Op 20 februari ging de documentaire ‘Los retornados’ in digitale première. De docu van filmmaker Pieter De Vos en historica Tessa Boeykens vertelt het verhaal van inheems verzet tegen de aanleg van een stuwdam in Guatemala. Het is een relaas van strijdkracht en hoop dat iedereen zou moeten horen.
Vanaf 1960 woedde er een gewapend conflict in Guatemala waarbij een genocide gepleegd werd op de Maya-bevolking. Vele duizenden ontvluchtten het geweld en trokken naar Mexico. In 1993 besloot het merendeel van de inheemse vluchtelingen om terug te keren. Ze eisten een stuk land op van de overheid voor de heropbouw van hun gemeenschappen. Eén van deze gemeenschappen is ‘Copal AA La Esperenza’, waarmee de filmmakers heel nauw samenwerkte. “Deze documentaire is nodig”, zeggen de ‘Copaleros’ (de leden van de gemeenschap), “zodat niemand onze geschiedenis zal vergeten.”
Het verdriet en het vergoten bloed van de voorbije jaren weegt nog steeds zwaar op de Copaleros. Daarbovenop zijn ze opnieuw verwikkeld in een strijd. Deze keer gaat het niet om een gewapend conflict, maar wel om een politieke strijd voor het behoud van hun gronden en leefwijze. De overheid staat erop een stuwdam te bouwen waardoor hun land onder water zou komen te staan en de rivier nagenoeg zou opdrogen. Hierdoor zouden de gemeenschappen opnieuw worden weggejaagd van het stuk land dat ze nog maar net hebben teruggewonnen.
Het aanhoudend verzet van de Copaleros zorgde ervoor dat de plannen voor de stuwdam opgeschort werden. Dit betekent echter niet het einde van de strijd. De dreiging van de aanleg van megaprojecten op de gronden van de inheemse gemeenschappen blijft alomtegenwoordig. Daarom is het voor de Copaleros van immens belang om de moed niet op te geven, de jongeren in de gemeenschap te onderwijzen over hun verleden en hun verhaal te delen met de wereld. Kortom, ¡La luche sigue! (De strijd gaat voort!)
De vertoning van de documentaire was een groot succes. Vele lovende woorden gericht aan de filmmakers volgden na het interessante panelgesprek. Heb je zin om de documentaire en het panelgesprek van 20 februari te herbekijken? Dat kan hier: