Je zag er nauwelijks iets over op televisie, maar in India hebben boeren en arbeiders een historische overwinning behaald. Het gaat hier wellicht over de grootste sociale beweging uit de wereldgeschiedenis.
“Vandaag smeek ik om vergiffenis van mijn landgenoten en zeg ik met een zuiver hart en een oprechte geest dat er misschien tekortkomingen waren.” Die woorden sprak de Indiase minister-president Narendra Modi vrijdag 19 november op de nationale televisie.
Een politicus die een fout toegeeft, is sowieso vaak al een klein wonder, maar in dit geval waren de woorden echt historisch. Modi kondigde aan de drie landbouwwetten waartegen honderden miljoenen boeren en arbeiders maandenlang op straat zijn gekomen, in te trekken. “Dit laat zien dat zelfs een autoritair regime als de regering-Modi kan reageren op druk vanuit het volk”, reageert politiek analist Gilles Verniers, verbonden aan de 'Ashoka University' in Delhi.
Een overname door big business
Om het historisch karakter van de overwinning van de boeren te begrijpen, moet je weten dat meer dan de helft van de maar liefst 1,38 miljard inwoners van India voor zijn of haar inkomen afhankelijk is van de landbouw. De sector bestaat er voor het grootste deel uit kleine familieboerderijen. De overheid koopt hun producten op om ze vervolgens in binnen- of buitenland verder te verkopen en garandeert de kleine boeren op die manier een inkomen.
Hoog is dat inkomen niet, vaak zelfs niet hoog genoeg om er hun eigen producten mee te kunnen betalen. India is een land dat tegelijkertijd kampt met voedseloverschotten en hongersnood en de zelfdodingscijfers bij boeren zijn er schrikwekkend hoog.
De goederen- en dienstentaks die in 2017 werd ingevoerd zorgden al voor kleinere marges en een groeiende monopolisering in de sector en met de coronacrisis werd die tendens enkel versterkt. Vandaag krijgen boeren in India al maar de helft van wat de consument betaalt. Met de nieuwe landbouwwetten zou dat aandeel nog verder dalen.
De eerste wet schreef voor dat handel buiten de door de overheid georganiseerde markt onbelast zou zijn. Dat zou als gevolg hebben dat de handel zou verschuiven naar ongereguleerde markten.
De landbouwwetten zouden de doodsteek betekenen voor miljoenen kleine boeren, letterlijk.
De tweede wet zou grote landbouwbedrijven toestaan om rechtstreeks te onderhandelen met boeren zonder minimumprijzen, waardoor de kleine boeren volledig overgeleverd zouden worden aan de grote spelers die hen uitzuigen.
De derde wet zou granen, peulvruchten, aardappelen en uien schrappen van de lijst met essentiële goederen waarop niet gespeculeerd mag worden. Dit zou het mogelijk maken voor de grote landbouwbedrijven om op grote schaal graan te hamsteren om de prijzen op te drijven.
Het Tricontinental Institute for Social Research vat de hervormingen als volgt samen: “een overname van de landbouw door big business”. De stijgende winsten van de agro-industrie zouden voor de kleine boeren de doodsteek betekenen, letterlijk.
Verzet en repressie
Na maanden proberen om de regering te overtuigen om de wetten in te trekken besloot de SKM, een platform van meer dan 500 boerenvakbonden, op 26 november 2020 om op grote schaal actie te ondernemen. Ze koppelden hun eisen aan die van de vakbonden die tegelijkertijd te kampen hadden met aanvallen op het stakingsrecht en besloten een nationale staking te organiseren.
Meer dan 250 miljoen mensen legden het werk neer. Zo veel boze mensen, om spontaan vrolijk van te worden. Het was de grootste staking in de geschiedenis van de mensheid.
De regering liet de mars naar Delhi, de hoofdstad van India, tegenhouden aan de grenzen van de verschillende staten die India telt. Het mocht niet baten. De actievoerders sloegen hun tenten op langs de snelwegen en het protest verspreidde zich over het hele land. Er waren betogingen van Maharashtra in West-India tot Bihar in het Oosten van het land.
