Image
Korea

Militaire demarcatielijn tussen Noord- en Zuid-Korea; foto: shutterstock.com

Beëindig de Koreaanse Oorlog en stop de VS-China wapenwedloop
Artikel
6 minuten

Stijgende spanningen tussen de Verenigde Staten en China in Oost-Azië zorgen ervoor dat een volgende catastrofale oorlog maar één incident verwijderd is.  

Onder de 26 naties die vandaag participeren aan RIMPAC, ‘s werelds grootste zeeoorlogoefeningen georganiseerd door de Verenigde Staten, treedt Zuid-Korea op de voorgrond als een van de belangrijkste bijdragers. De Republiek Korea (ROK of Zuid-Korea) ontplooit oorlogsschepen en maritieme vliegtuigen, waaronder het amfibische vliegdekschip Marado, de Shin Dol-seok onderzeeër, een P-3 maritiem bewakingsvliegtuig, twee Lynx helikopters, en negen amfibische aanvalsvoertuigen, samen met 1000 troepen. Het is het grootste Zuid-Koreaanse zeemachtcontingent dat deelneemt aan RIMPAC sinds 1990.

Recente spanningen tussen de VS en China hebben de bezorgdheid over regionale vrede en veiligheid aangewakkerd. De twee landen zijn ook betrokken bij de reeds zeven decennia durende vijandige omgeving op het Koreaans schiereiland. Deze sfeer dateert al van het wapenstilstandsakkoord uit 1953 dat een einde maakte aan de Koreaanse Oorlog, maar nooit vervangen werd door een vredesovereenkomst. 

Recente spanningen tussen de VS en China hebben de bezorgdheid over regionale vrede en veiligheid aangewakkerd.

Aan het einde van de Koude Oorlog ging de ROK diplomatieke betrekkingen aan met Rusland en China. De Verenigde Staten zou op gelijkaardige wijze diplomatieke relaties kunnen opgestart hebben met de Democratische Volksepubliek Korea (DVR of Noord-Korea), maar die hebben zich nooit gematerialiseerd. In plaats daarvan ontwikkelde de DVR zijn nucleair programma en werd de militaire alliantie tussen de Verenigde Staten en Zuid-Korea om Noord-Korea af te schrikken, opgewaardeerd. De VS heeft Zuid-Korea voorzien van conventionele aanvals- en raketverdedigingscapaciteiten, en heeft zelfs overwogen om opnieuw kernwapens te introduceren in de ROK. 

Deze gezamenlijke afschrikkingsstrategie heeft een aanzienlijke impact gehad op het defensiebudget van Zuid-Korea. 1991 bedroeg dit 7452 miljard Zuid-Koreaanse won (KRW). Twee decennia later, in 2011, was het verviervoudigd tot 31.403 miljard KRW. Tegen 2019 kwam het Zuid-Koreaans defensiebudget op 46.697 miljard KRW (42,5 miljard dollar). De belangrijkste justificatie voor het opdrijven van het defensiebudget was het counteren van dreigingen van Noord-Korea, dat zichzelf een kernwapenstaat verklaarde in 2017. 

Toch bedroeg het volledige Noord-Koreaanse Bruto Binnenlands Product (BBP) 33,5 miljard dollar in 2019, minder dan alleen het defensiebudget van de ROK in datzelfde jaar. Desondanks is Zuid-Korea doorgegaan met het verhogen van zijn militair budget en capaciteiten. Het is de zesde grootste militaire macht in de wereld geworden en is gestegen tot de 10de plaats wat de defensie-uitgaven betreft.

Daarnaast zijn er momenteel 28.500 Amerikaanse militairen ontplooid in Zuid-Korea, dat een overzees testgebied is geworden voor de hardware van het VS-leger, zoals het ‘Terminal High Altitude Area Defense’ (THAAD)-raketsysteem en het ‘Joint United States Forces Korea Portal and Integrated Threat Recognition’ (JUPITR)-programma.

In 2017 kondigde het USFK (het commando van het VS-leger in Zuid-Korea) aan dat het begonnen was met het permanent stationeren van een ‘MQ-1C Gray Eagle’-aanvalsdronesbedrijf op de luchtmachtbasis van Kunsan in de ROK. De hoogtechnologische Amerikaanse wapens die ontplooid zijn in Zuid-Korea kunnen naar verluidt ook China bereiken. Vlak nadat hij in pensioen ging, zei generaal Robert Abrams -van 2018 tot 2021 bevelhebber van het USFK- dat de Verenigde Staten en Zuid-Korea nieuwe operationele oorlogsplannen zouden moeten ontwikkelen om, naast de dreigingen van Noord-Korea, China’s militaire invloed in de regio tegen te gaan. 

Yoon Seok-yeol, de nieuwe Zuid-Koreaanse president die aantrad in mei, engageerde zich om de relatie tussen de VS en de ROK te versterken, een ‘denuclearisatie-eerst’ benadering te hanteren ten opzichte van Noord-Korea en de militaire samenwerking met Japan te vergroten. President Yoon had in de context van de VS-strategie om China in te dammen (‘containment’) al een topontmoeting met president Joe Biden.

