Het Zweedse vredesonderzoeksinstituut SIPRI gaf zopas nieuwe cijfers vrij van de wereldwijde militaire uitgaven. In 2021 besteedden de landen in de wereld 2.113 miljard dollar aan hun militaire apparaten!

Opvallend: het gaat om de zevende opeenvolgende stijging van de militaire uitgaven op rij. De COVID-19 pandemie heeft de opwaartse trend dus niet gekeerd. De VS is op zijn eentje goed voor 801 miljard of 38% van de wereldwijde militaire uitgaven. Alle NAVO-lidstaten samen tekenen ook een record op. Ze besteedden samen 1.131 miljard dollar of goed 53% van het wereldtotaal. In 2014, kort na de Russische annexatie van de Krim, spraken de NAVO-landen af om minstens 2% van hun Bruto Binnenlands Product (BBP) aan defensie te besteden. Sindsdien gaat het jaar na jaar in stijgende lijn.

Grootmachten bewapenen zich

De grootmachten lijken zich wel voor te bereiden op een tijdperk van confrontaties. Ook de twee ‘systemische rivalen’ van de NAVO, China en Rusland, dreven hun militaire budgetten op in 2021. China prijkt met een budget van 293 miljard dollar op de tweede plaats van landen met de grootste militaire uitgaven in 2021 (net als voorgaande jaren), en liet dat budget sinds 2012 met 72% toenemen. De Russische militaire uitgaven stegen het afgelopen decennium met 11%, tot 66 miljard dollar in 2021.

In de top vijf staat India met 76,6 miljard dollar op de derde plaats, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk met 68,4 miljard dollar. Daarmee geven de Britten meer uit dan Rusland dat de top vijf vervolledigt. Frankrijk en Duitsland volgen op plaats 6 en 7, met respectievelijk 56,6 miljard en 56 miljard dollar. In de top 40 schuift België twee plaatsen op (naar plaats 34), met een militair budget van 6,3 miljard dollar.

De Russische invasie van Oekraïne - dat niet opgenomen is in de SIPRI-lijst – heeft een grote impact op de Europese militaire uitgaven. Nagenoeg alle Europese landen kondigden dit jaar miljardenstijgingen aan van hun defensiebudgetten.

De Belgische regering besliste eind januari om 10 miljard extra te investeren en het militair budget tegen 2030 op te trekken naar 1,54% van het BBP. Die middelen komen bovenop de programmawet van de vorige regering die de komende jaren al 9,2 miljard aan militaire bestellingen vastlegde. Terwijl er heel wat inkt is gevloeid over hoe tegemoetkomingen om de sterk stijgende energiefacturen te compenseren, het overheidstekort dreigen te ontsporen, is het erg stil over de miljarden die naar Defensie vloeien.

De NAVO besteedt 17 keer meer aan Defensie dan Rusland - dat met een militair budget van 4,1% van het Russisch BBP zijn economische draagkracht zwaar overschrijdt. Waarom moeten er dan nog eens tientallen miljarden bijkomen?

Militaire industrie profiteert

De militaire industrie is alweer de grote winnaar. Volgens de NAVO gaven 19 Europese NAVO-staten minstens 20% van hun militaire budgetten uit aan wapenaankopen en aan militair onderzoek en ontwikkeling, in vergelijking met 5% in 2014 en 13% in 2020. Gemiddeld spendeerden de lidstaten 24% aan wapens. In 2012 was dat met 12% de helft minder.

De militarisering van de politiek is een zorgwekkende ontwikkeling. De oorlog in Oekraïne lijkt de voorbode van meer spanningen en conflicten tussen grootmachten. Ze kiezen ervoor zich te overbewapenen in plaats van te investeren in betere relaties. Die zijn nochtans broodnodig om de grote planetaire dreigingen aan te pakken, zoals klimaat en armoede. De oorlog in Europa duwt de voedselprijzen drastisch de hoogte in, vermits Oekraïne en Rusland instaan voor meer dan een derde van de wereldwijde tarweproductie. Vooral in de armere delen van de wereld dreigen miljoenen extra mensen honger te lijden. De vele hongerdoden die hieruit volgen doen de emoties van politici jammer genoeg niet zo hoog oplopen.