Tot dusver is de grootste van de vele mislukkingen van Vladimir Poetin in de Oekraïne-oorlog zijn doel om de NAVO ernstig te verzwakken. In plaats van grotere verdeeldheid te creëren tussen de lidstaten, is de Russische president erin geslaagd om de NAVO een nieuwe impuls te geven, net toen haar rol in vraag gesteld begon te worden. De eenheid van de alliantie is zelfs versterkt, en Zweden en Finland hebben nu een aanvraag ingediend om toe te treden. Dat kan drastische mondiale gevolgen hebben.
Ruslands visie was -en is nog altijd- dat er na de instorting van de Sovjet-Unie een duidelijke afspraak was dat de NAVO niet zou uitbreiden. Dit wordt betwist door de NAVO-staten, die stellen dat er nooit een formeel akkoord was. Dat kan zijn, maar wat het voor Poetin nog erger maakte is dat de uitbreiding er kwam op het eind van een decennium waarin Rusland behandeld werd met minachting als een economisch kneusje. Nog kwalijker was dat de ineenstorting mede het gevolg was van een snelle overgang naar het marktfundamentalisme zoals in de VS.
De huidige oorlog zou dit allemaal goedmaken, dacht Poetin, en een historisch onrecht rechtzetten. Het verzwakken van de NAVO sprak ook Beijing wel aan, en had vrijwel zeker invloed op de volle steun van president Xi voor Rusland vlak voor de oorlog. Dus terwijl Poetin dan wel gestart is met een ‘speciale militaire operatie’ -zelfs de term ‘oorlog’ was taboe- presenteert hij de oorlog in Oekraïne nu als een rechtstreekse confrontatie met de NAVO. Dat betekent dat nucleaire escalatie een risico blijft, tenzij en totdat de oorlog wordt beslecht door middel van onderhandelingen, hoe lang dat ook mag duren.
Eenmaal een dergelijke vrede bereikt is, wat zal dat dan betekenen voor een post-oorlogse NAVO? Van zodra over de toetreding overeengekomen wordt door de lidstaten zal de integratie van Finland en Zweden in de NAVO een kwestie van maanden zijn, gezien hun bestaande militaire linken met de alliantie. Er zal dan vanuit gegaan worden dat een postoorlogse, versterkte en zelfverzekerde NAVO de Europese veiligheid zal domineren voor het welzijn van iedereen ten westen van Rusland en Wit-Rusland.
Men kan er zeker van zijn dat er goede tijden zullen aanbreken voor het militair-industrieel complex in Europa aangezien landen zich haasten om hun arsenalen uit te breiden met de meest recente wapenuitrusting, zelfs al toont het abjecte falen van de Russische strijdkrachten dat hogere budgetten niet nodig zijn.
Niet alles valt echter netjes op zijn plaats en er liggen twee zeer verontrustende kwesties in het verschiet. Het eerste is dat de NAVO tijdens de afgelopen twee decennia allesbehalve een succes was. In Afghanistan had het de leiding over het ‘International Security Assistance Force’ van 2003 tot 2014, en over de kleinere niet-gevechtsmissie ‘Resolute Support Mission’, van 2015 tot aan het einde van de rampzalige oorlog vorig jaar. In 2011 was Libië een andere NAVO-mislukking, waar de alliantie zogezegd betrokken was bij een humanitaire interventie, maar eigenlijk een regimewissel overzag, die een mislukte staat in zijn zog achterliet.
Afgezien daarvan is er nog een veel groter probleem: de NAVO is nagenoeg irrelevant als het aankomt op de belangrijkste mondiale veiligheidsuitdagingen, met name de klimaatinstorting en de groeiende socio-economische kloof.
Dit artikel verscheen eerder op Opendemocracy.
