De eerste termijn van Trump kwam neer op vier jaar kerstdag voor miljardairs en bedrijfsbelangen, te beginnen met het militair-industrieel complex. Een herhaling daarvan mag niet worden getolereerd.

Nu ex-president Jimmy Carter is overleden en Donald Trump op het punt staat om terug te keren naar het Witte Huis, is het een goed moment om te herinneren aan een telefoongesprek dat Carter had met Trump tijdens zijn eerste ambtstermijn. Carters advies zou Trump goed van pas komen als hij zijn campagnebelofte om "Amerika op de eerste plaats te zetten" echt wil waarmaken - iets wat hij in zijn eerste termijn niet heeft gedaan.

In april 2019 vertelde Jimmy Carter aan zijn kerkgemeenschap in Georgia dat president Trump hem had gebeld voor advies over China. Hij zei dat hij Trump had verteld dat China de Verenigde Staten economisch aan het inhalen was als 's werelds grootste en meest dynamische economie, omdat de Verenigde Staten tientallen jaren biljoenen dollars heeft verspild om eindeloze oorlogen te voeren, terwijl China zich in plaats daarvan had gericht op economische ontwikkeling en honderden miljoenen van zijn mensen uit extreme armoede had getild. “China heeft geen cent verspild aan oorlog”, zei Carter “en daarom liggen ze, in bijna elk opzicht, voor op ons”.

De volgende dag bevestigde het Witte Huis dat Carter en Trump “een zeer goed telefoongesprek hadden over de positie van de president ten overstaan van de handel met China en tal van andere onderwerpen”.

Sommige uitspraken van Trump tijdens de voorbije verkiezingscampagne suggereerden dat hij Carters advies niet is vergeten. Hij leek op zijn minst de boodschap begrepen te hebben dat vrede goed zou zijn voor de VS, en dat veel Amerikanen dat begrijpen. Een meerderheid van de VS-bevolking is al lang voorstander van een staakt-het-vuren in Gaza, en ondertussen is nu ook een meerderheid voor een onderhandelde vrede in Oekraïne. Trump beloofde beide waar te maken. Hij zei zelfs dat hij de oorlog in Oekraïne binnen de 24 uur zou beëindigen, dankzij zijn goede relaties met leiders in Rusland en Oekraïne.

Amerikanen maken zich waarschijnlijk meer zorgen over problemen dichter bij huis dan over het Midden-Oosten of Oekraïne, maar president Carter legde het verband tussen oorlogsvoering en de kwaliteit van het leven in de Verenigde Staten. “En ik denk dat het verschil is, dat als je 3 biljoen dollar in de Amerikaanse infrastructuur stopt, je waarschijnlijk 2 biljoen dollar overhoudt”, legde Carter uit. “We zouden hogesnelheidstreinen hebben. We zouden bruggen hebben die niet instorten. We zouden wegen hebben die goed onderhouden worden. Ons onderwijssysteem zou net zo goed zijn als dat van bijvoorbeeld Zuid-Korea of Hongkong.”

Wat Carter beschreef aan Trump is de klassieke keuze tussen geweren en boter (‘guns and butter’), waar elke samenleving voor staat. Aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw waren de Verenigde Staten een opkomende economische macht, net als China nu. De imperiale machten van Europa vernietigden elkaar in de Eerste Wereldoorlog, waardoor zelfs de overwinnaars, Groot-Brittannië en Frankrijk, achterbleven met miljarden dollars schulden bij J.P. Morgan en de VS-schatkist. Het economisch succes van de VS maakte van het land de bankier en de industriële leider van de wereld en gaf het een beslissende rol in de geschiedenis van de 20e eeuw.

Vandaag is het de Verenigde Staten die een ongekende staatsschuld van 36 biljoen dollar torst. Het militair budget slokt 56% van de federale discretionaire uitgaven op, waardoor alle andere behoeften onder druk komen te staan. Maar de Amerikanen zouden nog steeds kunnen genieten van gedeelde welvaart en een betere toekomst als Trump kan doen wat Carter hem aanraadde en de regering kan afkicken van haar verslaving aan oorlog.

Waarom zijn we dan niet gerustgesteld door Trumps beloften om vrede te sluiten en Amerika op de eerste plaats te zetten? Er zijn drie dingen die ons zorgen baren: zijn staat van dienst tijdens zijn eerste termijn, zijn kabinetskeuzes voor zijn tweede termijn en zijn agressieve oorlogsretoriek sinds zijn verkiezing (tegengesteld aan wat hij zei tijdens de electorale campagne).

Laten we beginnen met zijn staat van dienst. Ondanks luide beloften om de vastgeroeste belangen van de ‘Deep State’ aan te pakken en "het moeras te laten leeglopen" (‘Drain the Swamp’), bestond de eerste termijn van Trump uit vier jaar van cadeaus voor miljardairs en grote bedrijven, te beginnen met het militair-industrieel complex. Trump gaf gemiddeld 292 miljard dollar per jaar (in voor het fiscaal jaar 2025 aan de inflatie aangepaste dollars) uit aan ‘investeringsrekeningen’ van het Pentagon, of betalingen aan wapenfabrikanten en andere militaire leveranciers. Dat was een stijging van 24% ten opzichte van Obama's tweede presidentstermijn.

