Het is zo erg als verwacht, de opmars van uiterst rechts bij de spoedverkiezingen die president Emmanuel Macron op 9 juni uitriep. Het 'Rassemblement National' (RN) van Marine Le Pen haalt meer dan een derde van de stemmen en heeft komende zondag, tijdens de tweede ronde, kans op een volstrekte meerderheid. Alleen als zeer veel Fransen, zowel linksen als Macroniens ('Ensemble') en rechtse democraten, zondag 7 juli flink hun neus dichtknijpen om in hun district te kiezen voor het (voor hen) ‘mindere kwaad’, kan het RN gestopt worden.
Het is een zware nederlaag voor de Macronie die nu echt zieltogend is. Maar ook voor het linkse Nouveau Front populaire (NFP) dat heel wat kopstukken ziet of zal zien sneuvelen. Minder dan 30% voor verenigd links is geen goed resultaat. Zeker niet tegenover de 34% van uiterst rechts, dat met die cijfers -door het Franse kiessysteem- op een meerderheid kan hopen. Want zullen de tegenstanders het RN en co daarvan weghouden?
Links zit in ademnood, het Nouveau Front populaire heeft niet het nodige elan opgewekt om voldoende stemmen te winnen. Integendeel in sommige districten verloor het stemmen aan het RN. Zoals In Amiens waar François Ruffin, de grote rebel van 'La France insoumise' (LFI) en architect van het NFP, zwaar achterligt op de kandidaat van het RN. Of in le Nord waar Fabien Roussel, de voorzitter van de Franse communistische partij (PCF), al in de eerste ronde wordt gevloerd door een RN-kandidaat. Oud-president François Hollande, PS, zal het moeilijk hebben om het in de tweede ronde te halen. En nog andere kopstukken dreigen te sneuvelen.
Jean-Luc Mélenchon, leider van het LFI, hoopt op een republikeinse reflex om uiterst rechts hoe dan ook te stoppen in de tweede ronde. Zullen linkse kiezers bij de keuze tussen een Macronien en een RN-kandidaat kunnen gemotiveerd worden om toch naar de tweede ronde te gaan, met dichtgeknepen neus?
President Macron roept nu op tot een "rassemblement" tegen het RN. Maar tijdens de campagne in de aanloop naar 30 juni heeft hij links zeer zwaar aangevallen. Links was 'dat ander extremisme' en voor veel van zijn aanhang erger dan het extremisme van rechts. Als campagneleider kondigt premier Gabriel Attal nu aan dat overal waar kandidaten van Ensemble op de derde plaats staan, ze zich zouden moeten terugtrekken ten voordele van "een kandidaat die, net als wij, de waarden van de Republiek verdedigt"... "op uitzonderingen na" (LFI?). (In sommige districten kunnen er drie of zelfs vier kandidaten meedoen aan de tweede ronde als ze een aantal stemmen haalden dat gelijk is aan ten minste 12,5 procent van de daar geregistreerde kiezers, nvdr). Oud-premier Edouard Philippe, leider van de partij 'Horizons', die deel uitmaakte van de presidentiële meerderheid maar aan het breken is met de Macronie, is duidelijker: géén enkele stem voor het RN en ook niet voor LFI. (Links roept zijn kandidaten die als derde zijn geëindigd eveneens op om zich terug te trekken, zodat stemmen niet verdeeld geraken in de strijd tegen het RN, nvdr.)
En wat met de kiezers van de rechtse 'Les Républicains' (LR), die al langer nauwe banden voelen met uiterst rechts. "Geen stemadvies" luidt het, "laat de kiezers in eer en geweten hun keuze maken". Ze wassen de handen in onschuld. Omstreden LR-voorzitter, Eric Ciotti, heeft in het begin van de campagne al kleur bekend: hij kondigde de unie met het RN aan en is daar een enthousiaste propagandist van. Hij rekent op zijn partijgenoten om in de tweede ronde voldoende stemmen te leveren voor een volstrekte meerderheid voor uiterst rechts. Dan wordt Jordan Bardella, voorzitter van het RN, premier en hij minister van Binnenlandse Zaken.
Dit artikel verscheen ook op Uitpers.