Veel Franse ministers zouden wel eens een zeer korte carrière kunnen hebben nu Marine Le Pen maandag meedeelde dat ze een motie van wantrouwen indient, net zoals links ook gedaan heeft, tegen de regering van premier Michel Barnier. Het uiterst rechtse Rassemblement National (RN) zegt "de autoritaire houding" van president Macron en de regering “beu te zijn”. De minderheidsregering Barnier kon op 21 september slechts van start gaan met de zegen van uiterst rechts, die zegen is nu dus ingetrokken.

Kakofonie

De regering Barnier is een kakofonisch allegaartje dat onder druk van de EU een strenge begroting voor 2025 moest opstellen. Partijen vertegenwoordigd in de minderheidsregering zijn Renaissance (met Macron), MoDem, Horizons, PRV en UDI, en Les Républicains (van Barnier). Samen hebben ze 211 van de 577 zetels in de Assemblée Generale. De andere twee grote blokken in het parlement, die beide ook geen meerderheid hebben, zijn de linkse coalitie Nouveau Front Populaire (NFP) en het RN van Le Pen. 

Renaissance met ex-premier Attal ligt al van de eerste herfstdag op de loer om Barnier een loer te draaien en maakte het hem niet gemakkelijk bij het opstellen van een begroting. Uiteindelijk (eerder voorlopig), kwam er na veel tegendraads geharrewar een begrotingsvoorstel uit de bus, dat dus alleen kon goedgekeurd worden met de steun van het uiterst rechtse parlementaire blok van het Rassemblement National. Barnier overlegde met Marine Le Pen waarna allerlei zaken werden aangepast. Nee, er komt geen nieuwe taks op elektriciteit die 3 miljard moest opbrengen, er wordt besnoeid in de medische zorg voor illegale immigranten en er was een belofte om het kiesstelsel een beetje evenredig te maken.

Maar het was niet genoeg voor het RN, dat ineens meer besparingen eiste in de overheidsuitgaven. Maandag trok Barnier naar de Assemblée met een begroting voor sociale zekerheid waarvoor hij geen meerderheid had. Om het door te drukken, haalde hij dan maar Artikel 49.3 van de Franse Grondwet boven, dat hem in staat stelt om de goedkeuring van het parlement te omzeilen, maar dat wel toelaat om moties van wantrouwen in te dienen: de regering verbindt dus haar lot aan de begroting. Waarop de linkse partij La France insoumise (LFI) aankondigde een motie van wantrouwen in te dienen. Deze vereist 288 stemmen. Het NFP heeft 192 zetels, niet genoeg dus. Als het RN er zijn 124 zetels bijvoegt, is Barnier echter out. Nu, het RN heeft besloten een eigen motie van wantrouwen in te dienen, maar zal ook die van links goedkeuren, aldus Le Pen. Er kan woensdag over de moties worden gestemd.

Chaos?

De opposanten storten het land in de chaos, klagen Barnier, LR en de Macronie. Vooral Les Républicains hebben veel te verliezen: met 6% van de stemmen en 47 zetels verkreeg deze rechtse partij een flink pak van de ministerposten, zoals die van premier en Binnenlandse Zaken. Maar zelfs binnen LR is het één geruzie en getouwtrek, wat de chaos binnen de regeringscoalitie nog erger maakt.

De grote schuldige aan de chaos is evenwel Emmanuel Macron, de president die op de avond van 9 juni de Assemblée vervroegd ontbond in de hoop dat links verdeeld zou aantreden en marginaal uit vervroegde verkiezingen zou komen. Het zag er eerst naar uit dat uiterst rechts een volstrekte meerderheid zou halen en rijzende ster Jordan Bardella op zijn 29 jaar premier zou worden. Een ‘cohabitation’ waar Macron zich op voorbereidde.

Maar links bundelde de krachten in het NFP en deed het goed in de eerste ronde van de verkiezingen. In de aanloop naar de tweede ronde, herleefde de republikeinse reflex. Veel kiezers knepen de neus dicht en stemden voor de best geplaatste kandidaten tegen uiterst rechts. Het NFP kwam daarmee sterk uit de strijd, met 192 zetels tot gevolg. 66 van die zetels waren voor de Parti Socialiste die haar aantal verdubbelde en daarmee bijna even sterk is als LFI (71). Macron en Barnier hebben totnogtoe vruchteloos geprobeerd om de PS uit het NFP los te weken.

De grote verliezer was de Macronie, waar de woede en teleurstelling tot vandaag zeer groot zijn. La République en Marche, het eerdere etiket van de Macronie, zei vijf jaar geleden 400.000 leden te hebben. Nu heeft Renaissance er minder dan 10.000 en die verscheuren elkaar. De Macronie is zo goed als dood.

Zoals de Gaulle

Macron is in de 7,5 jaar van zijn presidentschap steeds verder naar rechts opgeschoven, is steeds autoritairder en arroganter geworden. De balans van die 7,5 jaar is voor de Fransen erg negatief: vijf op de zes vinden dat hij gebuisd is. Ze zien in hem zeker niet de persoon om de zich aankondigende crisissen in het land en Europa aan te pakken. Want Macron is zelf de chaos. Hoe kan hij de rest van zijn ambtstermijn, nog 2,5 jaar, volmaken in de huidige toestand? Vervroegde parlementsverkiezingen zijn grondwettelijk uitgesloten tot de zomer van volgend jaar. Zouden die trouwens wel uitkomst bieden?

De druk op Macron om op te stappen, neemt toe. Die zal de komende dagen en weken nog groter worden. Zowel Le Pen als Jean-Luc Mélenchon van LFI willen zo snel mogelijk naar de kiezer, voor Le Pen liefst morgen, alvorens ze in het proces rond fraude veroordeeld wordt tot ‘onverkiesbaarheid’. Het is onvoorspelbaar. Macron wil nog zoveel geschiedenis schrijven … Dat hij dan een voorbeeld neemt aan een andere historische figuur, Charles de Gaulle, die in 1969 na een mislukt referendum aftrad.

Dit artikel verscheen eerst op Uitpers.