Op 23 april tekenden de PLO, onder leiding van delegatieleden van Fatah, de partij van President Mahmoud Abbas en Hamas een Palestijns Nationaal Verzoeningsakkoord. Het akkoord moet er voor zorgen dat twee eerdere akkoorden getekend in Doha (februari 2012) en Caïro (mei 2011) worden uitgevoerd.

(zie ook: Palestijnen, blijven zoals verwacht, in de kou staan)

Het nieuwe akkoord voorziet in de installatie van een interim-regering samengesteld uit onafhankelijken (niet gelieerd aan Hamas of Fatah) binnen de vijf weken, gevolgd door presidents- (de voorzitter van de Palestijnse Autoriteit, PA) en parlementsverkiezingen (de Palestijnse Wetgevende Raad) zes maanden na de vorming van de regering. Er zouden ook verkiezingen worden gehouden voor de Palestijnse Nationale Raad, het 'parlement' van de PLO, de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie die ook de officiële vertegenwoordiger is van de Palestijnse bevolking.¹ De laatste verkiezingen dateren van respectievelijk 2005 en 2006.

Beide partijen hopen dat dit akkoord hun dalende populariteit kan doen keren. Abbas' onvermogen om vooruitgang te boeken in de vorming van een Palestijnse staat en het voortdurend meedraaien in uitzichtloze onderhandelingsrondes terwijl de Israëlische kolonisatie voortschrijdt hebben hun tol geëist. Voor veel Palestijnen is hij de leider van een politiek kapot gedoneerde Palestijnse Autoriteit die in ruil voor dollars en euro's uit de hand eet van zijn westerse broodheren. Het akkoord kan zijn blazoen oppoetsen omdat de bevolking veel belang hecht aan de Palestijnse eenheid, wat zich vertaalt in politieke winst tegenover potentiële rivalen die zijn functie ambiëren als het tot verkiezingen komt.

Hamas is op zijn beurt in toenemende mate geïsoleerd komen te staan als gevolg van de Egyptische machtsgreep tegen president Morsi door generaal Sisi vorige zomer. Sindsdien heeft het Egyptische leger honderden tunnels vernietigd langswaar zowel goederen als wapens werden gesmokkeld. De vernietiging van de tunnels betekende een verliespost van 230 miljoen dollar aan heffingen waardoor de Hamas-regering in Gaza moeite heeft om de ambtenarij verder uit te betalen. Op het binnenlandse front ziet de partij de groeiende populariteit van de Islamitische Jihad als gevolg van de achteruitgang van de levensomstandigheden in Gaza. Hamas rekent er op dat het akkoord er zal voor zorgen dat de 'Islamitische Verzetsorganisatie' zowel in binnen- als buitenland terug aanvaardbaarder wordt.

Israël reageerde heel voorspelbaar met de aankondiging dat ze de 'vredesgesprekken' met de Palestijnen opschort en sancties zal afkondigen. Op 29 april 2014 is na 9 maanden van onderhandelen hoe dan ook de deadline bereikt en dat zonder enig resultaat. Niet dat de Israëlische regering de onderhandelingen ooit au sérieux nam. Terwijl er onderhandeld werd steeg de Israëlische bouwwoede in de Palestijnse gebieden. Volgens het Israëlische Centraal Bureau voor Statistiek zijn in 2013 de werken gestart van de bouw van 2.534 nieuwe wooneenheden, wat meer dan een verdubbeling is ten opzichte van 2012 (1.133). Sinds de start van de onderhandelingen negen maanden geleden heeft de regering Netanyahu bovendien de bouw van nog eens enkele duizenden nieuwe wooneenheden in de bezette gebieden aangekondigd, wetende dat dit de plannen voor de oprichting van een Palestijnse staat en dus ook de onderhandelingen daarover hypothekeert. Terwijl de Israëlische regering fulmineert tegen 'terroristische' raketaanvallen hanteert het zelf een terreurpolitiek ten aanzien van de Palestijnse bevolking. In hetzelfde jaar 2013 doodde en verwondde het Israëlische leger respectievelijk 38 (van wie 32 burgers) en 3964 Palestijnen (bijna allen burgers en meer dan 30% kinderen). Daarenboven werden er nog eens 663 Palestijnse gebouwen (waaronder woningen) vernietigd. Maar premier Netanyahu speelt de onschuld zelve: "Wil hij (Abbas) vrede met Hamas of vrede met Israël? En vervolgens: “Je kan niet het een en het ander hebben. Ik hoop dat hij voor vrede kiest. Tot nu heeft hij dat nog niet gedaan”.

Israël beschouwt Hamas als een terroristische organisatie waarmee niet wordt onderhandeld. De aankondiging van een akkoord waarin ook sprake is van de integratie van Hamas in de PLO, komt als een welgekomen legitimering om de Palestijnen het mislukken van de onderhandelingen in de schoenen te schuiven, ook al gaat het om een schertsvertoning. Een aantal coalitiepartners, zoals de partij van Naftali Bennett, Habayit Hayehudi, spreekt zich openlijk uit tegen een twee-staten-oplossing. Netanyahu, die zelf weinig hoog oploopt met de idee van een Palestijnse staat, heeft dan ook niet echt een onderhandelingsruimte daarvoor en maakt dus dankbaar gebruik van elke gelegenheid om de Palestijnen met de vinger te wijzen.

Washington houdt zich voorlopig nog op de vlakte, maar geeft toch een waarschuwing mee. “We zijn duidelijk geweest over de principes waaraan de Palestijnse regering zich moet houden voor een constructieve rol in het bereiken van vrede en de oprichting van een onafhankelijke Palestijnse staat. Elke Palestijnse regering moet zich ondubbelzinnig en expliciet uitspreken voor geweldloosheid, de erkenning van de staat Israël en de aanvaarding van voorgaande akkoorden en verplichtingen tussen de partijen”, aldus een woordvoerder van de regering Obama. Allemaal principes die Israël nochtans zelf steevast met de voeten treedt. Abbas doet inmiddels zijn best om te benadrukken dat het akkoord met Hamas geen invloed heeft op het respect voor deze principes van de PA en de PLO.

Hier en daar wordt gesuggereerd dat de VS en de EU, als het akkoord standhoudt, kunnen teruggrijpen naar het Libanon-model. In Ramallah wijst men naar de geregelde aanwezigheid van Hezbollah in de Libanese regering. In februari verwelkomde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry, de nieuwe regering in Libanon met daarin ook een aantal leden van Hezbollah, hoewel het voor Washington om een terroristische organisatie gaat.

Noot