Image
Om het coronavirus te helpen afremmen, moeten de sancties tegen Iran opgeheven worden
Foto: Soetkin Van Muylem
Om het coronavirus te helpen afremmen, moeten de sancties tegen Iran opgeheven worden
Artikel
7 minuten

De Amerikaanse sancties hollen de Iraanse economie en het gezondheidssysteem volledig uit. Tijdens een pandemie, komt dit neer op een mondiale openbare gezondheidsdreiging.

De COVID-19 of coronavirus pandemie is verre van het eerste bewijs van hoe verweven we zijn met elkaar als mondiale gemeenschap. De klimaatcrisis en de vluchtelingencrisis zijn al lange tijd schrijnende voorbeelden van de manier waarop CO2-uitstoot of oorlogen op één continent de levens en het welzijn van mensen op een ander continent kunnen beïnvloeden. Het coronavirus toont ons echter op unieke wijze hoe de intentionele schade die toegebracht wordt aan het gezondheidssysteem van één land, het moeilijker kan maken voor de hele wereld om een pandemie te bestrijden.

Het coronavirus stak in december 2019 de kop op in China en de Amerikaanse president Trump deed het onmiddellijk af als een probleem dat beperkt was tot dat land. Tegen eind januari 2020 verbood hij de toegang tot de Verenigde Staten van mensen uit China, maar insisteerde nog altijd dat de Amerikanen zich geen zorgen hoefden te maken. Het zal “een zeer goed einde hebben voor ons”, stelde hij en hij verzekerde dat zijn regering de situatie “zeer goed onder controle” had.

Ondanks Trumps overtuiging dat medische pandemieën ingeperkt kunnen worden via reisverboden en gesloten grenzen, erkent het coronavirus geen grenzen. Tegen 20 januari hadden zowel Japan, Zuid-Korea als Thailand besmettingsgevallen gemeld. Op 21 januari bevestigde de VS de infectie van een 30-jarige man in de staat Washington die net terug was van Wuhan in China.

Op 19 februari kondigde Iran twee gevallen van coronavirusbesmetting aan. Enkele uren later werd het overlijden van beide patiënten bevestigd. Tegen 13 maart, op het moment dat dit artikel geschreven werd, meldde Iran al meer dan 11.360 infecties en 514 corona-overlijdens. (Vandaag, 8 april, gaat het al om meer dan 62.500 bevestigde gevallen en 3872 doden). Per capita is Iran momenteel het zwaarst getroffen land in het Midden-Oosten. In deze regio werden ondertussen besmettingsgevallen vastgesteld in Israël-Palestina, Saoedi-Arabië, Jordanië, Qatar, Bahrein, Koeweit, De Verenigde Arabische Emiraten, Irak, Libanon, Oman, Egypte, Jemen, Libië en Syrië. Als Iran de crisis niet kan indijken zal het virus zich alleen nog verder verspreiden in het Midden-Oosten en daarbuiten.

Sancties

Toen Iran door het coronavirus getroffen werd op 19 februari 2020, lag de economie van het land, inclusief het gezondheidssysteem, al op apegapen ten gevolge van de Amerikaanse sancties. Onder de regering van Obama kreeg de Iraanse economie een boost dankzij de ondertekening van de nucleaire deal in 2015 en de daaraan gerelateerde gedeeltelijke opheffing van de sancties. Tegen februari 2016 verscheepte Iran voor de eerste keer in drie jaar tijd olie richting Europa. In 2017 namen de directe buitenlandse investeringen in het land met bijna 50% toe en de import steeg tussen 2015 en 2017 met bijna 40%. De herinvoering van de sancties, nadat Trump zich teruggetrokken had uit de nucleaire deal, in 2018 had een vernietigende impact op de economie en de levens van de gewone Iraniërs. De rial, de Iraanse munt, verloor 80% van zijn waarde. De voedselprijzen verdubbelden, de huurprijzen gingen de lucht in en ook de werkloosheid steeg zienderogen.

De decimering van Irans economie, die de olieverkoop deed krimpen van 2,5 miljoen vaten per dag begin 2018 tot ongeveer 250.000 vaten vandaag, heeft de regering met weinig middelen achtergelaten om de kosten te dekken van de onmiddellijke behandeling van patiënten die getroffen worden door het coronavirus, evenals hulp te bieden aan werknemers die hun jobs verliezen en aan zaken die failliet gaan.

Humanitaire hulp -voedsel en medicijnen- zou worden vrijgesteld van sancties. Maar dat is niet het geval geweest. Scheepvaart en verzekeringsmaatschappijen zijn niet bereid het risico te nemen om zaken te doen met Iran, en banken willen of kunnen geen betalingen verwerken. Vooral vanaf september 2019 was dit zeker geval, toen de Trump-regering Irans Centrale Bank sanctioneerde. De enige overblijvende financiële instelling die valutatransacties kon uitvoeren met betrekking tot humanitaire imports, werd op die manier enorm beteugeld.

