De dubbelzinnigheid over zowel de aanwezigheid van kernwapens op ons grondgebied alsook de nucleaire capaciteit voor nieuwe gevechtsvliegtuigen is onaanvaardbaar in een normale rechtsstaat.
Kolonel Harold Van Pee, verantwoordelijke voor het aankoopdossier van de gevechtsvliegtuigen, bevestigt wat Minister Didier Reynders eerder al had laten weten. In het lastenboek waarin de vereisten van het toestel worden opgesomd wordt ook gepolst naar de nucleaire capaciteit. Begin dit jaar zei de minister van Buitenlandse Zaken dat de NAVO ons land gevraagd heeft dat de nieuwe gevechtsvliegtuigen over zowel een nucleaire als conventionele capaciteit zouden moeten kunnen beschikken. Drie bedenkingen.
Ten eerste krijgen we het nogmaals onder onze neus gewreven dat in belangrijke kwesties de Belgische soevereiniteit volledig ondergeschikt is aan de militaire dictaten van een door de VS gedomineerde supranationale instelling die landen als Afghanistan en Libië in het oorlogsmoeras heeft helpen storten. De NAVO, nu al goed voor meer dan de helft van de wereldwijde militaire uitgaven, verplicht zijn lidstaten om het defensiebudget fors te laten stijgen. De nieuwe president Trump is daar overigens erg expliciet in. België heeft al beslist dat het defensiebudget bijgevolg moet worden opgetrokken naar 1,3% van het Bruto Binnenlands Product tegen 2030, wat een quasi verdubbeling zou betekenen. Kolonel Van Pee zegt zelf dat het defensiebudget voor die periode van 100 miljard zal stijgen tot 182 miljard euro, terwijl op bijna alle andere departementen de hakbijl wordt gehanteerd. Reken eens uit wat je allemaal niet kan doen op vlak van tewerkstelling, milieu-investeringen of gezondheidszorg.
Het is symptomatisch dat eind vorig jaar, in dezelfde week dat de regering besliste om 900 miljoen euro te besparen in de gezondheidszorg, de aankoop van nieuwe fregatten en mijnenvegers wordt aangekondigd voor een bedrag van 2 miljard euro. De gevechtsvliegtuigen zullen volgens de regering 3,6 miljard euro kosten. In vergelijking met verschillende aankoopdossiers in het buitenland is dat een schromelijke onderschatting. Met werkings- en onderhoudskosten incluis wordt de Belgische belastingbetaler de komende 40 jaar zelfs 15 miljard armer gemaakt. Anders dan met de aankoop van de F-16s is de economische return bovendien minimaal gezien ons land niet betrokken is bij de ontwikkelingsprogramma's van de huidige kandidaat vliegtuigen. Het gaat om verkwiste miljarden, zeker als je weet dat er al een overcapaciteit bestaat aan gevechtsvliegtuigen in Europa. De enige die hier van beter wordt is de wapenindustrie.
Ten tweede wordt alsmaar duidelijker dat België helemaal niet van plan is om zich te ontdoen van de nucleaire massavernietigingswapens in weerwil van het regeerakkoord waar staat: "We blijven ijveren voor internationale initiatieven met het oog op een verbod of minstens een betere controle op wapensystemen met een willekeurig bereik en/of een buitensporig effect op burgers." België behoort tot de minderheid van landen die zich verzet tegen de VN-onderhandelingen die volgende maand worden opgestart met het oog op een verdrag dat kernwapens verbiedt. Het antwoord van Reynders over het behoud van de nucleaire taken van het Belgische leger is dus weinig verrassend. Ook daar moeten we ons schikken naar de directieven in NAVO-verband waar keer op keer wordt verklaard dat het bondgenootschap vasthoudt aan de nucleaire strategie.
Dat heeft dus gevolgen voor het dossier van de gevechtsvliegtuigen. Zweden heeft al laten weten dat de Saab Gripen - een van de vijf kandidaten - niet zal worden opgeleverd met de nucleaire optie. Dat zou betekenen dat het toestel niet in aanmerking zou komen voor selectie. Kolonel Van Pee minimaliseert en beweert dat "het een criterium is waar heel weinig punten aan worden toegekend. Zo goed als geen". Maar dat lijkt me onzin. De VS kondigden in 2010 in hun Nuclear Posture Review aan dat de Amerikaanse B61 bommen die in Europa zijn opgeslagen, zoals op de vliegtuigbasis van Kleine Brogel, zullen worden gemoderniseerd. Ik denk niet dat de Amerikanen miljarden dollars - het gaat om 10 miljard dollar voor alle 160 tot 240 in Europa opgeslagen B61 kernbommen - zullen investeren als de Europese gevechtsvliegtuigen ze niet kunnen transporteren. Volgens de kernwapenspecialist Hans Christensen zou ons land in het geheim hebben ingestemd met deze modernisering. De Belgische instemming lijkt te betekenen dat ons land er zich toe heeft verbonden dat de nucleaire capaciteit van de gevechtsvliegtuigen verder wordt gegarandeerd.
Democratische discussie en controle onmogelijk
Dat brengt me tot een derde punt. Over de aanwezigheid van kernbommen en de geplande moderniseringen zijn al verschillende parlementaire vragen gesteld, maar de regering weigert daar concreet op te antwoorden en houdt vast aan het bekende 'we bevestigen, noch ontkennen de aanwezigheid van kernbommen op het Belgische grondgebied'. Op die manier wordt elke democratische discussie en parlementaire controle onmogelijk gemaakt met alle gevolgen van dien. Het gaat over massavernietgingswapens die een enorm veiligheidsrisico inhouden.
Klare wijn
Bovendien hoeft de regering zich ook niet te verantwoorden op de internationale verplichtingen van het non-proliferatieverdrag. Volgens artikel twee van dat verdrag is ons land duidelijk in overtreding. Daarin staat dat niet-kernwapenstaten geen kernwapens naar hun land mogen laten transfereren noch de controle mogen krijgen over kernwapens, direct of indirect. Als de kernwapens moeten worden ingezet zijn het immers Belgische gevechtsvliegtuigen die deze bommen moeten transporteren en inzetten.
In het belang van de veiligheid van de bevolking en de internationale verplichtingen is het noodzakelijk dat daarover eindelijk klare wijn wordt geschonken. De dubbelzinnigheid over zowel de aanwezigheid van kernwapens op ons grondgebied alsook de nucleaire capaciteit voor nieuwe gevechtsvliegtuigen is onaanvaardbaar in een normale rechtsstaat.
Bron
Dit artikel werd op Knack.be gepubliceerd op 14/2/2017.