In deze tijden van geopolitieke spanningen, oorlogsretoriek en militarisering, zal het niet verbazen dat president Trump het grootste Pentagon-budget ooit voorstelt.
In een context van binnenlandse sociale afbraak, belastingvoordelen voor de superrijken en een mondiale handelstarievenoorlog die de beurzen doet bloeden, presenteerde VS-president Trump op maandag 7 april zijn militair budget voor het fiscaal jaar 2026 (dat ingaat in oktober 2025). Hij deed dat overigens op een persmoment met de Israëlische oorlogsmisdadiger Benjamin Netanyahu aan zijn zijde, die toen op bezoek was in het Witte Huis en tegen wie een arrestatiebevel loopt van het Internationaal Strafhof.
Trump voorziet voor het volgende fiscale jaar een militair budget van ongeveer 1 biljoen dollar (1000 miljard!), wat een absoluut record zou zijn. Het militair budget voor het huidig fiscaal jaar bedraagt al een recordbedrag van 892 miljard dollar (het overgrote deel daarvan, 849,8 miljard dollar, gaat naar het Pentagon). Dat is meer dan de helft van het totale discretionaire budget, d.w.z. dat deel van het federaal overheidsbudget dat elk jaar toegewezen moet worden door het Congres en dat dus onderhevig kan zijn aan verschuivingen. De overige 758 miljard dollar van het discretionair budget voor 2025 omvat alle andere posten samen, zoals transport, wetenschappelijk onderzoek, buitenlandse hulp, onderwijs, gezondheidsinitiatieven, milieu, enz.
Trump wil dit onevenwicht het volgend fiscaal jaar dus nog verder vergroten. De toename in de militaire uitgaven moet voor een deel gecompenseerd worden door geplande drastische bezuinigingen in de sociale voorzieningen (o.a. Medicaid, het ziektekostenverzekeringsprogramma voor mensen met lage en geen inkomens en SNAP, het voedselbon-programma).
Trumps aankondiging komt er nadat de VS-minister van Defensie Pete Hegseth in februari nog stelde dat hij van plan is om zo'n 50.000 door het leger tewerkgestelde civiele personeelsleden te ontslaan. Hij verklaarde toen ook dat de gewapende strijdkrachten elk van de komende 5 jaar 8% van hun budget zullen moeten besparen. Dat geld moet dan geherinvesteerd worden in militaire moderniseringsinspanningen, dus het blijft wel voor het Pentagon.
Ook met zijn geplande budgetverhoging voor het leger beoogt Trump de financiering van verschillende ambitieuze militaire initiatieven, waaronder de ontwikkeling van de 'Golden Dome', een raketafweersysteem in de ruimte. Hegseth was alvast in zijn nopjes met het hallucinante fiscale voorstel voor het militair apparaat. Op sociale media beloofde hij prompt om “elke belastingdollar verstandig te besteden – aan dodelijkheid en paraatheid”.
Wat dat verstandig spenderen betreft, moet het gezegd dat het Pentagon gebuisd is voor financiële audit na financiële audit, zonder dat daar enige consequenties aan worden verbonden. Integendeel, het militair budget blijft al jaren onafgebroken stijgen, gestuwd door zowel de Republikeinen als de Democraten. Een bestedingspakket van 1 biljoen dollar betekent bijna een verdubbeling van het bedrag dat het militair apparaat 10 jaar geleden toegewezen kreeg.
In de audit van vorig jaar kon het Pentagon maar liefst 68% van zijn budgettaire middelen en 44% van zijn activa niet verantwoorden. Onderzoek wijst uit dat militaire contractanten de prijzen van bijna alles wat het Pentagon koopt artificieel opdrijven met als enige drijfveer bandeloos winstbejag. Het militair apparaat van de VS betaalt m.a.w. voor alles veel te veel.
Hoewel het Pentagon een broeinest is van verspilling en flagrant misbruik van belastinggeld ten voordele van de militaire industrie, is het het enige ministerie dat quasi volledig gespaard lijkt te blijven van de meedogenloze bezuinigingen doorgevoerd door het Departement voor Overheidsefficiëntie (DOGE) - in het leven geroepen door Trump om zoveel mogelijk te snijden in “verspillende” federale uitgaven.
Sinds de oprichting in januari 2025 is DOGE -dat ironisch genoeg onder leiding staat van de rijkste man ter wereld, Elon Musk- verantwoordelijk voor wijdverbreide ontslagen onder federale ambtenaren (ondertussen al meer dan 200.000), de beëindiging van verschillende overheidsprogramma's (o.a. Diversiteit, Gelijkheid en Inclusie-programma's), het intrekken van subsidies aan niet-gouvernementele organisaties, en de ontmanteling van hele agentschappen (bv. het Agentschap voor Internationale Ontwikkeling – USAID).
Hoe valt het dan te verklaren dat het Pentagon uit het vizier blijft van DOGE? Puur eigenbelang speelt zeker een grote rol. Musk ziet de welig tierende prijsopdrijving door militaire aannemers en de honderden miljarden dollars aan militaire contracten die elk jaar te winnen zijn als een lucratieve opportuniteit. Begin deze maand kondigde het Pentagon nog aan dat het Musks bedrijf SpaceX een contract van 6 miljard dollar heeft toegekend.
Daarnaast heerst er gewoon een politieke consensus over het feit dat bewapening noodzakelijk is om de gewenste mondiale militaire dominantie van de VS in stand te houden. De “dodelijkheid en paraatheid” waar Hegseth naar verwijst is met name gericht tegen de grote economische en geopolitieke “strategische rivaal” China. De aandacht van het buitenlands beleid van de VS is al sinds het Obama-tijdperk geherorienteerd op de Indo-Pacifische regio en Beijing. Diplomatieke en militaire banden met partnerlanden die China omgeven, werden onder president Biden verder aangehaald. Trump doet er met zijn regelrechte handelsoorlog tegen China een gevaarlijke schep bovenop. Zijn regering bereidt zich voor op een eventuele militaire confrontatie met Beijing, o.a. via een hernieuwde militaire opbouw in de Indo-Pacifische regio.
Later dit jaar zullen bv. zo’n 5000 VS-mariniers van Okinawa naar het strategisch gelegen eiland in de Stille Oceaan, Guam, verhuizen, en op de Filipijnen worden vier nieuwe Amerikaanse militaire basissen geopend (naast de vijf reeds bestaande). Eind maart trok defensieminister Hegseth naar Japan om er een upgrade van het VS-militair commando in het land aan te kondigen met het oog op de afschrikking van China, dat zich op zijn beurt ook militair aan het versterken is.
Hegseth verklaarde dat hij van Japan “een basis voor oorlogsvoering” wil maken en kwam onder meer overeen met zijn Japanse tegenhanger de plannen te versnellen om gezamenlijk middellangeafstandsraketten te ontwikkelen en te produceren. Ook het onderhoudsproces van VS-oorlogsschepen en vliegtuigen in Japan moet een versnelling hoger worden geschakeld. Het gaat om maatregelen die de defensie-industrieën van beide landen versterken.
Trumps militair budget voor het fiscaal jaar 2026 past perfect in de heersende mondiale context van oplopende geopolitieke spanningen en militarisering, en reflecteert het imperialistische aspect van de 'Make America Great Again'-filosofie, maar zet ook gewoon de jarenlange trend van stijgende Amerikaanse militaire uitgaven verder.