De Europese wapenimport stijgt

Image
wapenhandel

Shutterstock.com

De Europese wapenimport stijgt
Artikel
5 minuten

De sterke stijging van de Europese wapenimport staat in contrast met de daling wereldwijd. De oorlog in Oekraïne is een belangrijke drijvende kracht.

De import van belangrijke wapensystemen naar Europa is de afgelopen vijf jaar (2018-2022) gestegen met 47 procent in vergelijking met de voorgaande periode (2013-2017). Dat is een van de belangrijke vaststellingen van het jongste rapport van SIPRI, het gerenommeerd Zweeds vredesonderzoeksinstituut. Daartegenover staat dat de wereldwijde transfers van belangrijke wapensystemen met 5,1 procent gedaald is over dezelfde periode.

Een andere belangrijke vaststelling is de groeiende dominantie van de Verenigde Staten, die zijn marktaandeel in de wapenexport ziet groeien van 33 naar 40 procent in vergelijking met de periode 2013-2017, terwijl het Russische aandeel gedaald is van 22 naar 16 procent, op de voet gevolgd door Frankrijk met 11 procent (van 7,1 procent). Nederland valt net buiten de top 10 van de wapenexporterende landen, met een dalend aandeel van 1,4 procent tegenover 2,1 procent in de voorgaande periode. België verdubbelt zijn exportvolume en is goed voor een aandeel van 0,2 procent in het wereldtotaal. Het oorlogvoerende Saoedi-Arabië is de belangrijkste klant (35 procent van de totale export).

NAVO-landen bewapenen zich

In de context van de oorlog in Oekraïne is de toename van de Europese wapenimport weinig verrassend. Na het Verenigd Koninkrijk was Oekraïne de belangrijkste Europese importeur van grote wapensystemen tussen 2018 en 2022, gevolgd door Noorwegen. Als je enkel kijkt naar het jaar 2022 prijkt Oekraïne op de derde plaats op de lijst van grootste wapenimporteurs ter wereld. Het zijn vooral de NAVO-lidstaten die hun wapenimport hebben opgedreven (+ 65 procent). De stijging in de afgelopen vijf jaar is vooral het gevolg van wapenleveringen uit de VS, die met twee derde het leeuwendeel van de Europese NAVO-markt voor zijn rekening neemt. De verwachting is dat de Europese wapenimport de komende jaren nog sterk zal stijgen omdat er heel wat bewapeningsprogramma’s lopen.

In het zog van de oorlog in Oekraïne maken de Europese NAVO-lidstaten op korte termijn werk van het bereiken van de NAVO-norm, die niet alleen bepaalt dat lidstaten hun militaire budgetten naar 2 procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP) moeten optrekken, maar ook dat binnen dat budget 20 procent moet gaan naar militaire investeringen. De komende jaren zal dit vertaald worden in heel wat orders bij de wapenindustrie.

Polen bijvoorbeeld heeft in de VS grote bestellingen geplaatst voor 394 tanks, 96 gevechtshelikopters en 12 raket- en luchtverdedigingssystemen. Opvallend is dat ook Zuid-Korea zich erg actief toont op die Poolse markt met geplande leveringen van gevechtsvliegtuigen, houwitsers, gevechtstanks, … (die laatste twee maken deel uit van een pakket ter waarde van 5,8 miljard dollar). Zuid-Korea is de jongste jaren trouwens uitgegroeid tot een van de belangrijkste spelers op de internationale wapenmarkt. Met een wereldwijd aandeel in de wapenexport van 2,4 procent (tegenover 1,3 procent in de periode 2013-2017).