Trumps recordhoge belastingvoordelen aan miljardairs werden niet gecompenseerd door bezuinigingen op militaire uitgaven, die voor hem net zo'n heilige koe waren als voor Bush, Obama en Biden. Deze giftige combinatie pompte de nationale schuld op, waardoor er niets overbleef voor de verbetering van onderwijs, gezondheidszorg, openbaar vervoer of andere kritieke behoeften van de VS-samenleving. Over een jaar lopen de door Trump I ingevoerde belastingverlagingen voor miljardairs af, maar Trump heeft duidelijk gemaakt dat hij van plan is om zijn miljardairsvriendjes deze keer nog grotere belastingvoordelen te geven.

We moeten Trump nageven dat hij geen nieuwe oorlogen begonnen is tijdens zijn eerste termijn, maar de escalatie van zowel Bush’ als Obama’s oorlogen maakten van zijn eerste jaar als president, 2017, het jaar van de zwaarste VS en geallieerde bombardementen sinds de Golfoorlog in 1991. Er werden meer dan 60.000 bommen en raketten afgevuurd op Irak, Syrië, Afghanistan, Jemen, Libië, Pakistan en Somalië.

Velen herinneren zich de schokkende uitspraak van Trump: “Als je deze terroristen te pakken krijgt, moet je hun families uitschakelen”. Wat de bedrijfsmedia van de VS onder het tapijt veegde, was dat de Iraakse troepen die de gebombardeerde ruïnes in het bolwerk van de Islamitische Staat, de oude stad van Mosoel, veroverden, Trump op zijn woord geloofden en alle overlevenden doodden, inclusief vrouwen en kinderen, net zoals Israël dat vandaag doet in delen van Gaza. Misschien kan Trump nu begrijpen dat het normaliseren van oorlogsmisdaden alleen maar leidt tot meer oorlogsmisdaden, niet tot vrede of stabiliteit.

Wat het nieuwe kabinet van Trump betreft: hij heeft misschien een paar van de ergste haviken uit zijn vorige coterie, zoals John Bolton, overboord gegooid, maar sommige van zijn huidige keuzes voor topfuncties zijn verschrikkelijk, waaronder de genomineerde minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, de genomineerde nationale veiligheidsadviseur Mike Waltz en de genomineerde minister van Defensie Pete Hegseth.

De keuze voor Tulsi Gabbard als directeur van de Nationale Inlichtingendienst is een beetje beter, maar als lid van het Huis van Afgevaardigden stemde ze voor twee derde van de militaire uitgaven van Obama en Trump, en was ze altijd een voorstander van dure nieuwe wapensystemen. Zoals we ons afvroegen toen ze zich kandidaat stelde voor het presidentschap in 2020: welke Tulsi Gabbard zullen we zien in haar nieuwe functie? Degene die zich verzet tegen oorlogen voor regimeverandering en de nieuwe Koude Oorlog met Rusland, of degene die geen nee kon zeggen tegen nucleair bewapende kruisraketten in 2014, 2015 of 2016? En naar wie zal Trump luisteren? Tulsi Gabbard en aanttredend vicepresident JD Vance, die meer non-interventionistisch zijn, of de oorlogsstokers Rubio en Waltz?

We willen niet te veel waarde hechten aan de vaak tegenstrijdige publieke uitspraken van Trump, maar hij klinkt de laatste tijd wel erg havik-achtig. Als je alles gelooft wat Trump zegt, wil hij Groenland kopen, Mexico binnenvallen om immigranten en drugsbendes te bestrijden, 25% tarieven heffen op Canada en Mexico, het Panamakanaal in beslag nemen en het sluiten voor China, en Canada annexeren als 51e staat. Tijdens Trumps vorige termijn zette hij de NAVO-landen voortdurend onder druk om hun militaire uitgaven te verhogen tot 2 procent van hun BBP, maar nu roept hij hen op om maar liefst 5 procent uit te geven, veel meer dan de 3,1 procent van het BBP dat de VS in 2024 besteedde aan militaire uitgaven.

Dit is een test voor de Amerikanen. Willen we een showman, een macho-president, die de bedrijfsmedia dirigeert? Willen we een leider die dreigt Canada, Mexico, Panama (opnieuw) en Groenland binnen te vallen, als een Amerikaanse Netanyahu die droomt van een Westers Groot-Israël? Of moeten we een president eisen die de VS echt op de eerste plaats zet? Een president die vrede sticht in Oekraïne en het Midden-Oosten? Een president die eindelijk begint met het terugtrekken van onze troepen uit die 800 buitenlandse militaire basissen over de hele wereld? Een president die op een kaart kan kijken en inziet dat Guantanamo in Cuba ligt en de Golanhoogte in Syrië?

Zoals Jimmy Carter tegen Trump zei, door vrede te sluiten en oorlog en militarisme af te zweren, kan hij Amerika op de eerste plaats zetten, biljoenen dollars besparen en investeren in de VS. De Democraten hebben hun kans gehad en ze hebben het zo vaak verknald dat we de tel zijn kwijtgeraakt. De bal ligt nu in het kamp van Trump. Zal hij Carters wijze raad opvolgen?