Image
Hiroshima-conferentie 2010
Beeld: US government on wikipedia commons
Hiroshima-conferentie 2010
5 minuten

Maandag 6 augustus 1945 om 8,45’ uur in de voormiddag, werd de atoombom “ Little Boy” op Hiroshima afgeworpen door de Amerikaanse bommenwerper 'Enola Gay', waarbij onmiddellijk 80.000 mensen de dood vonden. Drie dagen later op 9 augustus 1945, was Nagasaki het doelwit van de tweede Amerikaanse atoombom met de roepnaam “Fat Man” waarbij onmiddellijk 73.884 mensen de dood vonden en 74.909 zware verwondingen opliepen. Honderdduizend slachtoffers stierven na de bominslagen als gevolg van ziekten veroorzaakt door de straling.

De strijd tegen de kernwapens staat meer dan ooit hoog op de agenda van zovele mensen in de wereld, ondanks het beschamend resultaat van de officiële herzieningsconferentie over het non-proliferatie verdrag in New York van mei 2010. Op het internationaal Hiroshima congres van 2 tot 4 augustus was dit de hoofdbekommernis van de deelnemers uit 27 landen.

65 jaar geleden

De vraag die we ons steeds moeten blijven stellen is, wat de reden was en de politieke achtergrond waarom de VS hun atoombommen op deze twee Japanse steden hebben afgeworpen.

Hiervoor moeten we teruggaan naar de toestand in Europa op het einde van de tweede wereldoorlog in mei 1945, bij de capitulatie van nazi-Duitsland. De overwinnaars, Groot-Brittannië, de VS en de Sovjet Unie stonden voor het complexe probleem van de naoorlogse reorganisatie van Europa. Op de conferentie van Potsdam (17 juli tot 2augustus 1945) was de Amerikaanse delegatie duidelijk vastbesloten haar doelstelling en belangen door te drukken. Met alle macht heeft ze zich, in samenwerking met de Britse delegatie, verzet tegen de voorstellen van de Sovjet-Unie over de herstelbetalingen door de Duitse industrie. Want dan zouden ook de Amerikaanse dochterondernemingen, General Motors, Ford en andere, die veel geld verdiend hebben tijdens de terreurjaren van de nazi’s, ook mee moeten betalen aan de heropbouw van de Sovjet-Unie. Washington wilde ten allen prijze verhinderen dat in het toekomstige Duitsland de positie van de industriebarons aan banden zou gelegd worden. Men wilde de deur open houden voor de Amerikaanse export en investeringen in Europa.

Presdident Truman werd tijdens de boven vernoemde conferentie geïnformeerd dat de VS klaar was met haar atoombommenprogramma en dat dit geheime wapen klaar was om te worden ingezet. Hij voelde zich hierdoor nog meer gesterkt in zijn anti-Sovjet positie. Bijgevolg was de dropping van de Amerikaanse atoombommen op Hiroshima en Nagasaki in feite het startsein voor de koude oorlog. Het afwerpen van de atoombommen was in de eerste plaats niet tegen Japan bedoeld, maar tegen de Sovjet-Unie, tegen Stalin persoonlijk, zoals Truman het in de rand van de conferentie vertelde. Want dank zij de overwinning van het rode leger in China en de Russische oorlogsverklaring aan Japan, was Japan al zodanig afgezwakt dat zijn totale nederlaag maar een kwestie van zeer korte tijd was. Truman zette dit verschrikkelijke wapen in om Japan te dwingen de capitulatie aan de Amerikaanse voorwaarden te aanvaarden vooraleer de Sovjet-Unie door haar snelle opmars in Mantsjoerije en Korea de na-oorlgose opdeling van Japan in bezettingszones zou kunnen vragen. Dat is dan ook de reden waarom de VS de enige bezettingsmacht was in Japan.

