Nucleaire afschrikking heeft een vervelende bijwerking. De luchtmachtbasissen in Europa waar kernwapens uit de VS gestationeerd zijn -Kleine-Brogel in België, Büchel in Duitsland, Aviano en Ghedi in Italië, Volkel in Nederland en Incirlik in Turkije- hebben het milieu vergiftigd met kankerverwekkende PFAS. (PFAS is de afkorting van poly- en perfluoralkylstoffen, een verzamelnaam voor meer dan 6000 stoffen waarin o.a. een combinatie van fluorverbindingen en alkylgroepen voorkomt.)
Op deze militaire basissen werden tijdens routinetrainingsoefeningen gedurende 40 jaar of langer opzettelijk grote vuurhaarden aangestoken en geblust met kankerverwekkend blusschuim dat PFAS bevat. Het schuim met PFAS werkt wonderbaarlijk goed bij het blussen van superhete branden op basis van petroleum, maar opmerkelijke technologieën kunnen aan onze controle ontsnappen en de mensheid in gevaar brengen. Na de oefeningen kwamen de schuimresten in de omgeving terecht. Deze ‘voor altijd chemicaliën’ -zo genoemd omdat ze zich ophopen in het milieu, in mensen en dieren en pas na duizenden jaren worden afgebroken- vervuilen de bodem, riolen, sediment, oppervlaktewater, grondwater en de lucht.
Twee buitengewone uitvindingen in 1938 bleken als de vleugels van Icarus: het splijten van het uraniumatoom door Duitse wetenschappers en de ontdekking van de per- en polyfuoralkylstoffen door chemici in New Jersey (VS). Dit is geen vergezochte vergelijking. Zowel nucleaire wapens als PFAS-chemicaliën vormen een existentiële bedreiging voor de mensheid. Hun ontwikkeling en gebruik zijn bovendien onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Overal waar er kernwapens te vinden zijn, staan er enorme hoeveelheden PFAS-schuim klaar om te worden gebruikt bij het blussen van eventuele branden die onvoorstelbare verwoestingen zouden kunnen aanrichten. Dergelijke noodsituaties moeten geregeld worden geoefend.
Net als de nachtmerrie van Pandora, krijgen we PFAS, eenmaal losgelaten, niet meer terug in de doos. We kunnen er ons niet van ontdoen. We kunnen ze niet begraven. We kunnen ze niet verbranden. We weten niet wat we ermee aan moeten. Verwijzingen naar het zogenaamd “opkuisen” van de PFAS-vervuiling die voorkomt uit militaire praktijken, zijn grotendeels misleidende, propagandistische trucs die door het VS-leger worden verspreid.
De vissen aan de luchtmachtbasis van Büchel
De militaire basis van Büchel ligt in de regio Rijnland-Palts in het westen van Duitsland, ongeveer 60 km van de grens met België en Luxemburg. Een Duitse bruine forel gevangen in de rivier Pahlbach, stroomafwaarts van de luchtmachtbasis, bevat 769 ug/kg PFOS, een bijzonder dodelijk type PFAS. Mensen eten deze vissen. (769 ug/kg = 769 microgram per kilogram; 769 microgram per kilogram = 769 deeltjes per miljard; 769 deeltjes per miljard = 769.000 deeltjes per biljoen of ppt.)
Het federaal milieubeschermingsagentschap (EPA) van de Verenigde Staten legt ondertussen een maximale limiet op van 4 deeltjes per miljoen (ppt) PFOS in drinkwater. In het grootste deel van de wereld verwijderen lokale waterbedrijven de meeste PFAS uit het drinkwater. De dreiging van vergiftigd voedsel, vooral vis, wordt echter grotendeels genegeerd door regeringen. De regelmatige inname van slechts 1 deeltje per biljoen wordt nochtans in verband gebracht met een hoger risico op kanker.
Het drinkwaterdirectief van het Europees Milieuagentschap beperkt het totaal aan PFAS in het drinkwater tot 500 ppt, en het totaal voor 20 afzonderlijke types PFAS (waaronder PFOS) tot 100 ppt. Ondertussen staat het de Duitsers vrij om vis te eten die 7.690 keer meer PFOS bevat dan de norm voor drinkwater.
