De inkomsten uit de verkoop van wapens en militaire diensten door de top-100 grootste wapenproducerende bedrijven zijn in 2024 met 5,9% gestegen ten opzichte van het jaar ervoor, tot een recordbedrag van 679 miljard dollar. Dit blijkt uit een nieuwe gegevens die vandaag werden gepubliceerd door het 'Stockholm International Peace Research Institute' (SIPRI).
De vraag naar wapens werd vorig jaar gestimuleerd door de oorlogen in Oekraïne en Gaza, mondiale en regionale geopolitieke spanningen en de algemene stijging van de militaire uitgaven. Hoewel ze samen al goed zijn voor 55% van de wereldwijde militaire uitgaven, kwamen de 32 NAVO-lidstaten in juni 2025 overeen om hun militaire uitgaven verder te verhogen tot 5% van hun bruto binnenlands product (BBP). Het is dus onvermijdelijk dat de militariseringstrend ook voor 2025 zal worden bevestigd en volgend jaar zal worden voortgezet. De wapenproducenten wrijven zich alvast in de handen.
Hoewel het grootste deel van de wereldwijde stijging van de inkomsten uit wapens te danken was aan bedrijven in Europa en de Verenigde Staten, was er voor de bedrijven uit alle regio's die in de top 100 voorkomen een stijging ten opzichte van 2023, met uitzondering van de Aziatisch-Pacifische regio
Het binnenstromen van nieuwe bestellingen en de sterke stijging van de inkomsten heeft er ook veel wapenbedrijven toe aangezet om hun productielijnen en faciliteiten uit te breiden, nieuwe dochterondernemingen op te richten en/of overnames te doen.
Stijgende winsten door de herbewapening in Europa
Volgens SIPRI was het vorig jaar de eerste keer sinds 2018 dat alle vijf de grootste wapenproducerende bedrijven hun inkomsten zagen stijgen. De drie bedrijven die in 2024 de hoogste inkomsten ter wereld genereerden uit de productie van wapens -'Lockheed Martin', 'RTX' en 'Northrop Grumman'- zijn uit de VS. Nummer vier, 'BAE Systems', is Brits en plaats vijf wordt opnieuw ingenomen door een VS-bedrijf, 'General Dynamics'.
In 2024 stegen de gezamenlijke inkomsten van alle VS-wapenbedrijven in de SIPRI-top 100 met 3,8%, tot 334 miljard dollar. Het VS-bedrijf 'SpaceX' verscheen voor het eerst in de SIPRI-lijst, nadat zijn wapeninkomsten meer dan verdubbeld waren ten opzichte van 2023, tot 1,8 miljard dollar.
Wijdverbreide vertragingen in de ontwikkeling en de productie, evenals budgetoverschrijdingen, blijven echter een plaag voor grote VS-wapenprogramma’s, zoals bij de productie van het F-35-gevechtsvliegtuig, de strategische nucleaire onderzeeërs van de Columbia-klasse en de Sentinel-intercontinentale ballistische raket (ICBM).
Van de 26 wapenbedrijven in de SIPRI-top 100 die gevestigd zijn in Europa (exclusief Rusland), stegen de totale inkomsten in 2024 met 13%, tot 151 miljard dollar. Het Tsjechische militaire bedrijf ‘Czechoslovak Group’ noteerde vorig jaar met 193%, de grootste procentuele stijging van de wapeninkomsten van alle top 100-bedrijven. Het grootste deel van zijn 3,6 miljard dollar aan inkomsten zijn het gevolg van de oorlog in Oekraïne. Het Oekraïense 'JSC Ukrainian Defense Industry' zag zijn wapeninkomsten met 41% stijgen tot 3 miljard dollar.
De Oekraïne-oorlog, plus de in de Europese media en politiek opgeklopte vermeende Russische militaire dreiging en de daarmee gepaard gaande oorlogsretoriek, geven de wapenindustrie in Europa een enorme boost. Ook de herbewapening van Duitsland wordt hierdoor aangedreven. De vier Duitse bedrijven in de top 100 zagen hun gezamenlijke wapeninkomsten met 36% stijgen, tot 14,9 miljard dollar.
Europese wapenbedrijven investeren in nieuwe productiecapaciteiten om aan de stijgende vraag te kunnen voldoen, maar het vinden van grondstoffen kan een groeiende uitdaging worden. Met name de afhankelijkheid van kritieke mineralen zal de Europese herbewapeningsplannen waarschijnlijk bemoeilijken. SIPRI geeft het voorbeeld van de Chinese exportbeperkingen op kritieke mineralen die een invloed kunnen hebben op de toeleveringsketens van bepaalde Europese wapenbedrijven, zoals het Duitse Rheinmetall. Een ander voorbeeld is dat van het Europese bedrijf Airbus en het Franse Safran die vóór 2022, voor de helft van hun titaniumbehoeften afhankelijk waren van Russische import. Na de invasie van Oekraïne moesten ze wegens de economische sancties tegen Moskou op zoek naar nieuwe leveranciers.