Op 26 januari 2021, de nationale feestdag, begon een nieuwe nationale staking en een tweede mars naar Delhi. Opnieuw bleek dat, wanneer boeren en arbeiders het werk neerleggen, alles stilvalt; dan stopt het systeem met draaien. Opnieuw bleek dat een maatschappij misschien wel zonder beursgoeroes en praatpolitiekers kan, maar niet zonder werkvolk.
Dus reageerde de Indiase regering met haar laatst overgebleven wapen: repressie, gaande van traangas over internetblokkades tot journalisten die onverklaarbaar verdwenen. Leden van regeringspartij BJP reden zelfs in op de protesten waarbij drie boeren en een journalist om het leven kwamen.
Indien zo’n situatie zich zou voordoen in een land waarvan de regering geen vriendjes is met de VS, zou men al lang hebben opgeroepen om militair in te grijpen.
Bijna 700 mensen lieten het leven tijdens de protesten, omwille van de kou of als gevolg van aanvallen van de politie. Indien zo’n situatie zich zou voordoen in een land waarvan de regering geen vriendjes is met de VS, waren er al lang stemmen geweest die zouden oproepen om militair in te grijpen om de democratie te herstellen.
Nieuws dat we samen maken
De repressie was hard, maar bleek ook een teken van zwakte. De boeren en arbeiders zetten door en de regering moest buigen.
De aankondiging dat de wetten worden ingetrokken kwam er op Gurpurab, de dag waarop de Sikhs de geboorte van Guru Nanak, de stichter van hun religie, vieren. Dat is symbolisch belangrijk. De Sikhs vormen een belangrijke minderheid die door het autoritaire Hindu-eerst-nationalisme van de Indiase regering onderdrukt worden.
De knieval van Modi nog maar eens het bewijs dat volgehouden strijd altijd loont. Dat zegt ook de Indiase journalist Vijay Prashad. “Voor het eerst in 7 jaar moest de man met de saffraanbaard [Modi] zijn nederlaag toegeven”, aldus Prashad. “Modi heeft de landbouwwetten niet ingetrokken omdat hij plots inzag dat ze verschrikkelijk waren, maar omdat de boeren en arbeiders weigerden om te buigen.”
De strijd in India kwam niet in de praatprogramma’s. Ook de opiniepagina’s voor meerwaardezoekers stonden er niet van vol. Het blijkt minder goed te passen in de commerciële mediaformats dan pakweg het slaapverwekkende anti-woke debat. Toch is de overwinning van de Indiase boeren en arbeiders misschien wel het belangrijkste nieuwsfeit van dit moment.
Voor de mensen die in India opkwamen voor hun rechten is het nieuws namelijk niet langer iets wat gebeurt en waar je naar kijkt. Het is iets dat ze samen maken. Wanneer we de wereld enkel van een schijnbare afstand op ons scherm volgen, lijkt de geschiedenis een aaneenschakeling van (vooral slechte) gebeurtenissen die ons overkomen. Door samen in beweging te komen, zo bewees de Indiase massabeweging, schrijven we als mensen onze eigen geschiedenis.
Door samen in beweging te komen, zo bewees de Indiase massabeweging, schrijven we als mensen onze eigen geschiedenis.
De strijd gaat voort
Die geschiedenis is nog lang niet geschreven, zeker ook niet in India. Er is nu wel de belofte dat de wetten zouden worden ingetrokken, de acties blijven doorgaan tot dat ook effectief gebeurd is. Bovendien zijn andere eisen van de boeren met betrekking tot het handhaven van minimumprijzen en de beperking van de energiekosten nog niet ingewilligd.
Het is duidelijk dat de toegevingen van Modi er komen in een poging om aan de macht te blijven. De vraag is nu of het zal lukken om de gemoederen te bedaren en of de toegevingen zullen werken als een aperitief dat smaakt naar meer en de honger naar structurele verandering doet toenemen.
De Indiase bevolking is in ieder geval waakzaam. “We weten dat dit politieke strategie is”, vertelt een actievoerder aan The Guardian, “maar het is nog steeds een bewijs van macht van de boeren: we zijn machtiger dan Modi.” Als zij die niet aan de macht zijn hun eigen macht ontdekken, is er niets dat we niet kunnen bereiken.
Creative Commons