Een Britse rechter heeft geoordeeld dat Julian Assange niet mag uitgeleverd worden aan de VS. De uitspraak maakt evenwel geen einde aan de juridische lijdensweg van de man achter Wikileaks.
De VS-regering diende daartoe een verzoek in om hem te kunnen vervolgen voor 17 aanklachten wegens spionage en 1 aanklacht voor computermisbruik, samen goed voor een maximumstraf van 175 jaar. In 2010 publiceerde Wikileaks duizenden geclassificeerde en gevoelige militaire documenten die het VS-leger in een slecht daglicht plaatsten. Daaronder de ophefmakende video waarin te zien is hoe een aantal mensen in Bagdad, onder wie twee journalisten worden geëxecuteerd vanuit een helikopter.
De rechter oordeelde dat de mentale gezondheid van Assange niet bestand zou zijn onder condities van de Special Administrative Measures (SAMs), een streng isolatieregime met slechts recht op 2x15 minuten telefoonoproepen per maand. Volgens districtsrechter Vanessa Baraitser bestaat er een ‘onbeheersbaar hoog risico’ dat Assange zelfmoord zou plegen, omdat hij lijdt aan autisme en ernstige depressieve stoornissen.
De rechter volgde evenwel de verdediging niet die stelde dat de beschuldigingen een politiek karakter hebben en dat een uitlevering een inbreuk zou beteken op de vrijheid van meningsuiting. Het was evenwel niet haar taak om zich ten gronde over de zaak uit te spreken, wel of een uitlevering in overeenstemming is met de bepalingen van het uitleveringsverdrag tussen de VS en het Verenigd Koninkrijk.
De verdediging zal komende woensdag een verzoek indienen om Assange op borgtocht vrij te laten. De kans is evenwel reëel dat de VS-regering beroep zal aantekenen. Ze heeft daartoe veertien dagen de tijd. De verwachting is dat Washington dat ook zal doen.
De uitspraak van de Britse districtsrechter betekent niet noodzakelijk dat er een einde komt aan de juridische lijdensweg van Assange die al bijna een decennium uit de handen van de VS probeert te blijven. Na het beroep van de VS komt het dossier op tafel van de Britse minister van Binnenlandse Zaken die de finale beslissing moet nemen. Als die alsnog tot uitlevering zou beslissen, komt er wellicht een lang proces voor de gerechtelijke instanties in de VS of eerst nog voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Anderzijds kan de nieuwe president Joe Biden na zijn aantreden de aanklacht alsnog intrekken. Vraag is of hij dat zal doen, omdat hij als vice-president Assange een ‘hi-tech terrorist’ heeft genoemd. Ook de uitgaande president Trump kan hem alsnog een presidentieel pardon geven, zoals hij al eerder deed in een aantal voor criminele feiten veroordeelde gevallen. Maar tijdens zijn asiel in de Ecuadoraanse ambassade in London, die bijna 7 jaar heeft geduurd, zei Trumps toenmalige minister van Justitie, Jeff Sessions, dat zijn arrestatie een prioriteit vormde.