Die onveiligheidsperceptie is natuurlijk een gevolg van recente internationale ontwikkelingen. Oorlogen die zich in het verre buitenland afspelen, zoals Afghanistan, Irak, Libië, Syrië blijven niet langer ter plaatse, zoals eerder met de oorlog in Vietnam. Vluchtelingen en terreur respecteren geen grenzen meer. Uit de oorlog in Afghanistan is al-Qaida voortgegroeid zoals na de oorlog tegen Irak de Islamitische Staat er een voedingsbodem vond. Het gaat om twee gewelddadige jihadistische bewegingen die wereldwijd opereren en de oorlog naar onze voordeur brengen. In het olierijke Midden-Oosten zijn er heel wat internationale spelers betrokken die lokale partijen steunen met geld en wapens. De mondialisering gaat dus niet aan oorlogen voorbij.

Politieke tenoren in het Westen voeden daarenboven de perceptie van voortdurende oorlogsdreiging. In het ‘veiligheidsplan’ dat de N-VA vorig jaar bekend maakte, beweerde de partij dat elke locatie “een potentieel oorlogsfront” is. Militaristische organisaties zoals de NAVO maken gebruik van het concept ‘vooruitgeschoven’ defensie voor invasies zoals in Afghanistan. De idee van de permanente dreiging wordt gecultiveerd om stijgende militaire uitgaven te verantwoorden. De NAVO-lidstaten hebben er zich toe geëngageerd om 2% van hun Bruto Binnenlands Product te besteden aan legers en uitrusting. Het VS-Congres keurde net zijn nieuw defensiebudget voor het fiscale jaar 2018 goed ter waarde van 698 miljard dollar, een stijging van meer dan 100 miljard dollar ten opzichte van het vorige jaar. Als de Europese lidstaten aan de NAVO-norm van 2% willen voldoen moeten ze 130 miljard Euro extra ophoesten.

Het is vooral de gespierde taal van president Trump die het internationale veiligheidsgevoel geen goed heeft gedaan. De afgelopen maanden stuurde hij aan op een nooit eerder geziene confrontatie met Noord-Korea over zijn kernwapenprogramma, gretig beantwoord met al even dreigend taalgebruik van de Noord-Koreaanse president Kim Jong-un. In zijn toespraak voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties dreigde Trump met de “totale vernietiging” van Noord-Korea, waarmee hij verder een hypotheek legde op een diplomatieke uitweg voor het conflict. De waarschuwing van Trump werkt duidelijk contraproductief. Noord-Korea ziet er een bewijs in dat het extra moet inzetten op zijn kernwapens – de oorzaak van Trumps furie – om zo afschrikkend te werken tegen een militaire aanval van de VS. Nucleaire wapens moeten met andere woorden verhinderen dat Kim Jung-un hetzelfde lot dreigt te ondergaan als Saddam Hoessein of Muammar Khadaffi.

In dezelfde toespraak haalde Trump ook uit naar nucleaire deal die zijn voorganger en vijf andere grootmachten (Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland, China plus Duitsland) in 2015 hebben afgesproken. Hij sprak van “een van de slechtste eenzijdige afspraken die de VS ooit is aangegaan”. Het akkoord legt Iran zware beperkingen op zowel het aantal centrifuges voor de verrijking van uranium als aan de vervaardiging van zwaar water in de nucleaire faciliteit in Arak voor de productie van plutonium. In ruil werden de sancties opgeheven waardoor Iran weer petroleum kan verkopen op de internationale markt en opnieuw toegang krijgt tot het mondiale fiscale systeem voor handelstransacties. Iran stapte in het akkoord hoewel het ontkende een nucleair wapenprogramma te hebben, zoals ook bevestigd door het Internationaal Atoom Energie Agentschap dat er daarvoor vanaf 2009 “geen geloofwaardige indicaties” voor waren.

De vijf andere landen die de deal mee afdwongen delen in elk geval Trumps mening niet en stellen dat het akkoord wel degelijk zijn vruchten afwerpt. Volgens Federica Mogherini, de EU-verantwoordelijke voor het buitenlandse beleid, “zitten we al met een potentiële nucleaire crisis en moeten we niet in een tweede stappen”. Het Iran-akkoord zou net het model kunnen vormen voor de crisis rond Noord-Korea, maar zo denken de politieke haviken in Washington er niet over.

De agressieve oorlogstaal van president Trump mag dan al op onbegrip rekenen van zijn Europese NAVO-partners, voorlopig leggen ze Washington weinig in de weg. Samen met de andere kernwapenstaten weigeren de NAVO-lidstaten het zopas afgesloten Verdrag voor een verbod op kernwapens te ondertekenen. De landen met VS-kernwapens op hun grondgebied – waaronder België – bieden evenmin weerwerk aan de geplande modernisering van de B-61 nucleaire bommen en tonen zo de holle retoriek over een kernwapenvrije wereld. De NAVO houdt officieel vast aan een mix van conventionele en nucleaire defensie. Een meerderheid van staten in de wereld heeft het daar moeilijk mee en wil dat er een einde komt aan deze nucleaire hypocrisie die bedreigend werkt voor het leven van deze planeet. De Europese bevolking heeft leiders nodig die in staat zijn politiek weerwerk te bieden aan Trump en co, die de moed hebben om zich te verzetten tegen de kernwapenpolitiek. Maar jammer genoeg is de Europese politieke top ook besmet met het militaristische virus, ook al is het een zachtere versie ervan.