Image
‘Luchtbombardementen maken onze wereld net onveiliger’
Foto: Christiaan Triebert
‘Luchtbombardementen maken onze wereld net onveiliger’
Artikel
5 minuten

Nog harder toeslaan in Syrië en in Irak, zoals de Franse president François Hollande al aankondigde, is het foute antwoord, zegt Ludo De Brabander. ‘We grijpen veel te vlug naar de militaire interventie als “oplossing”. Daarmee belanden we in een spiraal van geweld.’ (interview in De Standaard, 16/07/16)

De gruwel in Nice had zich amper een paar uur eerder afgespeeld en over de dader of zijn motieven was nog maar weinig bekend. Toch kondigde de Franse president François ­Hollande om vier uur ’s ochtends al aan dat het hele land wordt bedreigd door moslimterreur en dat Frankrijk zijn luchtaanvallen tegen Islamitische Staat in Syrië en in Irak nog zal opdrijven.

Ludo De Brabander, de woordvoerder van Vrede vzw, is het daarmee grondig oneens. De ‘oorlog tegen terreur’ maakt volgens hem al vijftien jaar sterker wat men pretendeert te bestrijden, legt hij uit in zijn recente boek Oorlog zonder grenzen.

‘Sinds de aanslagen in 2001 is het aantal terreurdoden jaar na jaar gestegen. Het aantal aanslagen is sinds 2002 met 6.500 procent toegenomen, van 199 naar 13.500 aanslagen in 2014. Het is een mythe dat luchtbombardementen onze wereld hier, en de regio daar, veiliger zouden maken. Het omgekeerde is waar: de wereld wordt juist onveiliger.’

‘Terroristen trachten ons te destabiliseren. Uit weerwraak willen ze ons duidelijk maken dat we nooit meer veilig zullen zijn. Dat klopt ook. We moeten beseffen dat de tijd voorbij is dat Amerika bijvoorbeeld in Vietnam oorlog kon voeren, zonder binnenlandse gevolgen. In een geglobaliseerde wereld bestaat er niet meer zoiets als een lokaal conflict. Als wij militair ingrijpen in Syrië en in Irak, heeft dat gevolgen.’

Hebben we het volgens u zelf gezocht?

‘De terroristen in Frankrijk en in Brussel verwezen naar onze acties in de regio. “Jullie vallen ons aan en nu krijgen jullie een koekje van eigen deeg.” Zo verkopen ze het, dat is voor hen een manier om te rekruteren. Dan nog harder toeslaan, zal ons niet meer veiligheid opleveren. We komen in een vicieuze cirkel terecht, in een spiraal van geweld.’

‘Met nog meer bommen speel je in de kaart van de IS-retoriek dat de “kruisvaarders” eraan komen. Fastfood-jihadisten, lui met een crimineel verleden die drie pagina’s van de Koran van buiten leren en daarna zichzelf willen opblazen, hou je niet tegen met nog meer bommen op Syrië en Irak. Integendeel.’

‘Militaire invasies in Irak en Libië hebben die landen compleet ontwricht en een voedingsbodem gecreëerd voor extremistische organisaties. Zou Islamitische Staat vandaag bestaan als de VS in 2003 Irak niet waren binnen­gevallen?’

U pleit tegen interventie. Maar dat is in sommige gevallen, bij massamoord bijvoorbeeld, toch ronduit inhumaan?

‘Ik wantrouw militaire interventies, omdat men hoofdzakelijk ingrijpt als dat een belang dient. Turkije treedt bijzonder wreedaardig op tegen de Koerden. ­Grijpen we in tegen Erdogan? Nee, dat doen we niet. Net zomin als we Israël tegenhouden wanneer het Israëlische leger de ­Gazastrook bombardeert.’

We grepen in tegen Kadhafi, toen die zijn bevolking begon uit te moorden.

‘Terwijl we Kadhafi wel jarenlang hadden ondersteund en Italië zelfs een vluchtelingenakkoord met hem sloot. De Navo omschreef Libië achteraf als de meest succesvolle Navo-operatie ooit. Dat klopt helemaal niet. Kadhafi werd verwijderd, maar wat was het politieke en het militaire plan daarna? Je kunt geen democratie opleggen met geweld.’

