Op 19 oktober riep de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Antonio Guterres, op tot een onmiddellijk humanitair staakt-het-vuren in Gaza. “Te veel levens -en het lot van de hele regio- staan op het spel”, zei hij.
Na de moorddadige aanval van Hamas op 7 oktober in Israël, waarbij 1400 Israëli’s omkwamen, kijkt de wereld al meer dan twee weken in horror toe hoe onophoudelijk bommen afgevuurd worden op de kleine, dichtbevolkte Gazastrook, een de facto openluchtgevangenis waarin zo’n 2,2 miljoen Gazanen (waarvan zeker de helft kinderen) geen kant op kunnen om zich in veiligheid te brengen.
Op zaterdagavond 21 oktober telde de Palestijnse vluchtelingenorganisatie van de VN (UNRWA) meer dan 500.000 interne vluchtelingen. (Op 13 oktober beval het Israëlisch leger een evacuatie van de bevolking in het noorden van de Gazastrook naar het zuiden van het gebied, maar het bleef vervolgens bombarderen, ook in het zuiden.) Volgens het VN-Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden stond het totaal aantal dodelijke slachtoffers zondag al op 4.651, waaronder 1.873 kinderen. Volgens lokale bronnen worden nog eens 1.400 mensen vermist onder het puin van verwoeste gebouwen, onder wie 720 kinderen. Daarnaast zijn er meer dan 13.500 gewonden, waarvan meer dan 4.200 kinderen.
Sinds 9 oktober is de toevoer van elektriciteit, water, voedsel en brandstof naar Gaza volledig afgesneden als onderdeel van een ‘totale belegeringsstrategie’. (Het gebied kampte vóór de huidige vergeldingscampagne al met een zware humanitaire crisis als gevolg van de economische blokkade die Israël in 2007 oplegde omdat Hamas er aan de macht was gekomen.)
Afgelopen zaterdag 21 oktober kreeg een kleine karavaan van 20 vrachtwagens met voornamelijk medische hulpgoederen eindelijk de toestemming om Gaza binnen te rijden via Egypte, maar de Gazanen mochten de grens niet over. In plaats daarvan werden ze veroordeeld tot het ondergaan van de aangekondigde intensivering van de bombardementen. De Israëlische militaire woordvoerder, Daniel Hagari, verklaarde diezelfde zaterdag dat het leger de aanvallen zou opvoeren “om de gevaren voor onze troepen in de volgende fasen van de oorlog te minimaliseren”, alluderend op een verwachte grondinvasie in Gaza.
VN-secretaris-generaal Guterres zei na de schaarse levering van hulp: “De bevolking van Gaza heeft een engagement nodig voor veel, veel meer”. Vóór de huidige oorlog uitbrak, werden er onder de Israëlische economische blokkade dagelijks 100 dergelijke vrachtwagens met humanitaire hulp binnengelaten in Gaza en dat was toen ook al veel te weinig om de behoeften te dekken.
Protest
De brutaliteit van de collectieve bestraffing van een hele bevolking in Gaza -een oorlogsmisdaad onder het internationaal recht- drijft mensen over de hele wereld in groten getale de straat op om hun solidariteit te betuigen met de Palestijnen. Er waren marsen in Bagdad, Amman, Islamabad, Jakarta, Sydney, Rabat, Istanboel, Washington, New York, Genève, Turijn, Barcelona, Mexico city, enz. In Londen verzamelden op zaterdag 21 oktober 100.000 mensen, en in Brussel liepen op zondag 22 oktober 40.000 demonstranten door de Europese wijk om een staakt-het-vuren en een einde aan de straffeloosheid te eisen.
Vredesorganisaties en mensenrechtenorganisaties over heel de wereld -waaronder Vrede vzw- veroordelen al van in het begin zowel de aanval van Hamas, als de arbitraire militaire reactie van de Israëlische regering, en roepen op tot een dringend einde aan het geweld.