Ondanks die sancties, die in Rusland tot een tekort aan onderdelen hebben geleid, en ondanks een gebrek aan geschoolde arbeidskrachten, zijn de Russische wapeninkomsten vorig jaar gestegen. De twee Russische wapenbedrijven in de SIPRI-top 100, 'Rostec' en 'United Shipbuilding Corporation', hebben hun gezamenlijke wapeninkomsten met 23% verhoogd tot 31,2 miljard dollar. De binnenlandse vraag als gevolg van de oorlog was voldoende om de inkomsten die door de dalende wapenexport verloren gingen, meer dan te compenseren.
Problemen in de Chinese wapenindustrie
De Aziatisch-Pacifische regio was de enige ter wereld waar de wapeninkomsten van de top 100 bedrijven in 2024 over het algemeen daalden - 1,2% in vergelijking met 2023, tot 130 miljard dollar.
Deze regionale daling was uitsluitend het gevolg van problemen in de Chinese wapenindustrie. Een reeks corruptiebeschuldigingen leidden in 2024 tot het uitstellen of annuleren van belangrijke wapencontracten. De acht Chinese wapenbedrijven in de top 100 kenden vorig jaar een gecombineerde daling van de wapeninkomsten met 10%. Het meest opvallend was de forse daling van 31% van de inkomsten van 'NORINCO', de belangrijkste Chinese producent van uitrusting en wapensystemen bestemd voor grondoperaties (van waarnemingssystemen en artillerie tot gepantserde voertuigen en tanks)
Grote wapenproducerende bedrijven uit andere landen in de Aziatisch-Pacifische regio volgden de mondiale stijgende trend. De wapeninkomsten van de Japanse en Zuid-Koreaanse bedrijven in de top 100 stegen in 2024 door de toegenomen Europese en sterke binnenlandse vraag. De vijf Japanse bedrijven verhoogden hun gezamenlijke wapeninkomsten met 40% tot 13,3 miljard dollar, terwijl de vier Zuid-Koreaanse producenten hun wapeninkomsten met 31% verhoogden tot 14,1 miljard dollar. Het grootste militaire bedrijf van Zuid-Korea, 'Hanwha Group', noteerde voor zijn wapeninkomsten in 2024 een stijging van 42%, waarvan meer dan de helft uit de export. De gecombineerde wapeninkomsten van de drie Indiase bedrijven in de top 100 stegen te midden van aanhoudende spanningen met buurland Pakistan met 8,2% tot 7,5 miljard dollar, dankzij binnenlandse orders. Voor het eerst verscheen ook een Indonesisch bedrijf in de top 100: 'DEFEND ID' rapporteerde een stijging van 39% in zijn wapeninkomsten, tot 1,1 miljard dollar.
Israëlische wapenbedrijven floreren
Er staan negen bedrijven uit het Midden-Oosten in de SIPRI-top 100 van grootste wapenproducenten ter wereld in 2024 - een record, want het waren er nooit eerder zoveel. Ze hadden een gezamenlijke wapenomzet van 31 miljard dollar, wat een stijging is van 14% ten opzichte van het jaar ervoor.
Ondanks de Israëlische genocide op de Palestijnen in de Gazastrook verhoogden de drie Israëlische militaire bedrijven in de SIPRI-ranglijst hun gezamenlijke inkomsten uit wapens met 16%, tot 16,2 miljard dollar. Het is een schokkende vaststelling dat het bloederige optreden van Tel Aviv schijnbaar geen invloed heeft gehad op de buitenlandse belangstelling voor Israëlische wapens, integendeel. De vele internationale oproepen voor sancties en een wapenembargo tegen Tel Aviv ten spijt, verbrak Israël in 2024 voor het vierde jaar op rij zijn wapenexportrecord. (Luchtverdedigingssystemen zijn goed voor bijna de helft van de omzet.)
In de periode 2020-2024 klom Israël op naar de achtste plaats in de lijst van grootste wapenexporteurs ter wereld. Terwijl verschillende Europese landen sinds de Hamas-aanslag van 7 oktober 2023 en de daaropvolgende genocide in Gaza, aankondigden hun wapenexport naar Israël te bevriezen, op te schorten of opnieuw te evalueren, kan voor de wapentransfers in de omgekeerde richting niet hetzelfde worden gezegd. In 2024 was Europa met 54% van de totale export zelfs de grootste afnemer van Israëlische defensiegoederen – een enorme stijging ten opzichte van 35% in 2023. (Spanje is het enige Europese land dat effectief grote contracten voor de import van Israëlisch militair materiaal opschortte.)
Verder telt de regio Midden-Oosten in de SIPRI-ranglijst van grootste wapenproducerende bedrijven in 2024, vijf Turkse wapenbedrijven. Het Turks militair staatsbedrijf 'MKE' kwam voor het eerst in de top 100 terecht. De gezamenlijke wapenomzet van de vijf bedrijven bedroeg 10,1 miljard dollar, een stijging van 11% ten opzichte van het jaar voordien. Het staatsconglomeraat van de Verenigde Arabische Emiraten 'EDGE Group' rapporteerde in 2024 een wapenomzet van 4,7 miljard dollar.