In december 2013 riep de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties 26 september door middel van een resolutie uit tot de 'Internationale Dag voor de Totale Uitbanning van Kernwapens'. De bedoeling van deze symbolische dag is het vergroten van de publieke bewustwording omtrent de dreiging die uitgaat van kernwapens en het onderstrepen van de nood aan nucleaire ontwapening. Algehele nucleaire ontwapening was en blijft de hoogste ontwapeningsprioriteit voor de Verenigde Naties.

De resolutie werd aangenomen door de Algemene Vergadering van de VN op 5 december 2013. Voortaan zou 26 september in het teken staan van nucleaire ontwapening. Daarnaast wordt de noodzaak en urgentie bevestigd om van nucleaire ontwapening een feit te maken. Nucleaire wapens zijn immers massavernietigingswapens die geen onderscheid maken tussen militaire doelwitten en de burgerbevolking.

De vernietigingskracht van kernwapens is zo groot dat ze het verdere bestaan van de mensheid en de planeet in gevaar brengen. Daarom worden staten in de resolutie expliciet opgeroepen om onderhandelingen op te starten om tot een alomvattende nucleaire ontwapeningsconventie of -verdrag te komen.

Na jarenlang lobbywerk van de Internationale Campagne voor de Afschaffing van Nucleaire Wapens -een koepelorganisatie met meer dan 600 partnerorganisaties wereldwijd (waaronder Vrede vzw), werden in 2017 eindelijk onderhandelingen opgestart. Die leiden ertoe dat de Algemene Vergadering van de VN datzelfde jaar het Verdrag inzake het Verbod op Kernwapens (TPNW) aannam. Op 20 september 2017 werd het opengesteld voor ondertekening door de naties van de wereld en op 22 januari 2021 trad het effectief in werking.

Het TPNW verbiedt het bezitten, ontwikkelen, produceren, verwerven, testen, opslaan, overdragen, en inzetten of dreigen met het inzetten van nucleaire wapens. We zien echter dat de kernwapenstaten dit verdrag naast zich neer leggen, net zoals ze ook de ontwapeningsverplichtingen onder het Non-proliferatieverdrag van 1970 negeren.

De kernwapenstaten leggen het TPNW naast zich neer, net zoals hun ontwapenings -verplichtingen onder het Non-proliferatieverdrag van 1970.

Tal van politieke leiders, personaliteiten en maatschappelijke organisaties wijzen al decennia op het gevaar van nucleaire wapens en de noodzaak van een volledige kernontwapening. Kernwapenstaten en hun bondgenoten geven daar echter geen gehoor aan. Ze drijven de nucleaire dreiging zelfs verder op door hun nucleaire arsenalen uit te breiden en te moderniseren. In hun militaire strategieën nemen kernwapens nog altijd een cruciale plaats in. De geschiedenis heeft talloze keren aangetoond dat kernwapens niet het beoogde afschrikkingseffect hebben, en dat ze een groot risico vormen voor de vrede en de stabiliteit in de wereld.

Een voorbeeld hiervan speelde zich exact 40 jaar geleden af. Op 26 september 1983, kort na middernacht, detecteerde het waarschuwingssysteem van de Sovjet-Unie een intercontinentale ballistische raket, mogelijks uitgerust met nucleaire kernkoppen, die zou zijn afgevuurd vanuit de Verenigde Staten. De normale procedure zou een nucleaire vergeldingsaanval van de Sovjet-Unie betekenen, wat dan een grootschalige nucleaire oorlog kon ontketenen. Luitenant-kolonel Stanislav Petrov, de verantwoordelijke officier, besloot evenwel om de vermeende inkomende VS-raket niet door te geven aan zijn oversten, omdat hij het vermoeden had dat het om een vals alarm ging. Zijn redenering was dat indien de VS een nucleaire aanval zou lanceren tegen de Sovjet-Unie, er honderden nucleaire raketten zouden worden gebruikt in plaats van één. Een tijd later werden nog eens vier intercontinentale ballistische raketten gedetecteerd, maar ook hier hield Petrov het hoofd koel. Uiteindelijk bleek dat de juiste beslissing te zijn, want het ging inderdaad om een vals alarm. Het Sovjet-waarschuwingssysteem bleek mankementen te vertonen.

Petrov behoedde de wereld die nacht voor een ware nucleaire nachtmerrie. Indien hij zijn oversten had ingelicht was er hoogstwaarschijnlijk een kernoorlog uitgebroken tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Het voorval leidde er dertig jaar later toe dat de VN die bewuste 26 september in herinnering wil houden als bewijs van de ongelooflijke dreiging die uitgaat van nucleaire wapens.

Het is echter niet het enige incident in de geschiedenis. Er vonden al tientallen ongelukken en misverstanden plaats met kernwapens -zogenaamde ‘Broken Arrows’-, waarbij een nucleaire ramp op het nippertje is vermeden. Het toont aan dat wanneer het op kernwapens aankomt, we enkel veilig kunnen zijn in een wereld waar deze massavernietigingswapens definitief tot het verleden behoren.