Iran is niet in staat om genoeg testkits, beademingsmachines, antivirale medicijnen en andere benodigdheden aan te schaffen om de verspreiding van het coronavirus te vertragen en levens te redden, maar reeds voor de uitbraak van de coronacrisis was het al moeilijk voor Iraniërs om aan levensreddende medicatie te geraken. In oktober 2019 publiceerde de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW), een rapport dat concludeerde: “de te brede en belastende aard van de VS-sancties [tegen Iran] leidden ertoe dat banken en bedrijven over heel de wereld zich uit de humanitaire handel met Iran terugtrokken, waardoor Iraniërs met zeldzame of gecompliceerde ziektes niet in staat zijn om de medicijnen en de behandelingen te verkrijgen die ze nodig hebben”. Zo konden onder meer patiënten met leukemie, epidermolysis bullosa (een ongeneeslijke huidziekte), epilepsie en chronische oogletsels ten gevolge van de blootstelling aan chemische wapens tijden de Iran-Irak-oorlog, niet aan de voor hen kritieke medicatie geraken. Nu is corona aan deze lijst toegevoegd.

Op 27 februari 2020, toen er in Iran meer dan 100 mensen besmet waren door coronavirus, met een gerapporteerd sterftecijfer van 16%, kondigde het Amerikaans Ministerie van Financiën aan dat het de sancties zou opschorten voor bepaalde humanitaire hulpgoederen zodat die via de Iraanse centrale bank konden ingevoerd worden. Maar het was veel te weinig en veel te laat want de verspreiding van het virus in Iran is nog altijd niet aan vertraging toe.

De Iraanse regering is niet vrij van schuld. Ze heeft het begin van de uitbraak schromelijk verkeerd aangepakt door het gevaar te minimaliseren, valse informatie te verspreiden en zelfs individuen te arresteren die aan de alarmbel trokken. China ageerde op gelijkaardige wijze aan het begin van de crisis daar. Hetzelfde kan gezegd worden van president Trump, aangezien hij aanvankelijk de Democraten de schuld gaf van het virus, aan de mensen zei dat 'social distancing' niet nodig was en een pak tests aangeboden door de Wereldgezondheidsorganisatie weigerde. Vandaag zijn er nog altijd lang niet genoeg tests in de VS. Trump zelf weigert zichzelf te laten testen ondanks het feit dat hij in contact is gekomen met besmette individuen. Voorts blijft hij het coronavirus als “een buitenlands virus” bestempelen. Maar China, noch de Verenigde Staten hebben de bijkomende problemen van sancties die hen beletten om de noodzakelijke medicijnen, het nodige medisch materiaal en andere hulpmiddelen te bekomen om de crisis aan te pakken.

Tijd om samen te komen

Het is niet alleen Iran dat lijdt onder sancties. De Verenigde Staten legt bepaalde vormen van sancties op aan 39 verschillende landen en treft op die manier een derde van de wereldbevolking. Naast Iran is Venezuela een van de landen die het hardst getroffen wordt door de VS-sancties (op 12 maart werden nog maar eens bijkomende sancties opgelegd aan Caracas).

Op 7 april heeft Venezuela nog maar 165 bevestigde besmettingen en 7 overlijdens, maar de sancties hebben van dit land een van de meest kwetsbare ter wereld gemaakt. Het gezondheidssysteem is zo'n puinhoop dat veel publieke hospitalen vaak geen water, elektriciteit of medische basisvoorzieningen hebben. Veel huishoudens hebben slechts een beperkte toegang tot elementaire schoonmaakmiddelen zoals water en zeep.

“Vandaag, heeft [het virus] Venezuela nog niet bereikt”, stelde president Maduro op 12 maart. “Maar we moeten ons klaarmaken. Het is tijd voor president Trump om de sancties tegen Venezuela op te heffen zodat Venezuela kan kopen wat het nodig heeft om het virus aan te pakken”. De Iraanse regering heeft het Internationaal Muntfonds 5 miljard dollar aan noodfinanciering gevraagd om de pandemie te bestrijden en schreef een brief aan de secretaris-generaal van de Verenigde Naties Antonio Guterres, waarin ze oproept tot de opheffing van de VS-sancties.

President Trump moet een aantal ingrijpende veranderingen doorvoeren om het coronavirus in binnenland en buitenland ernstig te kunnen aanpakken. Hij moet ophouden met valselijk te beweren dat er genoeg tests beschikbaar zijn in de VS en hij moet stoppen met tegemoet te komen aan de hebzuchtige op winst gebaseerde gezondheidsindustrie. Daarnaast, en niet minder belangrijk, moet hij de sancties tegen Iran, Venezuela en andere landen waar gewone mensen lijden, opheffen. Het is niet het moment om landen economisch uit te wringen omdat hun regeringen ons niet aanstaan. Het is een tijd om samen te komen als een mondiale gemeenschap, om hulpmiddelen en praktische tips te delen.

Als het coronavirus ons één ding leert, is het dat we deze verschrikkelijke pandemie alleen maar zullen verslaan door samen te werken.

Dit artikel verscheen eerder op www.fpif.org en werd vertaald door SVM.


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Land

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.