ABN Amro stapt uit bedrijf dat clusterbommen test

Belgische banken onder druk om Nederlands voorbeeld te volgen

Netwerk Vlaanderen, Forum voor Vredesactie, Vrede vzw

ABN Amro ontmijnd door vredesactivistenOnder druk van maandenlange acties van de Nederlandse politieke partij SP heeft ABN Amro zich financieel teruggetrokken uit het Britse bedrijf Insys, dat clusterbommen test voor het Britse leger. Sinds begin 2003 voerde de SP tientallen kleine acties bij filialen van de bank om klanten erop te wijzen dat hun geld werd geïnvesteerd in dit bedrijf. De controverse die hierover ontstond bracht de bank er uiteindelijk toe geen relaties meer te willen met bedrijven die clusterbommen produceren of testen.

Het gebruik van clusterbommen is wereldwijd erg omstreden. Bij ontploffing verspreidt een clusterbom talrijke explosieven over een oppervlakte van enkele voetbalvelden. Een deel van de granaten explodeert niet maar blijft liggen en kan later tot ontploffing komen in de handen van spelende kinderen of door aanraking met bijvoorbeeld landbouwmachines. Clusterbommen werden massaal ingezet in Joegoslavië, Afghanistan en Irak. In een recent rapport over burgerslachtoffers van de oorlog in Irak, schat Human Rights Watch het aantal onontplofte projectielen dat werd verspreid door de VS troepen op minstens 90.000. Niet ontplofte clusterbomgranaten hebben een gelijkaardige uitwerking als anti-persoons landmijnen en eisen talloze burgerslachtoffers. Een internationale coalitie van 85 mensenrechten- en hulpverlenende organisaties pleit voor een moratorium op de handel, het gebruik en de productie van clusterbommen.

Belgische banken en clusterbommen

ABN Amro is niet de enige bank die onder vuur wordt genomen omwille van haar investeringen in de wapenindustrie. Ook KBC, Dexia, Fortis, ING en AXA worden geconfronteerd met protesten tegen hun investeringen in militaire bedrijven. Een recent onderzoeksrapport van Netwerk Vlaanderen vzw, Forum voor Vredesactie en Vrede vzw, bracht aan het licht dat deze financiële groepen investeren in bedrijven die clusterbommen, kernwapens, gevechtsvliegtuigen en ander oorlogsmateriaal produceren. Alle onderzochte bankgroepen beleggen in aandelen van een aantal internationale wapenbedrijven, waaronder clusterbomproducenten Raytheon en Lockheed Martin. Lockheed Martin is het grootste wapenbedrijf ter wereld en produceert onder meer kernwapens, wapens met verarmd uranium, gevechtsvliegtuigen en clusterbommen. Raytheon is een Amerikaans defensiebedrijf dat o.a. Tomahawk raketten, bommen, radars, wapens met verarmd uranium en clusterbommen op de markt brengt. AXA, KBC, ING, FORTIS en DEXIA beleggen samen voor 1.5 miljard US $ aandelen van de 9 onderzochte internationale wapenproducenten.Netwerk Vlaanderen en de vredesbeweging roepen bankwereld op om Nederlands voorbeeld te volgenTalrijke bezorgde klanten, vertegenwoordigers van organisaties en politici stuurden ondertussen brieven aan de banken, waarin ze oproepen de investeringen in de wapenindustrie stop te zetten en alle financieringen openbaar te maken. Ondanks de publieke verontwaardiging over deze investeringen, bieden AXA, ING, Dexia, Fortis en KBC voorlopig nog geen garanties over de uitsluiting van investeringen in producenten van clusterbommen, kernwapens of andere controversiële wapensystemen, laat staan over de volledige uitsluiting van investeringen in de wapenindustrie.

Netwerk Vlaanderen, Forum voor Vredesactie, Vrede vzw en Voor Moeder Aarde vzw vragen aan de Belgische financiële instellingen het voorbeeld van ABN Amro te volgen, als eerste stap naar een duurzaam en transparant investeringsbeleid. De reacties op deze campagne wijzen erop dat sommige banken gevoelig zijn voor dit thema. De initiatiefnemers van 'Mijn geld. Goed geweten?' hopen dat de banken het voorbeeld van ABN Amro zullen volgen en een wapenvrije investeringspolitiek uitwerken.

Banken en de wapenindustrie. Positie van de AXA, ING, Fortis, Dexia en KBC.

AXA, de bank zonder scrupules

AXA heeft geen enkel probleem met beleggingen in wapenproducenten. Deze financiële groep is in zijn eentje goed voor tweederde van de 1,5 miljard US $ die de 'grote vijf' van de Belgische banksector belegd hebben in de onderzochte wapenbedrijven. In een persbericht naar aanleiding van de lancering van het onderzoeksrapport schrijft Axa deze investeringen toe aan de activiteiten van haar Noord-Amerikaanse poot en wordt gesteld dat AXA bank België niet belegt in de wapenindustrie. Later geeft de woordvoerster van AXA toe dat er bij AXA geen codes of criteria zijn m.b.t. financiering van wapenbedrijven, en dat die er ook niet zullen komen. Ook van informatie aan de klant is geen sprake.

