De voorzichtige stappen die tussen 1990 en 2010 gezet zijn op weg naar een kernwapenvrije wereld, zijn vijf jaar geleden tot stilstand gekomen, zegt VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon. In de komende weken vindt in New York de internationale conferentie over het Nonproliferatie-verdrag (NPT) plaats.
De conferentie over het Non-proliferatieverdrag vindt eens in de vijf jaar plaats. Het belangrijkste agendapunt dit jaar is een al lang bestaand voorstel voor een kernwapenvrije wereld. "Het elimineren van kernwapens is een topprioriteit voor de Verenigde Naties", zei secretaris-generaal Ban Ki-moon maandag tijdens de opening van de conferentie. "Er zijn geen andere wapens in deze wereld die zoveel zinloze verwoesting veroorzaken." Het NPT is volgens hem de hoeksteen van het non-proliferatieregime en een essentiële basis voor het realiseren van een kernwapenvrije wereld.
Schending van afspraken
"Als we alleen op het NPT vertrouwen voor ontwapening, kunnen we levenslang wachten, met het altijd aanwezige risico van nucleaire explosies en catastrofes", zegt Rebecca Johnson, directeur van het Acronym Institute en voormalig voorzitter van de Internationale Campagne voor de Afschaffing van Kernwapens (ICAN). "Dat komt omdat de vijf kernmachten het NPT zien als permissie om hun arsenalen eeuwig te moderniseren, terwijl andere regeringen die kernwapens bezitten doen alsof zij niets te maken hebben met het NPT."
Ban Ki-moon toonde zich teleurgesteld over de huidige stand van zaken op het gebied van ontwapening. Tussen 1990 en 2010, zei hij, heeft de internationale gemeenschap echter wel stappen vooruit gezet naar een kernwapenvrije wereld. Arsenalen werden sterk verminderd, faciliteiten gesloten en er kwam meer transparantie. "Ik maak me echter grote zorgen over de afgelopen vijf jaar, waarin dit proces tot stilstand is gekomen. Recente ontwikkelingen wijzen erop dat de trend in de richting van nul kernwapens, aan het omkeren is. We maken geen nieuwe afspraken meer over vermindering, maar hebben te maken met beschuldigingen over schending van bestaande afspraken."
Er is geen verbod op kernproeven dat gerespecteerd wordt en er is ook geen verdrag van kracht dat de productie van splijtstoffen voor kernwapens verbiedt. "In plaats daarvan zien we dure moderniseringsprogramma's die de positie van kernwapens in de komende decennia verstevigen."
Burgerorganisaties
Peace and Planet Mobilization, een coalitie van honderden activisten en vertegenwoordigers van niet-gouvernementele organisaties, bood afgelopen weekend na een vredesmars meer dan 8 miljoen handtekeningen aan bij de Verenigde Naties. De voorzitter van de conferentie, ambassadeur Taous Feroukhi van Algerije, en de VN, ontvingen diverse petities van burgerorganisaties die opriepen tot het uitbannen van kernwapens.
Een verbod op kernwapens zal naar verwachting vooral weerstand oproepen van de vijf grote kernmachten: de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland en China.
Volgens de coalitie woonden ongeveer zevenhonderd vredesactivisten afgelopen weekend een internationale conferentie bij in New York. Daarnaast was er een conferentie van christelijke, islamitische, boeddhistische, joodse en shinto-leiders en een mars met 7.500 deelnemers.
"Gezien de grote barsten in het NPT is het van groot belang dat burgerorganisaties sterk aanwezig zijn tijdens de review conferentie dit jaar", zegt Jackie Cabasso van de Western States Legal Foundation. "We willen dat de onderhandelingen vanaf het begin over het uitbannen van kernwapens gaan. Daarnaast erkennen we dat er diverse planetaire problemen spelen die uit dezelfde oorzaken stammen. Daarom hebben we een brede coalitie bijeengebracht van vredesactivisten, milieuactivisten en pleitbezorgers van economische rechtvaardigheid. We hopen zo politieke wil te creëren voor onze gezamenlijke doelen."
Bron: IPS / MO