De Europese vluchtelingencrisis houdt politici en media in de ban. Mensen in nood hebben onze steun en solidariteit nodig. Dat lijkt evident, maar een deel van Europa is ze liever kwijt dan rijk. 'We kunnen de toevloed niet aan', zo luidt het argument. Maar de Europese vluchtelingenstroom valt in het niets als we de vergelijking maken met bv. Libanon, waar een vijfde van de bevolking vluchteling is. Het conflict in Syrië en de sociaaleconomische druk van de vluchtelingencrisis laten zich goed voelen. Hoewel de directe aanleiding van de jongste grote protestmanifestaties onder de noemer 'you stink' draait rond een dispuut over de huisvuilophaling, speelt op de achtergrond het ongenoegen over de politieke kaste die langs sektarische lijnen is opgedeeld en zichzelf verrijkt.
Ze hebben hun machtsposities te danken aan hun rol in de bloedige burgeroorlog (1975-1990). De Libanese manifestanten klagen aan dat deze politieke machtsposities worden verzilverd in economische voordelen, terwijl heel veel mensen amper de eindjes aan elkaar kunnen knopen. De leidende kaste omarmde jaren geleden een neoliberaal marktsysteem in combinatie met slecht bestuur, corruptie, cliëntelisme/nepotisme. De fragiliteit van dit Libanese politieke en economische landschap komt nu dus extra onder druk te staan omdat meer dan 1,1 miljoen vluchtelingen moeten worden opgevangen.
Hoewel er grote solidariteit heerst in Libanon met de Syrische vluchtelingen, zijn ze in toenemende mate het slachtoffer van aanvallen en discriminatie. In april 2015 heeft de Libanese regering de toegang voor hen tot het grondgebied aan zware restricties onderworpen. Dit maakt dat velen van hen ongeregistreerd zijn en ze in moeilijke omstandigheden moeten overleven. 75% van de Syrische vluchtelingenkinderen vindt de weg niet naar de schoolbanken. Er is een 'no-camp'-beleid waardoor ze verspreid leven in 1.700 lokale plaatsen waar gemeenten verantwoordelijk zijn voor basisvoorzieningen. Vermoedelijk vormt de verzadigde opvangcapaciteit in de regio (Libanon, Turkije,...) een van de reden van de grotere vluchtelingenstroom richting Europa. Ze hebben geen andere keus en daarom mogen we ze niet aan hun lot overlaten.
Europa kan niet anders dan zich solidair en empathisch opstellen en de bevolking daar blijvend van overtuigen. Onze rijkdom kan de nieuwe toevloed heus wel aan, maar bovenal moeten we beseffen dat ook het rijke Westen een historische en politieke verantwoordelijkheid hebben. Veel problemen zijn naweeën van het kolonialisme, de invasie van Irak, onze oliehonger en de overbewapening van de regio... om er slechts enkele te noemen.