Het Europees Milieuagentschap heeft ook een -grotendeels niet gehandhaafde- milieukwaliteitsstandaard (‘Environmental Quality Standard’ – EQS) vastgelegd voor vis op 9.100 ppt. Wetenschappers vinden dit hoge niveau bespottelijk. Het agentschap heeft recent echter een voorstel gedaan om de EQS voor vis te verlagen van 9.100 ppt naar 77 ppt. Deze limiet zou gelden voor een totaal van 24 PFAS.
We kennen de resultaten voor de bruine forel slechts voor één verbinding, nl. PFOS. Vissen bevatten vaak meer dan een dozijn types PFAS en soms overtreffen de niveaus van deze chemicaliën die van het PFOS. Als de EU de nieuwe verordening daadwerkelijk aanneemt én handhaaft, zou het eten van vis in grote delen van het continent verboden moeten worden.
Het water aan de luchtmachtbasis van Büchel
In het oppervlaktewater op de luchtmachtbasis van Büchel werd vorig jaar 1.866,32 ppt gemeten. In 2016 werd 3.200 ppt PFOS gedetecteerd in de omliggende waterlichamen en in de regenwaterbassins van de militaire basis.
De hoogste concentraties PFOS in nabijgelegen rivieren en beken, werd gevonden in de Pahlbach die ten noorden van de gemeente Büchel Pahlbach vloeit: 1.151 ppt. Dit is significant omdat het PFOS-niveau in waterorganismen kan bio-accumuleren (ophopen) tot enkele honderden keer en zelfs tot 2000 keer het niveau van het omgevingswater.
Het Europees Milieuagentschap -dat de neiging van de kankerverwekkende PFAS om te bio-accumuleren erkent- heeft voor stromen een milieukwaliteitsstandaard (EQS) van 0,65 ppt PFOS vastgelegd. De 1.151 ppt in de Pahlbach is 1.770 keer hoger dan deze EQS. In de riviertjes en beken in de omgeving werd 200 ppt tot 1,100 ppt PFOS gemeten. Op basis van deze resultaten heeft de Duitse regering de chemische status van deze waterlichamen geclassificeerd als “niet goed”.
Tijdens bodemonderzoeken werden op 2,5 meter onder de grond maximale PFOS-concentraties ontdekt van ongeveer 100.000 ppt. Dit kan vergeleken worden met een gigantische ondergrondse spons die de kankerverwekkende stoffen permanent afscheidt in het grondwater, het oppervlaktewater en de lucht.
In de Verenigde Staten werden testen uitgevoerd aan luchtmachtbasissen met gelijkaardige niveaus van PFAS-vervuiling. Er werd bijvoorbeeld 16,4 miljoen ppt PFHxS en 13,9 miljoen ppt PFOS teruggevonden in het stof van de huizen van de bewoners van Martinsburg, West Virginia, vlakbij de Shephard Field Air National Guard-basis. Wat zit er in het stof in Büchel, en wat doen jullie om de kleintjes die op de vloer kruipen te beschermen?
Andere Europese nucleair bewapende bases
De luchtmachtbasis van Büchel herbergt ongeveer 15 B-61 thermonucleaire wapens van de Verenigde Staten, die gedragen kunnen worden door de Panavia Tornado-gevechtsvliegtuigen van de Duitse luchtmacht. Indien de VS-president hiertoe de opdracht geeft, moeten Duitse piloten opstijgen met deze wapens en ze afleveren. Het squadron Duitse gevechtsvliegtuigen ondersteunt zo rechtstreeks de nood- en oorlogsoperaties en de aanvalsmissie van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO). Elke thermonucleaire bom op de basis kan een explosie veroorzaken die 22 maal krachtiger is dan die boven Hiroshima in 1945.
Het is de bedoeling dat de Tornado’s in de nabije toekomst vervangen worden door F-35 ‘Lightning II Joint Strike Fighters’, geproduceerd door de VS-wapenreus Lockheed Martin. De Duitse luchtmacht is volop bezig met het upgraden van de landingsbaan voor de komst van deze nieuwe F-35’s.
