Het dodelijke gevaar van kerncentrales in oorlogsgebied -iets waarvoor 'Beyond Nuclear International' al lang voor de Russische invasie in Oekraïne waarschuwt- komt momenteel scherp in beeld.
De aanhoudende militaire activiteit rond de kerncentrale van Zaporizja, waar zes van Oekraïne’s vijftien reactoren staan, heeft wereldwijde bezorgdheid opgewekt over de verschrikkelijke gevolgen in het geval een raket een reactor zou raken, of erger nog, onbeschermde brandstofbassins of opslagvaten voor radioactief afval.
Vergeet niet dat de nucleaire ramp in Tsjernobyl in 1986, die het resultaat was van de ontploffing van slechts één relatief nieuwe eenheid, een regio van 4500 km² (de exclusiezone) tot vandaag en voor de nabije toekomst onbewoonbaar heeft gemaakt. Alle reactoren in Zaporizja bevatten een veel grotere radioactieve voorraad en een dichter opeengepakte splijtstofvoorraad dan het geval was in Tsjernobyl. Een grote scheur in een van de zes reactoren zou een langdurige radioactieve besmetting van het milieu veroorzaken, tot permanente evacuaties leiden en ontelbare mensen ziek maken.
Hieruit kunnen een aantal voor de hand liggende conclusies getrokken worden: 1. Nucleaire reactoren mogen niet in een oorlogszone liggen; 2. De gevolgen van een aanval op een nucleaire centrale kunnen katastrofaal, langdurig en verstrekkend zijn; 3. Het is onmogelijk om te voorspellen waar een oorlog zal uitbreken; 4. Gezien de onaanvaardbare gevolgen, moet de kans op een catastrofale gebeurtenis in een kerncentrale gereduceerd worden tot onbestaande, en dat is onmogelijk; 5: Nucleaire krachtcentrales zijn niet alleen ongeschikt voor een oorlogsomgeving, ze zijn ook niet goed bestand tegen de huidige en komende extremen van de klimaatverandering (grote stijgingen van de zeespiegel, overstromingen, branden, gewelddadige weergebeurtenissen, enz.). Het is daarom onverstandig en onverantwoord om kernenergie te blijven gebruiken als energiebron.
Een 14-koppige delegatie van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) trok op 31 augustus naar de centrale van Zaporizja. Algemeen secretaris, Rafael Grossi, stelde dat hun missie bestond uit het “proberen voorkomen van een nucleair ongeluk en het preserveren van deze belangrijke -de grootste- kerncentrale in Europa”.
Preserveren? Zoals Henry Sokolski ons herinnerende in zijn artikel van 31 augustus, ‘The Zaporizhzhia Nuclear Plant Is Kindling for World War III’, werd de IAEA “zeventig jaar geleden opgericht om kernenergie te promoten”. De opzet is om “occasionele nucleaire audits uit te voeren, niet om centrales fysiek te beschermen tegen militaire aanvallen of om zones rond de centrales te demilitariseren”, schreef hij. “De IAEA kan de Zaporizja-centrale geen enkele bescherming bieden, noch zal het riskeren om eigen personeel ter plaatse te houden om te dienen als defensieve struikeldraad.”
James Acton, mededirecteur van het nucleair beleidsprogramma aan de ‘Carnegie Endowment for International Peace’, waarschuwde eveneens voor de beperkingen van de IAEA-delegatie toen hij op 29 augustus geïnterviewd werd over de verslechterende situatie in Zaporizja en het IAEA-bezoek. “We moeten realistisch zijn over wat ze kunnen bereiken”, zei hij, “Het is hun taak om te rapporteren wat er gebeurt in de centrale, om de veiligheid en de beveiligingsmechanismen in de fabriek te beoordelen en daarover verslag uit te brengen. Ze hebben geen enkel magisch middel om de centrale te verdedigen of kapotte apparatuur te herstellen”.
Het Witte Huis heeft opgeroepen om de reactoren van Zaporizja stil te leggen. Het zou moeten oproepen om alle reactoren stil te leggen. In plaats daarvan insisteert het blindelings op kernenergie als een huidig en toekomstig energieprogramma. Het Witte Huis is niet alleen uiteraard. De onlogische reactie op de oorlog in Oekraïne van tal van regeringen is het aandringen op het blijvend en zelfs uitgebreid gebruik van kernenergie. Gezien wat er op het spel staat en gezien de duidelijk veiligere, snellere en goedkopere alternatieven van energie-efficiëntie en hernieuwbare energie, lijkt dit een symptoom te zijn van een soort collectieve waanzin.
Laten we eerlijk zijn, als Zaporizja een windmolenpark van 2,5 hectare was in plaats van een kerncentrale met zes reactoren, zouden we er zelfs niet over spreken, laat staan ons afvragen hoe we het moeten uitspreken.