VS-dominantie op de wapenmarkt groeit

De wereldwijde wapenexport werd lang gedomineerd door slechts twee landen, de VS en Rusland. Maar de jongste jaren is de kloof tussen beide landen groter geworden. Terwijl de VS nu verantwoordelijk is voor 40 procent van de wereldwijde markt, is het aandeel van Rusland gedaald naar 16 procent. De wapens van de VS gaan voor 41 procent naar het Midden-Oosten (Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en Verenigde Arabische Emiraten) waar de rivaliteit tussen Iran en de Golfstaten -met de daaraan verwante oorlog in Jemen- een belangrijke drijvende kracht is voor de regionale wapenwedloop.

Een derde van de VS-wapens gaat naar Azië en Oceanië. Japan is daar het belangrijkste bestemmingsland (negende op de wereldranglijst van importeurs) en zal ook in de nabije toekomst belangrijke wapensystemen uit de VS importeren, waaronder gevechtsvliegtuigen en langeafstandsraketten. Eind vorig jaar maakte de Japanse regering bekend dat het budget voor de Japanse ‘zelfverdedigingstroepen’ in 2023, 52 miljard dollar zal bedragen - een toename met 26 procent t.o.v. vorig jaar. Japan wil zijn militair budget tegen 2027 naar 2 procent van het BBP optrekken.

De VS-leveringen naar Europa stegen van 11 naar 23 procent.

Dalende rol van Rusland door sancties en eigen noden

Voor Rusland vormen Azië en Oceanië eveneens de belangrijkste wapenmarkten. 65 procent van de totale Russische export gaat naar daar. Bijna twee derde van de Russische wapens ging voornamelijk naar drie landen: India (31 procent), China (23 procent) en Egypte (9,3 procent). Het valt te verwachten dat het Russische aandeel in de mondiale wapenexport nog meer zal afnemen als gevolg van de westerse sancties en de nood aan wapens voor het eigen leger dat oorlog voert in Oekraïne. Egypte annuleerde zopas een grote bestelling voor Russische gevechtsvliegtuigen, waarschijnlijk onder druk van de VS. China zet in op de ontwikkeling van de eigen wapenindustrie.

Terwijl Frankrijk zijn wapenexport ziet groeien (met bijna vier vijfde naar Azië, Oceanië en het Midden-Oosten), tekenen China (van 6,3 naar 5,2 procent) en Duitsland (van 6,1 naar 4,2 procent), als vierde en vijfde op de ranglijst een daling op. Met Italië (3,8 procent), het Verenigd Koninkrijk (3,2 procent) en Spanje (2,6 procent) telt de NAVO zes landen in de top 10, goed voor twee derde van de wereldwijde wapenexport.

De grote wapenimporteurs bevinden zich in Azië, Oceanië en het Midden-Oosten

Op vlak van import van belangrijke wapensystemen in de periode 2018-2022 blijven Azië en Oceanië de topbestemmingen. Ze ontvingen 41 procent van de totale mondiale wapenimport. Zes staten uit die regio behoren tot de 10 belangrijkste importeurs: Indië (11 procent), Australië (4,7 procent), China (4,6 procent), Zuid-Korea (3,7 procent), Pakistan (3,7 procent) en Japan (3,5 procent). 31 procent van de wereldwijde wapenimport gaat naar het Midden-Oosten, met drie landen in de wereldwijde top 10: Saoedi-Arabië (9,6 procent), Qatar (6,4 procent) en Egypte (4,5 procent).

De import van belangrijke wapensystemen naar Afrika en Latijns-Amerika kende een scherpe daling. In Afrika (met een daling van 40 procent) is dat het gevolg van minder wapenaankopen door twee belangrijke landen, Algerije en Marokko. Hoewel Zuid-Amerikaanse staten 34 procent minder wapens importeerden tussen 2018 en 2022, valt op dat de import van twee landen, Brazilië en Chili, enorm steeg, met respectievelijk 48 en 56 procent. Beide landen zijn goed voor meer dan twee derde van de wapenimport in de regio.


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Thema

Basisinfo

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.


Source URL: https://vrede.be/nieuws/de-europese-wapenimport-stijgt