ING denkt aan haar reputatie

ING heeft aandelenpakketten van de 9 internationale wapenproducenten uit dit rapport. Van de vijf onderzochte banken heeft ING na AXA het zwaarst belegd in de waardepapieren van deze bedrijven. ING is tevens de huisbankier van Barco en heeft een stevig aandelenpakket van Barco in handen. Nochtans is ING zich bewust van de controverse die haar investeringsbeleid kan veroorzaken; "Betrokkenheid bij bedrijfsactiviteiten die vanuit een ecologisch, sociaal of ethisch perspectief niet duurzaam zijn, kan de reputatie van ING schaden en de publieke opinie beïnvloeden."ﾝ, stelt de bank in haar jaarverslag van 2001. Begin 2003 zou het directiecomité bovendien een set van Corporate Social Responsability statements op niveau van de ganse groep hebben goedgekeurd, met een restrictief beleid op vlak van de militaire industrie. Alleen onder strikte voorwaarden zou financiering van wapens en onderdelen kunnen, marteltuigen en landmijnen zouden uit den boze zijn. De gegevens uit het onderzoeksdossier van Netwerk Vlaanderen wijzen echter op investeringen in producenten van kernwapens, gevechtsvliegtuigen, anti-tankmunitie en clusterbommen. ING wordt dringend gevraagd aan te tonen hoe dergelijke investeringen in de toekomst in de praktijk zullen worden vermeden.

Dexia, bank van de duurzame ontwikkeling?

Dexia heeft een participatie in Barco en aandelenpakketten van 8 van de 9 internationale wapenproducenten. De totale waarde van de door DEXIA beheerde beleggingen in deze negen militaire bedrijven is 42,5 miljoen US $. Nochtans is Dexia is formeel: "... ik kan u bevestigen dat wij niet tussenkomen in Irak noch in bedoelde wapenindustrie." Bij een eerste gesprek stelden vertegenwoordigers van de bank dat 'de bank van de duurzame ontwikkeling' aan de wapenindustrie geen krediet verstrekt. Investeringen via beleggingsfondsen beweren zij niet te kunnen uitsluiten. In een recente reactie op de gegevens in het onderzoeksdossier beloofde de bank haar beleid terzake te staven met een formele financieringscode op het vlak van de wapenindustrie. Indien Dexia kan garanderen dat er geen kredietverlening aan de wapenindustrie meer zal plaatsvinden, zou deze bank een belangrijke voorbeeldfunctie opnemen op de Belgische financiële markt.

Fortis houdt investeringspolitiek geheim

Fortis verklaart een "uiterst restrictief en voorzichtig beleid"ﾝ te voeren aangaande financieringen van wapenproducenten. Toch heeft Fortis, in het kader van een bankensyndicaat, een kredietfaciliteit geleverd aan de Belgische wapenproducent Mecar en heeft de bank nog een hypothecaire lening lopen aan ditzelfde bedrijf. Fortis heeft ook een participatie in Barco, is huisbankier van FN Herstal en heeft aandelenpakketten van 8 van de 9 door ons onderzochte internationale wapenproducenten. Fortis verwijst in haar antwoord op de gegevens in het onderzoeksrapport naar nationale en internationale wetgeving en stelt een gedragscode te hebben op vlak van investeringen in de wapenindustrie. Informatie over deze code wordt echter niet gelost omwille van mogelijke inconsequenties met de realiteit en bijhorende schade aan het imago van Fortis. De bank lijkt niet van plan stappen te zetten om investeringen in de wapenindustrie uit te sluiten en zet geen stappen om de klanten te informeren over haar investeringsbeleid.

KBC uitgedaagd om beloftes hard te maken

KBC (meerbepaald de Waalse dochterbank CBC) heeft in het kader van een bankensyndicaat aan de Belgische wapenproducent Mecar een kredietfaciliteit geleverd van 10.65 miljoen US $. Het bankensyndicaat waarvan hierboven sprake is, wordt bovendien geleid door KBC. De bank heeft ook een belangrijke participatie in Barco en aandelenpakketten van de 9 onderzochte internationale wapenproducenten. KBC was de eerste bank die reageerde op de campagne 'Mijn geld. Goed geweten?'. De bank stelt "een duidelijke bedrijfspolitiek te hebben inzake financiering in brede zin van wapens en militaire producten"ﾝ. KBC zou het financieren van producenten van landmijnen en chemische en bacteriologische wapens uitsluiten. Bij nader onderzoek van het beleid blijkt dat de KBC zich echter beperkt tot het volgen van de wetgeving terzake. De financieringen van de onderzochte wapenbedrijven doen bovendien twijfels rijzen over de reële toepassing van de algemene investeringsprincipes. De bank wordt dan ook uitgenodigd haar verklaringen om te zetten in een waterdichte investeringspolitiek die investeringen in de wapenindustrie vermijdt.

meer info: www.mijngeldgoedgeweten.be