Op 13 oktober brachten ‘Save the Children International’, ‘Oxfam International’, ‘Handicap International/Humanity & Inclusion’, ‘Plan International’, ‘Mercy Corps’, ‘the Norwegian Refugee Council’ en verschillende Europese afdelingen van ‘Médecins du Monde’ een gezamenlijk statement uit waarin de wereldleiders wordt verzocht een onmiddellijk staakt-het-vuren te eisen van alle partijen. Ze pleiten “om boven alles prioriteit te geven aan het behoud van menselijk leven. Alles minder, zal voor altijd een smet op ons collectief geweten zijn.” Op 18 oktober sloten meer dan 300 religieuze, vredes- en ontwikkelingsgroepen, waaronder ‘American Friends Service Committee’, ‘Care International’, ‘Christian Aid’, ‘Islamic Relief’, ‘the Jewish Network for Palestine’ en ‘Pax Christi International’ zich bij deze oproep aan. Vandaag zijn er al 507 ondertekenaars, waaronder Vrede vzw.
Maar ondanks de overweldigende uitingen van verontwaardiging, afschuw, onmacht en woede, en ongeacht de pleidooien van de internationale vredesbeweging, mensenrechtengroepen en andere middenveldorganisaties, blijven belangrijke Westerse wereldleiders de gruwelijke acties van Israël onbeschaamd goedpraten, steunen en zelfs toejuichen.
Trouwe bondgenoten
Ze wekken de indruk dat Hamas de volledige schuld draagt voor het drama dat zich nu in Gaza afspeelt. Over de context van decennialange onderdrukking, geweld, mensenrechtenschendingen, bezetting, kolonisering en apartheid tegen de Palestijnen wordt weinig of niets gezegd. De extensieve militaire campagne in de Gazastrook, die neerkomt op genocidale praktijken, wordt aanvaard als een ‘gerechtvaardigde reactie’ met het bijhorende mantra dat Israël het recht heeft om zich te verdedigen.
Het proberen beschermen van mensenlevens door een einde aan het geweld te eisen, wordt daarentegen als radicaal beschouwd. Zowel VS-president Joe Biden, als de Britse premier Rishi Sunak beweerden er overigens vertrouwen in te hebben dat Israël “er alles zal aandoen om onnodige burgerslachtoffers te vermijden”. Blijkbaar krijgen zij niet dezelfde beelden te zien als de rest van de wereld.
Het is in de allereerste plaats de VS die Israël van uitgebreide diplomatieke, politieke en militaire dekking voorziet. Biden beloofde, naast de 3,8 miljard dollar militaire hulp die Israël jaarlijks ontvangt van de VS, een extra militair steunpakket dat zou kunnen oplopen tot meer dan 14 miljard dollar. De president stuurde als teken van bemoediging alvast de oorlogsschepen USS Ford en USS Eisenhower naar de Middellandse Zee.
Op woensdag 18 oktober vloog Biden persoonlijk naar Tel Aviv om premier Benjamin Netanyahu een hart onder de riem te steken. Volgens een persbericht van het Witte Huis maakte de president tijdens zijn trip duidelijk dat “Israël niet alleen is. En met VS-steun zal het vandaag, morgen en voor altijd een veilige, beveiligde, joodse en democratische staat blijven”. Netanyahu bedankte uitgebreid: “Meneer de president, voor het volk van Israël is er maar één ding beter dan dat een echte vriend zoals u achter Israël staat, en dat is dat u in Israël staat. Uw bezoek hier, is het eerste bezoek van een VS-president aan Israël ten tijde van oorlog. Het is diep, diep ontroerend.”
In navolging van Biden, vloog ook de Britse premier Rishi Sunak vorige week woensdag naar Tel Aviv. “Bovenal ben ik hier om mijn solidariteit uit te drukken met het Israëlische volk. Jullie hebben geleden onder een onuitsprekelijke, gruwelijke terreurdaad en ik wil dat jullie weten dat het Verenigd Koninkrijk en ik achter jullie staan”, sprak hij de verzamelde pers toe vlak nadat hij was geland op Israëlische bodem. Aan Netanyahu zei hij: “Ik ben er trots op om in Israëls donkerste uur als uw vriend aan uw zijde te staan. Wij zullen solidair met u zijn. Wij zullen achter uw volk staan. En we willen dat u wint”.
In het VK wordt de Israëlische wraakoperatie niet alleen toegejuicht door de Conservatieve regering, maar ook door de Labour-oppositie. Labour-leider Keirn Starmer -die nota bene een verleden heeft als mensenrechtenadvocaat- stelde vorige woensdag dat hij Israëls “recht ondersteunt” om de stroom- en watervoorziening aan de Palestijnen in Gaza volledig af te sluiten.
Daags voor Biden en Sunak trok ook de Duitse kanselier Olaf Scholz naar Israël om zijn solidariteit over te brengen. In zijn gesprek met Netanyahu zou hij Hamas bestempeld hebben als “de nieuwe Nazi’s”, iets waar de Israëlische premier -die een regering vormt met extreemrechtse elementen- het volmondig mee eens was.
De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula van der Leyen, maakte op 13 oktober al haar opwachting in Israël, waar ze in naam van de Europese Unie haar onvoorwaardelijke solidariteit met Israël overbracht (al waren niet alle lidstaten daar even blij mee omdat ze daar geen mandaat toe had). Haar optreden werd door heel wat Europarlementsleden bekritiseerd als onaanvaardbaar vooringenomen ten gunste van Israël.
Er volgden meerdere, aarzelende en soms contradictorische verklaringen van verschillende hoge EU-functionarissen, die al dan niet werden ingetrokken. Op 15 oktober werd er dan officieel gegaan voor “De Commissie benadrukt ten stelligste Israëls recht om zichzelf te verdedigen tegen de Hamas-terroristen, met volledige inachtneming van het humanitair en internationaal recht”.
Kortom, terwijl verschillende Europese en VS-functionarissen in de rij staan om -terecht- de aanval van Hamas te veroordelen, krijgen ze expliciete kritiek op Israëls buitensporig en misdadig geweld in Gaza blijkbaar niet over de lippen.
Kromme redeneringen
Het lijkt de logica zelve om diplomatiek in actie te schieten met het oog op een stopzetting van het doden van alle burgers, het tegenhouden van een totale humanitaire crisis in Gaza en het voorkomen van een escalatie in de regio, maar in heel wat landen worden stemmen die hiervoor pleiten, aangevallen. Wie Israëls acties niet steunt, wordt er soms zelfs van beschuldigd antisemitisch te zijn.
Antisemitisme is discriminatie en haat tegen Semieten (volkeren die Semitische talen spreken), maar de term wordt doorgaans specifiek gebruikt in de betekenis van haat tegen joden en tegen mensen met een joodse achtergrond. Er leven in heel wat landen in de wereld joodse gemeenschappen. Niet alle joden wonen dus in Israël, en in Israël zelf wonen ook niet alleen joden, hoewel de Israëlische staat zichzelf wel definieert als een joodse staat. Israël gelijkstellen aan ‘het joodse volk’ is dus een grove redeneringsfout. De Israëlische staat doet er wel alles aan om deze twee concepten in de publieke perceptie te laten overlappen, wat de regering in staat stelt om elke kritiek op haar beleid af te doen als antisemitisme.
In verschillende Europese landen, en in het bijzonder Duitsland, is men zeer op zijn hoede voor beschuldigingen van antisemitisme omwille van de eigen verschrikkelijke geschiedenis van antisemitische pogroms en genocide tegen de joden tijdens Wereldoorlog Twee. Het beleid van de Israëlische staat veroordelen, ligt er bijgevolg heel gevoelig, zelfs al wordt kritiek op Israël hier opnieuw onterecht gelijkgesteld met het viseren van ‘de joden’ of ‘het jodendom’ in het algemeen.
De notie dat het bekritiseren of veroordelen van een regering(sbeleid) zou neerkomen op een collectieve verwerping van de hele bevolking van de natie die door deze regering wordt bestuurd -en in het geval van Israël zelfs een verwerping van het hele joodse volk- is uiteraard absurd. Het principe gaat nergens op. Het is niet omdat je tegen het beleid van pakweg de Saoedische kroonprins Mohammad bin Salman gekeerd bent dat je tegen alle Saoediërs in het land en daarbuiten bent, of zelfs tegen alle moslims in de wereld; het is niet omdat je tegen het beleid van president Macron bent, dat je alle Fransen haat; enz.
Op gelijkaardige wijze voel je je als Belg niet noodzakelijk vertegenwoordigd door de regering die het land leidt. Of misschien heb je er wel voor gekozen, maar ben je niet akkoord met bepaalde aspecten van het beleid dat de regering voert. Ervan uitgaan dat de Israëlische bevolking en/of alle joden wel een monolithisch blok vormen, is dus eveneens een grove redeneringsfout. Het grootste bewijs daarvan, zijn de vele joodse organisaties en joodse religieuze leiders die zich momenteel expliciet uitspreken tegen de Israëlische vergeldingsoperatie in Gaza en voor een onmiddellijk staakt-het-vuren.
Heel wat joodse organisaties verzetten zich ook al jaren tegen het Israëlisch bezettings- en apartheidsbeleid, o.a. ‘European Jews for a Just Peace’, ‘Een andere Joodse stem’ en ‘Union des progressistes Juifs de Belgique’ in België, ‘l’Union Juive Française pour la paix’ in Frankrijk, ‘Na’amod’ en ‘Jewish Socialists’ Group’ in het VK, ‘Jewish Voices For Peace’ in de VS, ‘New Profile’, ‘B’Tselem’ en ‘Rabbijnen voor Mensenrechten’ in Israël, enzovoort. Hoewel ze misschien een minderheid vormen, gaat het hier zeker niet om wat obscure enkelingen. Vooral in de VS keren steeds meer jonge progressieve joden zich actief tegen het beleid van de Israëlische staat.
Een ander verwijt dat pleitbezorgers voor een onmiddellijk staakt-het-vuren nu naar het hoofd geslingerd krijgen, is dat ze Hamas en het terrorisme steunen. ‘Alle Palestijnen’ en ‘Hamas’ worden daarbij als inwisselbare synoniemen beschouwd. Door niet alleen de Israëlische burgerslachtoffers, maar ook de Palestijnse te veroordelen, of door solidariteit te betuigen met de Palestijnen, rechtvaardig je volgens deze kromgetrokken denkwijze Hamas. Begrijpe wie begrijpen kan.
In België werden Vrede vzw en GetBasic (de vzw achter de alternatieve nieuwssite Dewereldmorgen.be) er vorige week in het Vlaams Parlement door minister-president Jambon van beschuldigd “kamp te kiezen”. Zoals onze woordvoerder Ludo De Brabander het perfect verwoordde: “Ja, wij kiezen kamp. Dat van het internationaal (humanitair) recht en dus van het Palestijnse volk, wiens rechten al decennialang worden geschonden. Wij veroordelen aanvallen op burgers van welke zijde ook. Ik kaats de bal terug: waar zijn de veroordelingen van de Israëlische oorlogsmisdaden? Waar waren alle veroordelingen al die jaren wanneer Palestijnen werden vermoord, hun huizen werden afgenomen, hun land werd gekoloniseerd, … Zij die de acties van Israël steunen, maken zich eraan medeplichtig”.
In België, zoals in de meeste andere landen van Europa, zijn er gelukkig heel wat politici en parlementsleden die wel een genuanceerd standpunt hebben over Israël/Palestina en de huidige oorlog in Gaza.
Verenigde Staten
In de politieke cenakels van Washington, waar de pro-Israëlische lobbygroepen kapitaalkrachtig en machtig zijn, ligt het een pak moeilijker om kritiek te leveren op Israëls beleid en zijn huidige militaire acties. Via een gelekte memo van het VS-ministerie van Buitenlandse Zaken kregen VS-diplomaten en ministeriemedewerkers op 13 oktober zelfs de waarschuwing van hogerop om een aantal zinsneden niet te gebruiken in hun persmateriaal: “de-escalatie/wapenstilstand”, “einde aan geweld/bloedvergieten” en “herstel van de rust”. Deze termen zouden namelijk niet passen in het huidige VS-beleid.
Wie als VS-politicus durft te pleiten voor een stopzetting van “alle” vijandelijkheden of van het geweld tegen burgers “aan beide zijden” -zoals de Democratische senator Bernie Sanders (Vermont) en zijn partijgenoot in het Congres Mark Pocan (Wisconsin) deden- wordt hard aangepakt, zowel door collega’s als in de mainstream media. Er heerst over de partijgrenzen heen, een consensus over de onaantastbaarheid van Israël.
Toen de progressieve Congresleden Ilhan Omar (Minnesota) en de Palestijns-Amerikaanse Rashida Tlaib (Michigan) hun bezorgdheid uitten over het groeiend aantal Palestijnse doden als gevolg van de Israëlische bombardementen, werden hun opmerkingen door de perssecretaris van het Witte Huis, Karine Jean-Pierre, als “weerzinwekkend” en “schandelijk” omschreven.
Omar en Tlaib maakten deel uit van een klein groepje progressieve Democraten, dat op maandag 16 oktober een resolutie indiende -ondertekend door 18 Congresleden- waarin de regering-Biden opgeroepen wordt om “onmiddellijk een de-escalatie en een staakt-het-vuren te faciliteren met het oog op het dringend beëindigen van het huidige geweld” en om “onverwijld humanitaire hulp naar Gaza te sturen en de toegang ervan te faciliteren”. Het leverde de Congresleden in kwestie lelijke verwijten op van hun collega’s: “sympathisanten van terrorisme”, “Israël-haters”, “Hamas-supporters”, enz. Ilhan Omar deelde in de media zelfs een aantal doodsbedreigingen gericht tegen haar en haar familie.
Maar deze oneerlijke politieke reacties, stroken niet met de gevoelens van heel wat gewone burgers in de VS. Een recente peiling concludeerde dat 66% van de stemgerechtigde Amerikanen (80% van de Democraten, 57% van de onafhankelijken en 56% van de Republikeinen) vindt dat de VS moet oproepen voor een staakt-het-vuren en een de-escalatie van het geweld in Gaza om burgerdoden te vermijden.
Ook heel wat joden in de VS zijn deze mening toegedaan. Om ze kracht bij te zetten, voerden ze vorige week in heel het land actie onder de slogan ‘Ceasefire Now!’. Van verschillende actievoerders werden familieleden en/of vrienden gedood of gegijzeld in de aanval van Hamas. Ze vroegen expliciet om hun verdriet niet te gebruiken als een wapen (‘My grief is not your weapon’), een sentiment dat ook door een aantal nabestaanden van slachtoffers en overlevers van de Hamas-aanval in Israël zelf gedeeld wordt.
Op maandag 16 oktober blokkeerden duizenden Amerikaanse joden alle elf ingangen van het Witte Huis. Op dinsdag 17 oktober verscheen er een paginagrote advertentie in ‘The New York Times’ waarin Amerikaanse joden eisten dat de president “een onmiddellijk staakt-het-vuren faciliteert” en “stopt met wapens te sturen naar Israël”. De dag nadien stonden duizenden joden, waaronder tientallen rabbijnen, zij aan zij met Palestijnen en sympathisanten voor het Capitol, waar ze o.a. “Not in Our Name”, “Let Gaza Live” en “Never Again, For Anyone” scandeerden. Onder meer de Canadese auteur Naomi Klein, Rashida Tlaib en haar collega-Congreslid en Black Lives Matter-activiste Cori Bush (mede-indiener van de ‘Ceasefire Now’-resolutie) spraken de verzamelde menigte toe. Aangemoedigd door ondertussen 10.000 manifestanten, betraden meer dan 500 joodse activisten het Congresgebouw, waar ze een sit-in hielden. Ze werden uiteindelijk allemaal gearresteerd.
Het is de morele plicht van elke burger om van zijn regeringsleiders te eisen dat er druk uitgeoefend wordt om tot een staakt-het-vuren te komen. Uiteindelijk is het een keuze tussen het beschermen van mensenlevens en het bewust vernietigen ervan. Al wie Israël steunt, faciliteert en rechtvaardigt bij het plegen van gruwelijke oorlogsmisdaden en het negeren van het internationaal recht, staat aan de verkeerde kant van de geschiedenis.
Israël geeft al lang de voorkeur aan geweld boven vrede, aan segregatie boven gelijkheid. De meedogenloze luchtaanvallen op Gaza zijn een voortzetting van dat beleid. Maar zoals de door joden in de VS gesponsorde advertentie in The New York Times stelde: “Er is geen militaire oplossing. De enige toekomst is vrede en veiligheid voor iedereen – geworteld in vrijheid, rechtvaardigheid en gelijkheid”. Onderdrukking ondermijnt immers niet alleen de rechten, waardigheid en levens van de onderdrukten, maar uiteindelijk ook de veiligheid van de onderdrukkers.
Bekijk hier onze solidariteitscampagne met de Palestijnen.
