Bezoek aan Dogus Universiteit, donderdag 18 maart 2004. Gesprekken met twee academici (beide personen drongen erop aan hun naam niet te vernoemen)

Toelichting: mensen die we ontmoet hebben bij Amnesty International Turkije en die uit persoonlijke naam spreken, benadrukten dat werken op de universiteit meestal zoveel betekent als deel uitmaken van het politieke systeem. Uit de informele babbel na het interview, bleek dat beide personen uit militaire middens komen. De inhoud van onderstaande samenvatting moet dus ook in dit perspectief geplaatst worden.

Over de rol van het leger in het Turkije van nu.

Tijdens de gesprekken werd voortdurend de nadruk gelegd op de historische rol van het leger. Het leger wordt nog steeds beschouwd als hoeder van de kemalistische ideologie: de unitaire en ondeelbare staat. De grootste bedreigingen doorheen de hele geschiedenis van de moderne Turkse staat zijn het Koerdisch separatisme en het islamisme. Deze onderwerpen liggen zo gevoelig omdat het land nog altijd lijdt onder de inkrimping van het grote Ottomaanse Rijk tot de rompenstaat Turkije. Verder verlies van territorium is daarom onaanvaardbaar. Het islamisme zou de seculiere verworvenheden teniet doen. Een sterke rol van het leger wordt omwille van die redenen beargumenteerd.

De sterke rol van de nationale veiligheidsraad (MGK, een militair en civiel adviesorgaan die de regering controleert) wordt als legitiem en democratisch beschouwd, waarbij de vergelijking wordt gemaakt met de National Security Council in de VS. De stem van de nationale veiligheidsraad in het directoraat van het hoger onderwijs (YÖK) is vanzelfsprekend, gezien het bestaan van de militaire academies. Over de noodzakelijke rol van de MGK in het RTÜK (directoraat voor uitzendingen van radio en TV) kregen we geen duidelijk antwoord. Deze kwesties blijven voor Europa echter wel een serieuze struikelsteen (red.)

Een vergelijking met Europa gaat niet op omdat Turkije grenst aan gevaarlijke landen als Iran, Irak en Syrië. De nieuwe dreigingen van het internationaal terrorisme maken het plaatje volledig.

Uit een recente enquete die onderzoek doet naar de geloofwaardigheid van de instituties blijkt dat het Turkse publiek het leger als meest geloofwaardig inschat (80%), terwijl de politieke partijen de laagste score krijgen. Er kan dan ook besloten worden dat de sterke rol van het leger overeenkomt met de democratische wil van het Turkse volk.

Over de rol van de media in Europa.

Tien jaar observatie van de Europese media leert dat Turkije meestal negatief en karikaturaal afgeschilderd wordt. Zo worden de schendingen van de mensenrechten onevenredig in beeld gebracht.

Over de Koerdische problematiek in de jaren 80 en 90: vermeende ontheemding?

Cijfers van 3000-4000 ontruimde en afgebrande dorpen moeten sterk gerelativeerd worden. Het gaat om zeer kleine gehuchten van meestal niet meer dan 10 gezinnen die in erbarmelijke omstandigheden leefden en bedreigd werden door de PKK. Dit gebeurde ook om de PKK van haar logistieke ondersteuning af te snijden. Vele klachten bij het Europese Hof van Justitie zijn dan ook vals en gebeuren omwille van politieke strategieën en financiële redenen. Toegegeven, de Turkse staat heeft ook fouten gemaakt.

Vandaag zijn we aangekomen in Diyarbakir en vanaf morgen zullen we de Koerdische visie op deze vragen horen. We zullen praten met IHD (Turkse Mensenrechtenorganisatie), DEHAP, studenten, televisie en diverse andere organisaties. Sinds onze aankomst hebben we ook reeds contact gelegd met diverse andere Europese delegaties, onder andere uit Frankrijk en Nederland.