De NAVO wil niet gehinderd worden in haar nucleaire ambities 

Image
NATONOTWERLCOME
De NAVO wil niet gehinderd worden in haar nucleaire ambities 
Opinie
5 minuten

Op de topbijeenkomst van maandag 14 juni zal de NAVO haar strategisch beleid voor het komende decennium vastleggen. Er zal ongetwijfeld ook een woordje gesproken worden over het nieuwe VN-Verdrag inzake het Verbod op Kernwapens dat begin dit jaar van kracht ging. 

Nucleaire alliantie

Ondanks de herhaaldelijke lippendienst die de NAVO in het verleden al bewees aan “de uiteindelijke totale eliminatie van kernwapens in de wereld” – een zin waar weinig inhoud achter zit en die in de conclusies van de komende top waarschijnlijk opnieuw zal opduiken- is de NAVO al decennialang een overtuigde nucleaire alliantie. 

Niet alleen bezitten drie belangrijke NAVO-leden -de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk- eigen kernwapenarsenalen, er liggen in NAVO-verband ook vooruitgeschoven Amerikaanse kernwapens in Turkije en Europa, meer bepaald in de NAVO-lidstaten Italië, Duitsland, Nederland en België. 

Sinds 2010 staat zwart op wit bevestigd in het Strategisch Concept van de NAVO dat ze een nucleaire alliantie is. En de NAVO is geenszins van plan om daar verandering in te brengen. De nucleaire veiligheidsdoctrine wordt jaarlijks bevestigd, en nucleaire afschrikking en kernwapens nemen zelfs een alsmaar prominentere plek in. Kernwapens werden als het ware ingebed in de identiteit van de NAVO. Ook alle lidstaten die geen kernwapens bezitten, delen deze identiteit doordat ze zetelen in de Nucleaire Planningsgroep van de alliantie. 

Sinds 2010 staat zwart op wit bevestigd in het Strategisch Concept van de NAVO dat ze een nucleaire alliantie is.

Als de meest verwoestende en arbitraire massavernietigingswapens op aarde vormen kernwapens een immense bedreiging voor de veiligheid van mens en milieu, maar tijdens een toespraak in november vorig jaar beweerde NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg nog dat ze een vitale rol blijven spelen in het bewaren van de vrede en het garanderen van de veiligheid. 

Het is niet alleen in haar retoriek dat de NAVO het belang van kernwapens opdrijft. De drie NAVO-kernwapenstaten zijn momenteel allemaal verwoed bezig met het moderniseren en uitbreiden van hun nucleaire arsenalen. In sommige gevallen worden nieuwe kleinere en wendbaardere (lees inzetbaardere) kernwapens ontwikkeld. Er gaan in tijden van pandemie en economische crisis miljarden euro’s naar deze programma’s.

TPNW

Aangezien de NAVO zich stevig vastklampt aan kernwapens als de ‘ultieme verzekeringspolis’, valt het niet te verwonderen dat ze zich actief verzet tegen internationale initiatieven voor kernontwapening. 

Dat is nergens duidelijker dan in de vijandige houding van de NAVO ten opzichte van het hele proces dat tot een Verdrag inzake het verbod op Kernwapens (TPNW) heeft geleid. De onderhandelingen werden geboycot door de NAVO en de VS zette derde landen actief onder druk om tegen het verdrag te stemmen. 

Het valt op dat ook de NAVO-leden die geen kernwapens bezitten zich niet willen of durven inlaten met het TPNW. Het is alsof de politieke steun van individuele NAVO-leden voor het behoud van de NAVO’s kernwapencapaciteiten, in toenemende mate gezien wordt als een uiting van loyaliteit aan de alliantie. 

Het TPNW werd in 2017 toch goedgekeurd en op 22 januari 2021 trad het in werking. In een laatste poging om te verhinderen dat het TPNW onderdeel zou worden van het internationaal recht, maande de VS toegetreden naties in een officiële oproep aan om hun ratificatie terug in te trekken – een uitzonderlijke demarche. 

Ondanks de inwerkingtreding blijft de NAVO zich hardnekkig verzetten tegen dit baanbrekende verdrag. Om niet ronduit te moeten zeggen dat ze tegen de beheersing van of een verbod op kernwapens is -wat de alliantie’s zelfverklaarde doelstelling van non-proliferatie en uiteindelijke eliminatie van kernwapens zou tegenspreken- wordt voortdurend door de NAVO gewezen op het feit dat alle lidstaten al partij zijn van het Non-proliferatieverdrag (NPT) uit 1970. (Het NPT wil de verspreiding van kernwapens in de wereld tegengaan, en kernwapenstaten die partij zijn hebben zich er ook toe verbonden maatregelen na te streven met het oog op nucleaire ontwapening.) Toetreding tot het TPNW zou volgens de NAVO dus overbodig zijn en het NPT-regime zelfs ondermijnen.     

Deze beweringen zijn schijnheilig en houden bovendien geen steek. Een van de voornaamste motivaties van de landen die het TPNW onderhandeld hebben, was net het vooruithelpen van de uitvoering van de kernontwapeningsverplichtingen zoals uitgestippeld in Artikel VI van het NPT. Het TPNW en het NPT zijn perfect compatibel en complementair. 

Het TPNW en het NPT zijn perfect compatibel en complementair.

Het is duidelijk dat de NAVO gewoonweg niet gehinderd wil worden door efficiënte internationale kernontwapeningsmaatregelen. Vermits het NPT de kernwapenstaten niet belet heeft om hun arsenalen te behouden en het evenmin verhindert dat ze momenteel vernieuwd worden, blijft de NAVO met plezier trouw zweren aan dit Verdrag en zo lippendienst bewijzen aan het verre doel van kernontwapening. 

Zoals Hans Blix, voormalig directeur van het Internationaal Atoomenergieagentschap, stelt: “De reactie van de NAVO-landen, in het bijzonder van de Verenigde Staten, [op het TPNW] is overdreven. De technische bezwaren die ze aanhalen zijn ongegrond. Het echte bezwaar is dat het verdrag de productie, het gebruik en het hanteren van kernwapens zonder uitzondering verbiedt.” Kortom, het TPNW staat de nucleaire ambities van de alliantie in de weg. 

Het lijdt geen twijfel dat het TPNW een gespreksonderwerp zal zijn op de komende NAVO-top. Wordt er vanuit de alliantie een algemeen verbod opgelegd voor lidstaten om zich op eender welke wijze in te laten met het TPNW? Of zijn er NAVO-lidstaten die bereid zijn het potentieel van het verdrag te onderzoeken? Onderzoek wijst alvast uit dat een aanzienlijke meerderheid van de bevolking van alle West-Europese NAVO-lidstaten en van Canada voorstander is van toetreding tot het Verbodsverdrag.   

De ‘International Campaign to Abolish Nuclear Weapons’ (ICAN), de civiel-maatschappelijke mondiale campagne die een cruciale rol speelde bij de totstandkoming van het Kernverbod, publiceerde vandaag alvast een uitgebreid rapport dat duidelijk tot doel heeft NAVO-lidstaten te overtuigen om zich alsnog aan te sluiten bij het TPNW. 

In het rapport wordt er onder meer op gewezen dat verschillende NAVO-leden partij zijn van internationale verdragen die andere massavernietigingswapens verbieden (zoals clustermunitie), terwijl deze tuigen toch nog geproduceerd of gebruikt worden door NAVO-leden die geen partij zijn van die verdragen (met name de VS en Turkije). 

Aan de vooravond van de Top is er echter geen enkele aanwijzing dat de aanhoudende nucleaire dimensie van de NAVO door een van de de leden in twijfel wordt getrokken, laat staan dat er overwogen wordt om zich er tegen te verzetten.   
 


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Thema
Land

Campagne

De NAVO vormt een voortdurende motor voor militarisering. De wereld heeft echter nood aan niet-militaire oplossingen en een versterking van competente internationale platforms voor conflictoplossing, gemeenschappelijke veiligheid en duurzame ontwikkeling.

Basisinfo

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.


Source URL: https://vrede.be/nieuws/de-navo-wil-niet-gehinderd-worden-haar-nucleaire-ambities