Intal Globalize Solidarity, Vrede vzw, 11.11.11 en Al Haq Europe dienen een klacht bij de Raad van State tegen de gunning van een miljardencontract door de NMBS aan de Spaans-Baskische treinenbouwer CAF. Volgens experten is CAF medeverantwoordelijk voor onder meer de uitbouw van het Jeruzalemse tramnet dat illegale Israëlische nederzettingen op bezet gebied verbindt met Israëlisch grondgebied. Daarmee draagt het bedrijf rechtstreeks bij aan een beleid dat internationaal wordt bestempeld als apartheid en annexatie. 

(Hier meer informatie over het verzoekschrift dat bij de Raad van State is ingediend)

Eind juli maakte de NMBS bekend dat zij CAF wil aanduiden als voorkeursbieder voor de levering van meer dan 600 nieuwe treinstellen, goed voor een waarde van ruim drie miljard euro. NGO’s wezen de spoorwegmaatschappij er echter op dat CAF rechtstreeks betrokken is bij het Jerusalem Light Rail-project (JLR), een tramnetwerk dat illegale Israëlische nederzettingen verbindt met West-Jeruzalem. Dat netwerk speelt volgens experten in internationaal recht een sleutelrol bij oorlogsmisdaden en bij de uitbreiding van de nederzettingenpolitiek.

Begin juli 2025 noemde speciaal VN-rapporteur Francesca Albanese CAF expliciet in een rapport over bedrijven die meeprofiteren van Israëls economie en politiek van bezetting, apartheid en – inmiddels – ook genocide. Volgens haar draagt CAF expliciet bij aan de aanleg van wegen en openbaar vervoer die de uitbreiding van illegale nederzettingen mogelijk maken en ze met Israël verbinden, terwijl Palestijnen systematisch worden uitgesloten en gesegregeerd. Ze schreef een brief om er bij de NMBS op aan te dringen CAF uit te sluiten. Ze sluit zich aan bij de coalitie. Op de persconferentie deze morgen stelde ze opnieuw: “CAF speelt een cruciale rol in het verbinden van Israëlische illegale nederzettingen. Dergelijke betrokkenheid vormt een ernstige schending van internationale mensenrechtenrechten.”

NMBS negeerde eerdere waarschuwingen

De Raad van Bestuur van de NMBS bevestigde op 23 juli de keuze voor CAF, ondanks eerdere waarschuwingen van mensenrechtenorganisaties én ondanks een arrest van de Raad van State een eerdere gunningsbeslissing schorste.

“De NMBS weet heel goed dat CAF rechtstreeks betrokken is bij grove schendingen van het internationaal recht,” zegt Ansje Vanbeselaere, voorzitster van Intal Globalize Solidarity. “We hebben de directie tal van rapporten bezorgd die de betrokkenheid van CAF documenteren bij de gedwongen verplaatsing van Palestijnen en bij de ontsluiting van illegale nederzettingen. Dat zijn oorlogsmisdaden. Toch schuift men dit terzijde en vraagt men louter om een verklaring van CAF zelf. Die houding is een en al hypocrisie.”

Juridische en morele verantwoordelijkheid

De maatschappelijke organisaties stellen dat de NMBS als overheidsbedrijf verplicht is haar aanbestedingen af te stemmen op de naleving van internationaal recht en mensenrechten.

“Het is onaanvaardbaar dat een Belgische overheidsinstelling publieke middelen toevertrouwt aan een onderneming die betrokken is bij oorlogsmisdaden,” aldus Willem Staes van 11.11.11. “We vragen niet alleen de uitsluiting van CAF in dit dossier, maar ook dat de NMBS haar selectiecriteria aanpast zodat fundamentele mensenrechten voortaan een bindend toetsingscriterium zijn bij toekomstige aanbestedingen.”

Ludo De Brabander van Vrede vzw: “Terwijl de bevolking van Gaza wordt afgeslacht en uitgehongerd, en de Israëlische regering openlijk de annexatie van de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem doordrukt, is het hallucinant dat de NMBS een miljardencontract wil gunnen aan zo’n problematisch bedrijf. Publiek geld mag nooit dienen om bezetting en apartheid te financieren. Toch dreigt de Belgische spoorwegmaatschappij hier de ‘deal van de eeuw’ te sluiten – ten koste van fundamentele mensenrechten.”

Om deze juridische actie te financieren doen de organisaties beroep op de financiële steun van het brede publiek en andere organisaties via deze crowdfundingpagina: https://steunactie.be/actie/no-public-money-for-apartheid-trains/-54120