Iets meer dan duizend jaar na het begin van de eerste, in 1096, is het Westen nog eens aan een nieuwe 'kruistocht' begonnen. Kranten en politici smeden woorden om tot zwaarden, verspreiden 'dead or alive'- affiches en appelleren aan de meest primitieve haatgevoelens door zonder schaamrood op de wangen op te roepen voor vergelding of wraak. Het hele WTC-verhaal is wellicht samen te vatten onder dat ene zinnetje dat aan Johan Daisne wordt toegeschreven: "Het erge van de oorlog is dat hij niet alleen doden maakt, maar ook beesten van de (over)levenden".

Een kruistocht van de beschaafde en democratische naties tegen het barbarisme, zo krijgen we te horen en te slikken. En in een adem doen politieke leiders hun best om uit te leggen dat het niet de islam of de Arabische wereld is die geviseerd wordt. Maar als de woordvoerders van het domme zwart-witdenken het hebben over 'kruistochten', valt dan te vermijden dat we denken aan een van die zwarte vlekken in onze geschiedenis, toevallig een van de hoogdagen van het christelijke fundamentalisme?

Vooral in Europese elitaire kringen heeft men het over een ongelukkige beeldspraak die niets afdoet aan de rechtvaardige zaak om de terroristische 'monsters' aan te pakken. In werkelijkheid verhult men tegelijkertijd dat men in een vlaag van self-fulfilling prophecy gewoonweg bezig is met het uitvoeren van de Huntington-these over de 'clash of civilizations'. De aanhangers van dat soort theorieën zitten vandaag toevallig in het regeringspluche in Washington.

Het is eigenlijk onvoorstelbaar hoe zij die voortdurend appelleren aan onze democratische waarden zich zonder meer laten meeslepen door het primitieve discours van Bush en co en daarbij zelfs bereid zijn om het hele rechtssysteem, of wat ervan over blijft, op de helling te zetten. Het voorzitterschap van de EU gaat dan maar de boer op in de persoon van minister van Buitenlandse zaken Louis Michel, om het vuile werk van Washington op te knappen. Met name regeringen in islamitische kringen met allerlei beloften en mooie verhalen vermurwen om toch maar mee te stappen in de zogenaamde coalitie tegen het terrorisme, goed wetende dat de VS-dreigingen in de richtingen van bepaalde landen ervoor zorgen dat de lokale bevolking dat niet zonder meer pikt.

Een oude truc om situaties in te schatten en misschien meteen het perspectief van politiek verantwoordelijken en media te verbreden is even volgende denkoefening te maken: 1. wie verliest bij de hele zaak? 2. wie wint er bij? Ik heb het hier niet alleen over onze zoektocht naar de daders, maar ook naar de consequenties van een mogelijk antwoord.

Tony Bunyan van Statewatch, een organisatie die waakhond speelt van onze democratie, uitte alvast zijn ongerustheid dat onder het mom van terrorismebestrijding een hele batterij beslissingen in de lade liggen die een ernstige aantasting kunnen betekenen van burger- en politieke rechten. Het onlangs door de Europese Commissie voorgestelde 'Beslissingsraamwerk voor de strijd tegen het terrorisme', bijvoorbeeld waarin sprake is van de aanpak van 'stedelijk geweld' komt gevaarlijk dicht in de buurt van het inperken van het straatprotest (Genua en Götheborg indachtig) tegen de heersende macht. Groot-Brittannië en de VS hebben ook al maatregelen ondernomen om dataverkeer op het internet gemakkelijker te onderscheppen. In de VS vragen (en krijgen wellicht) de veiligheidsdiensten meer middelen en wordt nu nagenoeg carte blanche gegeven aan het fysiek uitschakelen van zogenaamde terroristen, zonder dat daar nog een rechtbank bij te pas komt. Ook in de EU hopen de veiligheidsdiensten garen te spinnen bij de gebeurtenissen.

Winnaars zijn ook de wapenfabrikanten. Raython en Lockheed Martin, twee reuzen uit de Amerikaanse wapenindustrie, zagen hun aandelen kort na de terroristische aanslagen pijlsnel de hoogte ingaan met tien procent op een week tijd. Bush heeft overigens aangekondigd dat hij een veel liberalere wapenwet wil zodat hij zelf kan beslissen wie wanneer wapens krijgt.

Tenslotte vergeten we Israël niet voor wie de aanslag als geroepen kwam. Terwijl alle ogen gericht zijn op de VS worden tientallen mensen in Zuid-Hebron gedeporteerd (om maar een recent voorbeeld te geven), hun gronden in beslag genomen en de kolonisatiepolitiek verder gezet. Een terreurdaad als het ware, maar die dan beloond wordt met een jaarlijkse uitkering uit de Amerikaanse schatkist van om en bij de 3 miljard dollar.

