In plaats van de druk en sancties op te voeren, is er meer kans dat de regering Biden het dagelijks leven van de Noord-Koreanen verbetert door een staat van vrede te creëren.

Mensenrechten in Noord-Korea staan momenteel in de spotlight in de VS. Naast een recente conferentie over dit onderwerp in Honolulu, is er ook de nieuwe documentaire ‘Beyond Utopia’, over Noord-Koreaanse 'overlopers', die aandacht krijgt in Oscar-kringen. We kunnen dit jaar verwachten nog meer te horen over Noord-Korea, aangezien het de 10de verjaardag is van het rapport van de commissie van de Verenigde Naties inzake mensenrechten in de Democratische Volksepubliek Korea (DPRK). In dit historische rapport werd geconcludeerd dat Noord-Korea misdaden tegen de menselijkheid pleegt. 

Terwijl er heel wat legitieme bezorgdheden zijn over de mensenrechten in Noord-Korea, is de vraag: hoe kunnen we de dagelijkse levens van de Noord-Koreanen verbeteren? En helpt de huidige VS-aanpak of verergert ze de situatie? Veel actoren in Washington pleitten voor nog meer druk in de vorm van sancties en een informatie-offensief, maar de geschiedenis toont aan dat deze acties de mensenrechten niet verbeteren. In plaats daarvan verhogen ze de spanningen en reageert Noord-Korea door zich vast te bijten in zijn kernwapenprogrammma. Zoals de mensenrechtenexperts Elizabeth Beavers en Su-mi Jeon het stellen: “De status quo is een regelrechte mislukking geweest als het gaat over het bevorderen van zowel de mensenrechten als de veiligheid.”

Noord-Korea is een van de meest gesanctioneerde landen in de wereld, en de realiteit bewijst dat sancties de humanitaire situatie alleen maar verergeren. Neurochirurg Dr. Kee Park, verbonden aan het Departement Mondiale Gezondheid en Sociale Geneeskunde van de Harvard Universiteit, voerde al verschillende operaties uit in Noord-Korea. Hij noemt de sancties een “complete economische blokkade” een “oorlogsvoering zonder kogels”. “Sancties doden”, zegt Park. “We weten het en we zouden het niet mogen accepteren… We hebben onze leiders en onze morele standaard toegelaten te verslechteren. We zijn barbaren geworden omdat we de dood van kinderen en vrouwen accepteren in naam van de nationale en regionale veiligheid.”

Sancties en het VS-reisverbod op Noord-Korea belemmeren eveneens aanzienlijk de levering van humanitaire hulp, stelt Joy Yoon van de ‘IGNIS Community’, een NGO werkzaam in Noord-Korea. Hoge militaire spanningen zijn niet bevorderlijk voor humanitair werk.

Wat fundamenteel ontbreekt in het mensenrechtendiscours is de erkenning van de aanhoudende staat van oorlog op het Koreaans schiereiland, die de Noord-Koreaanse regering de justificatie geeft om haar beperkte middelen te investeren in defensie en het in stand houden van een nationale veiligheidsstaat. (De Koreaanse Oorlog leidde in 1953 enkel tot een wapenbestand, dus de VS en Noord-Korea bevinden zich technisch gezien nog steeds in staat van oorlog.) 

De Speciale Rapporteur van de VN over de mensenrechten in de DPRK, Elizabeth Salmon, merkt op dat de Noord-Koreaanse militarisering ernstige gevolgen heeft op de mensenrechten, omdat de regering socio-economische ontwikkeling onderfinanciert, waardoor kinderen en vrouwen disproportioneel worden getroffen.
In plaats van het bestendigen van de status quo van meer druk en sancties, zou het beëindigen van de staat van oorlog met een vredesakkoord veel effectiever zijn voor de verbetering van de mensenrechten en de veiligheid – in het bijzonder door vertrouwen op te bouwen, het militarisme dat aan de grondslag ligt van de mensenrechtenschendingen weg te nemen, en de omstandigheden te creëren om doeltreffender te werken rond mensenrechten. 

Zoals Tomás Ojea Quintana, voormalige Speciaal Rapporteur van de VN over de mensenrechten in de DPRK, concludeert in zijn rapport van 2020: “Een verklaring rond vrede en ontwikkeling op het Koreaans schiereiland, en een snelle oplossing voor de wapenstilstandsstatus, zouden de atmosfeer en de nodige ruimte creëren voor verdere discussies over denuclearisering, minder isolatie, en meer toegang en respect voor de mensenrechten”. 

In 2019, volgend op de historische vredestoppen tussen de twee Korea's en de Verenigde Staten, nam Noord-Korea deel aan de eerste Universele Periodieke Doorlichting ooit door de Mensenrechtenraad in Genève, waarna het participeerde aan een twee weken durende mensenrechten-workshop. Deze vredestoppen zetten Noord-Korea er ook toe aan om een zelfopgelegd moratorium op nucleaire- en rakettesten in te voeren, samen te werken met Zuid-Korea rond de verwijdering van landmijnen in de bufferzone (DMZ) tussen de twee Korea’s, en de repatriëring mogelijk te maken van de overblijfselen van gesneuvelde VS-soldaten.

Decennia van oorlog, sancties en isolatie hebben Noord-Korea gedwongen om zich aan te passen en beter bestand te zijn tegen druk. Daarnaast zijn China en Rusland, twee leden van de VN-Veiligheidsraad niet langer bereid om de door de VS-geleide oproepen tot meer sancties zomaar te volgen.

Om echte menselijke veiligheid te creëren, inclusief de omstandigheden voor verbeterde mensenrechten, moet de onopgeloste Koreaanse oorlog beëindigd worden. Die rechtvaardigt immers alleen de eindeloze wapenwedloop, houdt Koreaanse families gescheiden en houdt het risico op een nucleair conflict in stand. “Wat de situatie van de gewone Noord-Koreanen het meest zal verbeteren is meer contact met mensen uit de buitenwereld, niet minder”, besluit Cassie Kim, een Noord-Koreaanse ‘overloper’ die nu in de VS leeft. 

Dit vertaalde artikel verscheen eerder op Foreign Policy in Focus.