De Zuid-Koreaanse president sloot zijn land aan bij het ‘Indo-Pacific Economic Framework’ en participeerde aan de eerste top van dit door de VS geleide initiatief. Zuid-Korea nam onder Yoon Seok-yeol, voor het eerst ook deel aan een NAVO-top, hoewel het land geen lid is van deze trans-Atlantische militaire alliantie.

In juni voerden de VS en Zuid-Korea gezamenlijke luchtmachtoefeningen uit boven de Gele Zee, met 20 gevechtsvliegtuigen, waaronder F-35A stealth-straaljagers. Er waren eveneens marineoefeningen met een Amerikaans nucleair aangedreven vliegdekschip in de internationale wateren voor de kust van Okinawa. Voor komende augustus staan nog grootschalige Amerikaans-Zuid-Koreaanse militaire oefeningen gepland. Ze zullen de militaire spanningen in de regio alleen maar opdrijven. 

Op 21 juni 2022 kondigde de Biden-regering aan dat de VS zich eindelijk zou aansluiten bij de humanitaire doelstellingen van het Verdrag van Ottawa, het internationaal verdrag dat het gebruiken, het herbergen, het produceren en het transfereren van antipersoonsmijnen verbiedt. De VS stelt zich aan het verdrag te zullen houden, behalve op het Koreaans schiereiland. Nochtans zijn landmijnen ook in Korea een humanitair probleem.

Volgens de ‘Peace Sharing Association’ waren er in 2021, gedurende de 70 voorafgaande jaren van wapenstilstand, al 1171 burgers gewond of gedood door landmijnen. In dezelfde periode geraakten 5257 burgers gewond of kwamen om door onontplofte bommen. Op 3 juli overleed nog een man die tijdens herstellingswerken na een overstroming met zijn graafmachine op een antitankmijn stootte. Dit gebeurde in Dochang-ri (Cheorwon), op ongeveer 10 kilometer van de Militaire Demarcatielijn, de grens tussen de twee Korea’s. 

De groeiende militarisering heeft een negatieve impact gehad op de levens van vrouwen in Oost-Azië.

De groeiende militarisering heeft ook een negatieve impact gehad op de levens van vrouwen in Oost-Azië. Hoewel Zuid-Korea, Japan en China mondiale leiders zijn op het gebied van economische groei en ontwikkeling, blijft de participatie van vrouwen in de politiek en in het economisch leven zeer laag in deze landen.

Het Global Gender Gap Report 2021 van het Wereld Economisch Forum bevestigt dat de genderongelijkheid in zowel educatie als gezondheid kleiner is geworden, maar dat de kloof tussen mannen en vrouwen qua economische participatie en politieke empowerment aanzienlijk blijft. Gebaseerd op een index waarbij 1 betekent dat er geen genderkloof is, staat Zuid-Korea op 0.214, China op 0.118, en Japan op 0.061 wat politieke empowerment betreft. Hoewel vrouwen in Oost-Azië hun gendergelijkheid bevorderd hebben op het vlak van educatie en gezondheid, heeft het vermannelijkte militarisme in deze landen bijgedragen tot de enorme genderkloof in de politieke besluitvorming. 

Een sterk voorbeeld is de verontschuldigingsovereenkomst die in 2015 gesloten werd tussen Zuid-Korea en Japan rond de zogenaamde ‘troostvrouwen’ (vrouwen en meisjes die voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog door het keizerlijk Japanse leger tot seksuele slavernij werden gedwongen in de door Japan bezette landen en gebieden). Deze overeenkomst kwam tot stand zonder de participatie van de slachtoffers. Hoewel deze slachtoffers, vrouwenrechtenactivisten, een cruciale rol gespeeld hebben bij het onder de aandacht brengen van de kwestie in Zuid-Korea en Japan, werden zij en hun werk dus niet erkend door de leiders van beide regeringen.  

De overeenkomst kreeg geen steun van het publiek vanwege het ontbreken van een slachtoffergerichte benadering. Toch werd de overeenkomst enorm gepusht door Washington, dat het belangrijk vindt dat Zuid-Korea en Japan hun militair beleid coördineren met de VS om Noord-Korea’s nucleaire programma te counteren. Als onderdeel van zijn inspanningen om China in te dammen en te omcirkelen, blijft de VS Zuid-Korea aansporen om een militaire samenwerking te ontwikkelen met Japan, ondanks het feit dat de kwesties van het systeem van militaire seksslavernij en gedwongen mobilisatie van Koreanen door keizerlijk Japan nog niet op adequate wijze is geadresseerd. 

Tijdens de bijna zeven decennia durende wapenstilstand, hebben de voortdurende militaire opbouw met hoogtechnologisch wapentuig (waaronder kernwapens), de grootschalige militaire oefeningen, en de vijandigheden op het Koreaans schiereiland en in de regio, geleid tot een gevaarlijke situatie, waarin zelfs een klein, mogelijk accidenteel incident kan leiden tot de uitbraak van een nieuwe oorlog. 

We kunnen en mogen niet de fout maken om de tragedie van een nieuwe broederoorlog te herhalen. Nu meer dan ooit is het tijd om een einde te maken aan de Koreaanse oorlog en de wapenstilstand te vervangen met een vredesakkoord in plaats van met enorme militaire oefeningen.

Dit artikel verscheen eerder op Foreign Policy in Focus.


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.