Wereldwijd investeren 382 financiële instellingen 493 miljard dollar in kernwapenproducenten. Dat blijkt uit het nieuwe Dont't Bank on the Bomb rapport (2015) van de Nederlandse vredesorganisatie PAX.
'Financiële instellingen, ook in België, moeten dringend desinvesteren uit deze massavernietigingwapenssector. De internationale gemeenschap moet kernwapens voor eens en voor altijd verbieden', stelt de Belgische Coalitie tegen Kernwapens.
Anno 2015 telt de wereld nog steeds 15.850 kernwapens, en investeren de kernwapenstaten in grootschalige moderniseringsprogramma's. Financiële instellingen spelen hier een cruciale rol in: de productie, onderhoud en opslag van kernwapens kost handenvol geld. Geld dat veel nuttiger besteed kan worden.
BNP Paribas spant de kroon
Ook financiële instellingen die actief zijn in België komen in het vizier van het rapport. BNP Paribas spant de kroon. De bank, waarvan de Belgische staat aandeelhouder is, investeerde sinds begin 2012 8,7 miljard dollar in kernwapenbedrijven.
De collega's van KBC investeerden sinds januari 2012 117 miljoen dollar in een Brits bedrijf (Serco) dat mee verantwoordelijk is voor het beheer van het in het Verenigd Koninkrijk steeds meer gecontesteerde Britse kernwapenprogramma. KBC kwam hiervoor eerder al in opspraak, en beloofde in zijn Duurzaamheidsverslag 2013 expliciet te desinvesteren uit kernwapens. In maart 2015 stond KBC echter een nieuwe lening toe aan Serco. 'Duurzaamheid en massavernietigingswapens gaan niet samen. KBC belooft al jaren zijn kernwapenbeleid te herzien, maar blijft keer op keer leningen geven aan kernwapenbedrijven. Dat moet dringend veranderen, stelt Willem Staes van Pax Christi Vlaanderen.
Ook de Belgische holding Ackermans & van Haaren investeerde via een dochteraanneming 51 miljoen dollar in het Amerikaanse kernwapenbedrijf Fluor.
Wereldwijde desinvesteringscampagne
Het kan nochtans anders. Wereldwijd verbieden of beperken 53 financiële instellingen investeringen in kernwapens. Onder hen ook de in België werkzame Triodos Bank en VDK Spaarbank. Sinds 2014 is er sprake van een stijging met 150 procent van financiële instellingen die zich terugtrekken uit de kernwapenindustrie. Deze instellingen zijn duidelijk niét bang om te desinvesteren uit massavernietigingswapens. Kernwapens worden zo steeds meer gestigmatiseerd.
Kernwapens zijn reëel veiligheidsgevaar
Desinvestering uit kernwapens is geen detail. Kernwapens zijn geen ver-van-ons-bed-show, maar een reëel veiligheidsgevaar. De afgelopen decennia is er meermaals sprake geweest van het bijna-gebruik (bewust of incidenteel) van kernwapens. Militaire experts waarschuwen daarnaast voor nucleaire cyberhacking door terroristen.
Het gevaar op een nucleaire ramp met catastrofale humanitaire gevolgen is dus allesbehalve ondenkbaar. Kernwapens maken bovendien geen onderscheid tussen burgers en militairen, en zijn de facto illegaal onder internationaal recht. 'De enige manier om het risico op dergelijke humanitaire catastrofe te vermijden, is het verbieden en elimineren van kernwapens via een internationaal verbodsverdrag. Een wereldwijde desinvesteringscampagne is hier een belangrijk hulp in', aldus Pieter Teirlinck van Vrede vzw.
Naar een internationaal kernwapenverbod
Op internationaal niveau beweegt ondertussen heel wat. 121 landen pleitten de afgelopen maanden voor het opstarten van onderhandelingen over zo'n internationaal verbodsverdrag. België weigert koppig om zich hierbij aan te sluiten, en raakt zo steeds geïsoleerder.
Een nieuw verdrag is echter broodnodig om de totale ineenstorting van het mondiale nucleaire ontwapeningsregime en een nieuwe nucleaire wapenwedloop te vermijden. Steeds meer landen raken immers in toenemende mate gefrustreerd over het gebrek aan ontwapening van de vijf erkende kernwapenstaten. Deze laatsten beloofden in 1970 nochtans om nucleair te ontwapenen en te onderhandelen over een nieuw internationaal verbodsverdrag op kernwapens. Andere landen beloofden in ruil geen kernwapens te verwerven.
België moet kleur bekennen
Van deze beloftes kwam echter weinig in huis, tot groeiende frustratie van de niet-kernwapenstaten. 'Als zij (de kernwapenstaten) hun deel van de deal niet nakomen, waarom zouden wij ons deel (verbod op verwerving van kernwapens) nog moeten nakomen? Sommige landen verwachten dat wij volgens bepaalde regels spelen die ze zelf niet respecteren', klinkt het steeds luider.
Een nieuw verdrag dat kernwapens verbiedt, verhoogt de druk op de kernwapenstaten om te ontwapenen. Het verhindert zo dat niet-kernwapenstaten gedesillusioneerd raken en zich niet langer iets aantrekken van hun belofte om geen kernwapens te verwerven.
Eén ding is duidelijk: de nucleaire status quo is niet houdbaar. België moet dringend kleur bekennen: voegt ons land de daad bij het woord in het streven naar een kernwapenvrije wereld? Of plaatst het zich bij het steeds kleiner wordend clubje van landen dat elke betekenisvolle vooruitgang in nucleaire ontwapening afblokt, de langzame ondergang van het mondiale nucleaire ontwapeningsregime verzekert en de wereld op het pad van een nieuwe nucleaire wapenwedloop zet?
Namens de Belgische Coalitie tegen Kernwapens en Fairfin
Willem Staes (Pax Christi Vlaanderen), Pieter Teirlinck (Vrede vzw), Samuel Legros (CNAPD), Michel Vanhoorne (LEF) en Frank Vanaerschot (Fairfin)
Meer informatie:
Het volledige rapport is beschikbaar op www.dontbankonthebomb.com
Officiële voorstelling van het rapport https://vimeo.com/144726834
Animatiefilmpje over het rapport http://www.dontbankonthebomb.com/over-15000-reasons-to-say-dont-bank/
In de pers:
12/11/2015 http://www.standaard.be/cnt/dmf20151111_01965743
12/11/2015 http://www.11.be/artikels/item/belgische-financiele-instellingen-investeren-massaal-in-kernwapens
12/11/2015 http://www.mo.be/nieuws/banken-investeren-nog-steeds-op-grote-schaal-kernwapens