Palestijnse gevangen zijn een protestactie gestart als reactie op de collectieve strafmaatregelen die ze moeten ondergaan sinds de spectaculaire ontsnapping van zes gevangenen uit de gevangenis van Gilboa via een zelf gegraven tunnel.

Addameer, een Palestijnse mensenrechtenorganisatie die de belangen van Palestijnse gevangenen behartigt, stelt dat inmiddels al zeven familieleden van deze ontsnapte gevangenen voor kortere of langere tijd gearresteerd. Israëlische soldaten vielen de woning van een van de families binnen en zouden ook bezittingen in beslag hebben genomen.

Collectieve straffen

Volgens Addameer namen de Israëlische Gevangenisdiensten (IPS) en bezettingstroepen onmiddellijk collectieve strafmaatregelen tegen Palestijnse gevangenen. Het gaat o.m. over grootschalige overplaatsingen van gevangenen, de lockdown van de gevangenissen met Palestijnse gevangenen, het ontzeggen van toegang tot sanitaire voorzieningen, keukens en ontspanningsruimten. In de bezette Palestijnse gebieden werden arbitraire controleposten opgezet, kwam het tot gewelddadige invallen in dorpen en steden en arbitraire detenties en ondervragingen van familieleden. Een aantal gevangenen van de Islamitische Jihad, de organisatie van 5 van de 6 ontsnapte gevangenen, werd in eenzame opsluiting geplaatst. Sommigen zijn overgebracht naar de Kishon gevangenisfaciliteit voor ondervraging. De vrees bestaat dat ze mishandeld zullen worden. De IPS en Shin Bet (de binnenlandse geheime dienst) maken routineus gebruik van foltertechnieken tijdens ondervragingen. Volgens Addameer zijn de genomen maatregelen een inbreuk op het verbod op collectieve strafmaatregelen zoals bepaald in artikel 33(1) van de Conventies van Genève.

In verschillende gevangenissen reageerden Palestijnse gevangenen met brandstichtingen in hun cellen op gewelddadige invallen door Israëlische troepen in een aantal faciliteiten. Dat gebeurde nadat verschillende gevangenen zich verzetten tegen de strafmaatregelen en de overplaatsingen. Regelmatig vallen Israëlische speciale eenheden de gevangenissen binnen. Alleen al in 2020 documenteerde Addameer meer dan 25 aanvallen. Deze zijn extreem gewelddadig van aard, gaan gepaard met zware mensenrechtenschendingen en dienen als een methode voor collectieve bestraffing, marteling en mishandeling van Palestijnse gevangenen en gedetineerden.

Er zitten 4.650 Palestijnse gevangenen in Israëlische gevangenissen, van wie 520 zonder aanklacht of proces in administratieve detentie.

Er zitten momenteel 4.650 Palestijnse gevangenen in Israëlische gevangenissen, van wie 520 zonder aanklacht of proces in administratieve detentie die 6 maanden kan duren en ook daarna verlengbaar is. Er zitten ook 40 vrouwelijke gevangenen en 200 minderjarigen in Israëlische gevangenissen. Bijna 40% van de Palestijnse mannen op de Westelijke Jordaanoever en in Jeruzalem is al eens voor korte of langere tijd in Israëlische detentie geplaatst.

Zakaria Zubeidi

De ontsnapping uit de gevangenis in Gilboa is door het Israëlische politieapparaat beschreven als "een grote mislukking op het gebied van veiligheid en inlichtingen".

Een van de ontsnapte gevangenen is Zakaria Zubeidi, een voormalige leider van de al-Aqsa Martelarenbrigades gelieerd aan Fatah. Zubeidi is een van de jongeren van het ‘Stone Theater’ opgericht door de Israëlische linkse activiste Arna Mer-Khamis in het vluchtelingenkamp van Jenin. Het kamp kreeg geregeld te maken met gewelddadige raids door het Israëlische leger. Bij een van die raids overleed zijn moeder nadat een scherpschutter haar in de borst schoot. Enkele dagen later werd ook zijn broer gedood. Een maand later vernietigde het Israëlische leger het kamp tijdens gevechten waarbij 53 Palestijnen en 23 Israëlische soldaten de dood vonden. Zubeidi verloor de hoop in het Israëlische vredeskamp en vervoegde de al-Aqsa Martelaarsbrigades. Hij ontsnapte vier keer aan een aanslag door het Israëlisch leger en werd uiteindelijk gearresteerd nadat hij beschuldigd werd achter een bomaanslag te zitten. Hij kreeg enkele jaren later amnestie en werd in 2008 directeur van het ‘Freedom Theater’ - de opvolger van het ‘Stone Theater’ - opgericht door Juliano Mer-Khamis, de zoon van Arna. Nadien werd hij verschillende keren opnieuw gearresteerd, de laatste keer in 2019 waarna hij veroordeeld werd voor ‘terroristische activiteiten’. Zubeidi is een van jongeren in de documentaire ‘Arna’s Children’ uit 2004.

Samidoun, een solidariteitsorganisatie voor Palestijnse gevangenen, roept op tot steunacties en vraagt dat er een eind komt aan de Internationale samenwerking met het Israëlische bezettingsapparaat.