‘Ik pleit niet mordicus tegen interventies, altijd en in elk geval. In 1994 in Rwanda was ik voorstander van een sterker militair mandaat voor de VN-blauw­helmen. Ook in Srebrenica had de internationale gemeenschap meer moeten doen. In zeer extreme gevallen, bijvoorbeeld bij een massamoord, is militair ingrijpen mogelijk, als het tenminste zeer voorzichtig en gedoseerd gebeurt, en het liefst in samenwerking met lokale krachten.’

Dat gebeurt toch in Syrië en in Irak, waar de coalitie tegen IS samenwerkt met Syrisch- en Iraaks-Koerdische strijders?

‘Dat klopt. De Koerdische strijders zijn zeker blij met die luchtaanvallen, omdat er via de lucht ook wapens worden aangevoerd. Maar ook hier worden twee maten en twee gewichten gehanteerd. De PKK staat op de terreurlijst van de VS en van Europa, maar de YPG (Koerdisch-Syrische strijders, die nauwe banden onderhouden met de PKK, red.) worden dan weer gesteund door de internationale coalitie tegen IS. De Syrische Koerden zijn zeer voorzichtig met dat objectieve bondgenootschap. Ze weten dat de westerse steun heel tijdelijk kan zijn: nu komt die alliantie de VS goed uit, morgen misschien niet meer.’

Verwijt u westerse regeringen een kortetermijnvisie?

‘Vredesactivisten die tegen militaire interventie pleiten, horen vaak het verwijt dat zij liever ­helemaal niets doen. Dat is niet wat wij zeggen. Ik pleit voor veel meer kansen voor diplomatie en besprekingen, voordat de militaire optie wordt overwogen. Nu grijpen we veel te vlug naar de militaire interventie als “oplossing”.’

‘De Navo denkt zeer sterk in die richting en bereidt haar legers zo ook voor. Zelfs de vluchtelingenstroom proberen we op militaire wijze af te handelen. Zo wordt gesproken over een militair optreden tegen de netwerken van mensensmokkelaars. En kijk ook eens naar alle middelen van Frontex (het grensagentschap van de EU, red.).’

Hoe pakken we mensensmokkelaars dan het best aan?

‘Haal de voedingsbodem weg waarvoor mensen op de vlucht slaan. Honger, gebrek aan onderwijs of aan ontplooiingskansen. Wereldwijd wordt 1.700 miljard dollar uitgegeven aan wapens. Waarom halen regeringen slechts een fractie van dat bedrag bijeen om de Millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling te realiseren? In plaats van honger of klimaatverandering grondig aan te pakken, wordt gekozen voor een militaire optie.’

‘Tegelijk leren we niets bij. Saudi-Arabië houdt bijzonder lelijk huis in Jemen, maar het Verenigd Koninkrijk heeft zijn levering zware wapens aan de Saudi’s haast verdubbeld. Ook België voerde zijn levering lichte wapens flink op. Toen de Franstalige vredesbeweging in ons land vóór de val van Kadhafi een wapenlevering aan Libië wilde tegenhouden, leidde dat nog tot een storm van kritiek. De vredesactivisten werden verantwoordelijk gesteld voor economische schade.’

U klaagt het economische ­belang van oorlog voeren aan.

‘Precies. De Franse krant Le ­Monde toonde aan dat wapens bestemd voor de gematigde oppositie in Syrië uiteindelijk bij IS zijn beland. Strijders liepen over naar de extremisten, bijvoorbeeld omdat ze daar wel een loon kregen uitbetaald. In een oorlog ontstaan warlords, krijgsheren die een economisch belang hebben bij het gewapend conflict. Neem de zuurstof weg van zo’n conflict. Haal de wapens eruit, leg de smokkel aan banden. Werk tegelijk aan de grondoorzaken van conflicten. Dat is een veel effectievere manier om die conflicten aan te pakken, dan nog meer bommen te werpen.’

Dit interview verscheen in De Standaard, 16 juli 2016


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Thema
Land

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.