Machiavelli, zeker in de internationale politiek, is nooit ver weg. Alles is goed, om de Amerikaanse vergeldingspolitiek te doen verkopen. Pakistan krijgt plotseling met een woord van president Bush gedaan waar wereldwijde campagnes totnogtoe niet in slaagden, namelijk een substantiële kwijtschelding van de schuldenlast. De Verenigde Naties krijgen plotseling een groot deel van de achterstallige schulden die de VS er hadden openstaan, uitgekeerd. Eerst moest Kofi Annan evenwel duidelijk zijn quasi onvoorwaardelijke steun voor de Amerikaanse (of breder westerse) politiek laten blijken. Dat bleek in het geheel geen probleem, ook als dit de Verenigde Naties zelf verder de vernietiging injaagt. Kofi Annan heeft zijn gezag verkocht aan de meest biedende en daarmee een groot deel van het VN-Handvest, niet in het minst artikel 3: "Alle leden brengen hun internationale geschillen langs vreedzame weg tot een oplossing, op zodanige wijze dat de internationale vrede en veiligheid en de gerechtheid niet in gevaar worden gebracht". Wel, ik weet niet of de machtige naties dit principe nog in hun agenda hebben staan.

'Vergelding'

We beroepen ons op de democratie, de scheiding der machten en het principe dat de beschuldigde het recht heeft zich te verdedigen, etc... m.a.w. principes die maken dat we over een rechtstaat, een beschaving kunnen spreken. Daarin is zeker geen plaats voor aloude lynchpraktijken waarbij hele naties militair worden bedreigd omdat ze toevallig leiders hebben die ze niet gekozen hebben. Geen kat uit het politieke establishment - ook de huidige voorzitter van de EU, premier Verhofstadt niet - heeft een vraagteken geplaatst bij het principe van 'vergelding'. Aan de toelichtingen van de betrokkenen te horen neigt dit sterk in de richting van pure wraak. De Europese Navo-lidstaten hebben meteen hun steun gegeven door het fameuze artikel 5 in werking te stellen, waardoor de terroristische daden als een aanval op elke lidstaat wordt beschouwd wat de andere lidstaten verplicht om de VS in hun dadendrang te steunen. Los van het feit dat veel landen die slachtoffer waren van openlijke militaire Amerikaanse agressie - Vietnam, Grenada, Panama, Irak,... - geen beroep hebben kunnen doen op zo'n artikel 5, blijft de vraag: tegen wie? Bepaalde media hebben die vraag meteen op militante wijze beantwoord, door zonder meer affiches van Bin Laden te verspreiden met de gekende Wild West formule: dood of levend. Deze patriottische daad van de 'vrije pers' verbaast uiteraard weinigen als we horen hoe the president Georges W. Bush himself, voortdurend olie op het vuur gooit, door meteen een massaal militair antwoord in het vooruitzicht te stellen en in zijn dubbelzinnige van metaforen gespeende speeches meteen een hele groep over de kam te halen. Extreem rechts oogst. Maar nogmaals de vraag: tegen wie? Bin Laden ontkent, Afghanistan ontkent, bewijzen ontbreken en ga zo maar door. Een beschaafd land, zal vervolgens moeten erkennen dat er eerst bewijzen moeten gevonden worden vooraleer de straf wordt uitgesproken. Maar dat weegt wellicht niet op tegen het ongeduld om liefst zo gauw mogelijk, bijna om het even waar - als het maar een land uit de barbaarse periferie is – bommen te gaan gooien.

Afghanistan is een barbaars regime? Dat rechtvaardigt genoeg? Wel u gaat het hier absoluut niet horen ontkennen. Alleen lijkt plots iedereen wakker geworden en vergeten we dat het Taliban-regime het product is van een weinig subtiele Amerikaanse buitenlandpolitiek dat islamitische fundamentalisten, via Pakistan, met plezier van wapens voorzag. De Irakese 'Anfal' in de jaren zeventig met 4.000 vernietigde dorpen en vele duizenden doden en tienduizenden vermisten, heeft evenmin enige aarzeling te weeg gebracht in de gulheid waarmee Saddam Hoesseins regime gesteund werd. Laat staan grote boezemvriend Saoedi-Arabië, een van de meest fundamentalistische en vrouwonvriendelijke regimes op onze aarde.

Hypocrisie is deze wereld niet vreemd. Vanaf het Quincy-pact, dat president Roosevelt en de Saoedische koning Ibn Saoud in 1945 sloten, tot de 'Euraziatische' doctrine van Zbigniew Brzezinski uit de jaren '90, is de politiek van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten op twee constanten gebaseerd : de verdediging van de oliebelangen en de strijd tegen alles wat modernistisch en nationalistisch is in de Arabische wereld. En daarom hebben de VS steeds radicale fundamentalistische groepen gesteund in het Midden-Oosten, zo schreef Richard Labévière in zijn boek 'Les dollars de la terreur' (zie Uitpers nummer 2, december 1999). Daarom ook dat de VS tot vandaag niet willen spreken over een internationaal strafrechthof, het klimaatverdrag weigeren uit te voeren, het verdrag op het verbod op landmijnen niet willen ondertekenen, de schuldenlast weigeren kwijtschelden, het defensiebudget op tien jaar tijd met een kwart laten stijgen, etc. Wie kan dan nog enig geloof hechten aan al dat verbaal geweld tegen het terrorisme van de moslimfundamentalisten? De beschaving tegen het terrorisme? Laat ons niet lachen.

(Uit: Uitpers, 6 oktober 2001)