
Dit vertaalde artikel verscheen eerder op Truthout.
