Het zaaltje zat afgeladen vol. Groenen, socialisten, liberalen en zelfs Britse Conservatieven hoopten eindelijk een antwoord te krijgen op de fundamentele vraag : is Saddam Hoessein een gevaar voor de wereldvrede? Met andere worden: is een nieuwe oorlog gerechtvaardigd? En omdat we de popagandamachines grondig beu zijn en zelf weinig afweten van Irak of van massavernietigingswapens, hoopten we het uit de mond van een expert te horen.

Scott Ritter dus. Het voormalie hoofd van de VN-wapeninspecteurs in Irak. Tussen 1991 en 1998 had hij deelgenomen aan verschillende VN-inspectiemissies. Deze voormalige Amerikaanse inichtingenofficier was achtereenvolgens "als spion van de VS", "spion van Israël", en "agent van Irak" afgeschilderd. Dat men iemand in zijn positie - in een spel met zo'n hoge inzet - in diskrediet zou proberen te brengen, was te verwachten. Maar als alle kanten hem beschuldigden, was hij misschien wel objectief.

Als een echte Amerikaan begon hij zichzelf uitgebreid voor te stellen. Met een al even karakteristieke zelfverzekerdheid poneerde hij daarna zijn stelling. Ja, Irak is een dictatuur. Ja, het regime van Saddam Hoessein beschikte begin jaren '90 over massavernietigingswapens en was van plan die ook in te zetten, niet alleen tegen Iran en Israël, maar ook tegen de eigen bevolking. En ja, Irak diende een valse verklaring in over zijn bewapeningsprogramma en verhinderde het werk van de wapeninspecteurs. De VN-resolutie moest dus met andere middelen worden afgedwongen, was de redenering. Met economische sancties. Die sancties zouden gehandhaafd blijven als Saddam bleef tegenwerken, en opgeheven worden als hij meewerkte.

Maar - en daar verschilt Ritter van mening met zijn regering - tegen 1996 had Irak wel degelijk 95% procent van zijn massavernietigingswapens vernietigd. De Amerikaanse regering heeft toen met opzet nieuwe ontwapeningscriteria opgezet om de sancties te kunnen handhaven en de bomaanvallen te rechtvaardigen. Want, en dat was de kern van zijn verhaal, voor Washington ging het niet zozeer om de ontwapening van Irak. Het ging van meet af aan om de omverwerping van het regime van Saddam Hoessein. Had James Baker niet al in 1991 gezegd: "Zelfs als Irak zijn verplichting van ontwapening nakomt, zullen de economische sancties niet opgeheven worden tot Saddam Hoessein van de macht verdreven is;"

En daarvoor aldus een verontwaardigde Ritter, had Washington geen mandaat. "Onze taak was Irak te ontwapenen. Maar de VS maakte misbruik van de unieke toegang die de wapeninspecteur via de VN-resoluties hadden, om het regime omver te gooien. Al onze informatie over het veiligheidssysteem van Saddam Hoessein werd later door de Amerikaanse inlichtingendienst gebruikt om specifieke gebouwen te bombarderen. Op zo'n moment heb je het proces van de inspecteurs gecorrumpeerd."

Ook de economische sancties hadden niks uitgehaald, aldus de Amerikaan. Ze hadden niet de heersende kliek getroffen, maar honderdduizenden gewone burgers. "Ik durf te beweren dat het embargo meer Irakezen heeft gedood dan het regime van Saddam Hoessein."

En wat nu? Geeft de wapeninspecteurs een eerlijke kans, was Ritters boodschap aan het Europees Parlement. Bagdad moet de nieuwe resolutie naleven. Maar ook Washington moet die naleven en zijn geheime agenda laten varen. "(...)De onvermijdelijke spanningen tussen het wapeninspectieteam en Bagdad mogen niet worden aangegrepen om de oorlogstrompet te blazen.(...)"

Ritters uiteenzetting was vooral een vurige smeekbede om de oorlog te vermijden. Zelf een Amerikaanse marinier die in de Golfoorlog meevocht, wis hij beter dan wie ook waartoe oorlog kon leiden. "Laten we de economische façade achterwege laten. Oorlog betekent doden: het inzetten van overweldigende vuurkracht tegen een volk dat al te lijden heeft onder een dictator en onder de economische sancties. De gevolgen voor Irak, de regio, de wereld en de internationale veiligheid zijn niet te overzien."

Veel vragen werden op de Amerikaanse veertiger afgevuurd. Sommige europarlementsleden vroegen waarom de VS niet hadden ingegrepen in 1988, toen Saddam Hoessein een genocide aanrichtte tegen zijn eigen volk, de Koerden. Anderen - vooral de groenen - opperden dat Saddam Hoessein toch lange tijd een vriend van het Westen was geweest. Een vriend die de verspreiding van de Iraanse revolutie moest indijken. Ze wezen er terecht op dat de Iraakse leider pas na de inval in Koeweit, toen de eigen oliebelangen in het gedrang kwamen, een "gevaar voor de wereldvrede" werd.

Maar er was één vraag die de achtbare europarlementsleden niet stelden, en waar ik dus vergeefs op wachtte. Als landen als de VS, Israël, Pakistan, Noord-Korea, Rusland en China nucleaire wapens mogen bezitten, waarom zou Bagdad - gesteld dat ze die hadden - dat dan niet mogen? Waarom moeten we zo nodig de lege woestenij van Irak bombarderen, waar het grootste deel van de bevolking al in bittere ellende leeft?

Waar gaat het eigenlijk om? Olie? Het vestigen van de Westerse suprematie over de wereld? Of simpelweg een verkiezingsstunt? Een contract van 50 miljard voor de Amerikaanse wapenindustrie, de belangrijkste campagnefinancier van Bush?

Maar er was nog een andere bedenking die ik me maakte bij het verlaten van de hoorzitting. Is het niet merkwaardig dat militairen, wier taak het is te doden, aandringen op vrede? En dat politici, wier taak het is de vrede te handhaven, aandringen op oorlog?

Els De Temmerman