Men kan ervan uitgaan dat de omgeving van alle zes Europese basissen waar in NAVO-verband B-61 kernbommen van de VS liggen, vervuild is. Het ‘Forever Pollution Project' van Le Monde werpt een licht op de omvang van de schade. Het is echter absoluut noodzakelijk om meer onderzoek te verrichten.
Op de luchtmachtbasis van Kleine-Brogel in Belgisch Limburg wees bodemonderzoek op een aanwezigheid van 416.000 ppt aan PFAS in de grond. Dit totaal omvat 360.000 ppt PFOS, 7.300 ppt PFOA, 2.500 ppt PFNA, en 5.400 ppt PFHxS. Gebaseerd op de beperkt beschikbare data, lijkt Kleine-Brogel dus aanzienlijk meer verontreinigd dan Büchel, waar onderzoekers 100.000 ppt PFOS in de bodem vonden.
Hoogst uitzonderlijk is dat over de vervuiling in Kleine-Brogel werd gerapporteerd in het nationale nieuws. Steven Matheï, de burgemeester van Peer, waarvan Kleine-Brogel een deelgemeente is, stelde ongerust te zijn over de niveaus van de verontreinigende stoffen in het grondwater en in het stof in de lucht. Op de kaart van Le Monde is duidelijk te zien hoe erg België vervuild is door PFAS als gevolg van militaire en industriële bronnen.
Over de Aviano-luchtmachtbasis in Italië zijn er zeer weinig gegevens, maar er werden wel te hoge niveaus PFAS vastgesteld in het grondwater in de gemeente Roveredo In Piano, zo’n 1,2 kilometer ten zuiden van de landingsbaan. In vergelijking met de eerder geciteerde cijfers lijkt 75 ppt PFAS in het grondwater misschien triviaal, maar de 35 ppt PFOS die dit omvat, ligt nog steeds 8,75 keer hoger dan het niveau dat in de VS wordt toegestaan. De 20 ppt PFHxS in het grondwater in Roveredo In Piano is twee keer het niveau dat de VS toelaat.
Aan de Ghedi-luchtmachtbasis heeft men 1.659 ppt PFAS geregistreerd in het grondwater op ongeveer 3,2 kilometer van de landingsbaan. Daarbij valt de 1000 ppt PFBS op. Deze verbinding wordt gebruikt als vervanger voor PFOS in brandblusschuim. Er is heel wat bewijs dat PFBS een toxisch effect heeft op verschillende aspecten van het lichaam, waaronder het hart- en vaatsysteem, het immuunsysteem, de werking van de lever en de voortplantingsorganen. PFBS bio-accumuleert ook in vissen, hoewel weinigen zich daar iets van lijken aan te trekken.
Men kan ervan uitgaan dat de nucleair bewapende luchtmachtbasis van Incirlik in Turkije de omgeving eveneens heeft vervuild, maar er zijn geen PFAS-data beschikbaar voor deze plaats.
NAVO
In het kader van haar recente top in Washington DC publiceerde de NAVO op 10 juli een lang statement met onder meer de volgende passage: “We versnellen onze collectieve defensie nog meer, en investeren in onze Chemische, Biologische, Radiologische en Nucleaire defensiecapaciteiten die nodig zijn om op effectieve wijze te kunnen opereren in alle omgevingen”. Maar chemische, biologische, radiologische en nucleaire middelen terroriseren niet alleen de vijand, ze brengen ook de ‘eigen mensen’ in gevaar. De NAVO-basissen vergiftigen het Europees continent.
Wie zich tegen deze basissen, hun praktijken en hun vervuilende impact durft te verzetten, is een vijand van de staat. Momenteel zitten de activisten Susan Crane (uit de VS) en Susan van der Hijden (uit Nederland), respectievelijk een gevangenisstraf van 229 dagen en 115 dagen uit voor hun geweldloze acties voor nucleaire ontwapening aan de luchtmachtbasis in Büchel.
Wie hen een hart onder de riem wil steken kan hen schrijven op JVA Rohrbach, Peter-Caesar-Allee 1, 55597 Wöllstein, Deutschland.