Japan en de twee steden Hiroshima en Nagasaki werden in feite de proefkonijnen voor een demonstratie van dit verschrikkelijk wapen. De VS toonden hun nieuwe slagkracht om hun streven naar wereldheerschappij concreet gestalte te geven. De tweede bom op Nagasaki was bedoeld om Japan onder druk te zetten om zo vlug mogelijk te capituleren. Tevens was het een controle om na te gaan of een plutoniumbom (Fat Man) even 'goed' was als een uraniumbom (Little Boy). Truman wilde met zijn atoombommen Stalin imponeren zodat de Sovjet-leider toegevingen zou doen en zich zou schikken naar de wensen van de VS. Vele historici zijn dan ook de mening toegedaan dat de atoombommen op deze twee Japanse dichtbevolkte steden in hoofdzaak omwille van politieke redenen werden afgeworpen. De VS hadden, dank zij deze ontwikkelingen, bij de overgave van Japan een positie van alleenrecht om hun onderkoning voor deze wereldregio, generaal Mac Arthur, aan te stellen, door de andere partners een plaats aan de onderhandelingstafel te ontzeggen.

Nucleaire ontwapening

De wereld is sinds 1945 opgedeeld in twee kampen: een klein aantal landen dat zich het recht toe-eigent om kernwapens te bezitten, terwijl de meeste landen de beslissing namen afstand te doen van het bezit van deze massavernietingswapens.

Intussen is het aantal kernwapenlanden opgelopen tot 9. Wil men deze proliferatie stoppen wordt het meer dan hoog tijd dat de kernwapenlanden hun zogenaamd streven om de nucleaire wapenwedloop te stoppen, omzetten in concrete daden. Ze moeten het eigen kernwapenarsenaal beginnen te ontmantelen en te slopen.

In Zuid-Azië belagen Pakistan en India elkaar met kernwapens om hun invloedssfeer onder controle te houden, niet alleen in Afghanistan en Nepal maar ook over andere buurlanden. Beide landen proberen om door deze wapenwedloop hun (over)macht kracht bij te zetten. Waardoor het oorlogsgevaar alleen maar groter wordt. Terroristische aanslagen door een van beide kampen, kunnen dan ook snel tot een gewapende escalatie leiden.

Ook zien we dat de VS druk bezig zijn om hun met nucleaire wapens uitgeruste basissen in Azië verder uit te bouwen, oa. Okinawa, de Filippijnen, Guam zijn maar enkele voorbeelden.

De doelstelling voor een volledige opruiming van alle kernwapens is spijtig genoeg niet in zicht. Het werkelijke Amerikaanse beleid toont ons een beeld dat in schril contrast staat met de retoriek van Obama over ontwapening of met de symbolische beslissing om een VS-ambassadeur af te vaardigen op de officiële herdenkingsplechtigheid in Hiroshima.

Alle kernwapenstaten blijven de mening toegedaan dat ze over dergelijke wapens moeten beschikken, willen ze hun machtspositie blijven behouden.

Vredesbeweging

Tijdens de Hiroshima-Conferentie vestigde Roland Nivet van de Franse Mouvement de la Paix, de aandacht op het feit dat de krachten die vasthouden aan het bezit van kernwapens en opkomen voor de modernisering ervan, inderdaad nog bijzonder sterk zijn. De vakbondsman uit de Filippijnen, Ancheta Bustilos, noemde de hoofdhindernis bij naam: we moeten de NAVO, oorlogsarchitect en kernwapenfetisjist, zwaar onder druk zetten. Daar sloot Reiner Braun (Ingeneers for global responsability) zich bij aan met de oproep om de NAVO te delegitimeren: NAVO en internationale vrede zijn tegengesteld aan elkaar. Bepaald indrukwekkend is de strijd van de Hibakushas, de overlevenden van de atoombom-Holocaust uit 1945. Sinds 65 jaar voeren ze strijd tegen de nucleaire wapens en voor hun recht op erkenning als oorlogsslachtoffers.

Voor de vredesbeweging is het duidelijk dat het thema voor de eliminatie van de nucleaire wapens stevig op de dagorde van de internationale politiek moet gebracht worden. Het realiseren van een 'conventie ter eliminatie van het kernwapen' is niet langer utopisch en onrealistisch. Het is een dringende noodzaak voor het leven op onze aarde.

Antoine Uytterhaeghe


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Thema
Land

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.