Op woensdag 9 oktober 2024, kwamen we met zo’n 130 geïnteresseerden samen in de Sint-Niklaaskerk te Gent voor een panelgesprek getiteld 'Vergeten conflicten vanuit vrouwelijk perspectief'. Begeleid door Annemarie Gielen (Pax Christi), luisterden we naar de verhalen van de spreeksters Razia Arefi (Afghanistan), Mekka Abdelgabar (Soedan), Elisabeth Sekanabo (DR Congo) en Rojin Ferho (Noord-Syrië) over de moeilijke situaties in de regio's waar ze vandaan komen.
Vrouwen in conflicten
De avond begon met getuigenissen over de moeilijke en specifieke situatie waarin vrouwen zich bevinden in conflictgebieden. Vrouwen en meisjes zijn vaak de grootste slachtoffers in al dan niet gewapende conflicten en worden geconfronteerd met diverse vormen van geweld, waaronder seksueel geweld, fysieke mishandeling, psychologische intimidatie en structurele discriminatie.
Rojin Ferho sprak over de jaren van onderdrukking in Noord-Syrië, vooral na de opkomst van de Islamitische Staat (ISIS) in 2014. Ze beschreef hoe vrouwen volgens een strenge interpretatie van de sharia moesten leven zonder rechten, bijvoorbeeld om te studeren of zelfs vrij te bewegen. Ze herinnerde de aanwezigen aan de verschrikkingen die de Jezidi-vrouwen doormaakten toen ISIS hun dorpen aanviel. Mannen werden afgeslacht en vrouwen verkocht als seksslaven. Hoewel ISIS inmiddels terrein heeft verloren, worden er nog steeds vrouwen verhandeld en vermoord in het Midden-Oosten. Enkele dagen geleden vond men nog een lichaam terug van een Jezidi-vrouw in Gaza. Rojin wees ook op de terugkeer van de sharia vandaag in Koerdische gebieden die gecontroleerd worden door Turkije, waar vrouwen onderdrukt blijven.
Mekka Abdelgabar legde de schrijnende situatie in Soedan bloot, waar een jarenlange politieke instabiliteit en burgeroorlogen hebben geleid tot een van de grootste vluchtelingencrisissen ter wereld. Meer dan 10 miljoen mensen zijn intern ontheemd in het land. Mekka vertelde over de recente oorlog tussen militaire facties, die miljoenen vrouwen en kinderen heeft getroffen. Ziekten, hongersnood en seksueel geweld tarten het land. Toch geniet Soedan nauwelijks enige aandacht van de internationale gemeenschap.
Razia Arefi vertelde over Afghanistan sinds de Taliban opnieuw de macht overnam in 2021. Dit betekende meteen ook een felle achteruitgang van de vrouwenrechten. Ze uitte haar woede over hoe de internationale gemeenschap door haar nalatigheid de rechten van Afghaanse vrouwen heeft verkwanseld. Ze sprak over de extreme beperkingen die vrouwen opgelegd krijgen en over hoe hun stemmen systematisch worden onderdrukt door geweld en angst. Vrouwen in Afghanistan kunnen niet vrij bewegen, mogen niet praten in het openbaar, en hebben geen recht om te studeren of te werken.
Elisabeth Sekanabo had het over de lange geschiedenis van geweld in Oost-Congo, waar verkrachting systematisch wordt ingezet als een oorlogswapen. Ze beschreef hoe rebellen hele dorpen terroriseren en hoe vrouwen vaak als seksslaven worden gebruikt. Ondanks de aanwezigheid van de VN slaagt de internationale gemeenschap er niet in om de situatie te verbeteren. Elisabeth sprak over de wanhoop van vrouwen die geen uitweg meer zien.
Vrouwelijk verzet voor vrede
Na het schetsen van de context en de actuele situatie in de gebieden, richtte het gesprek zich op de rol van vrouwen in het bevorderen van vrede en perspectieven op verandering. Hoewel de situatie in hun landen uitzichtloos lijkt, benadrukten de spreeksters de kracht en vastberadenheid van vrouwen om zich te verzetten tegen onderdrukking.
Elisabeth stelde dat heel wat vrouwen in Congo initiatieven op poten proberen zetten om het geweld te stoppen. Razia sprak over de relevantie van de stem van vrouwen in Afghanistan en hoe zij, ondanks de onderdrukking, doorgaan met hun verzet. Rojin benadrukte het belang van gendergelijkheid in politieke systemen en wees op het voorbeeld van Noord-Syrië, waar vrouwen de dag van vandaag een sleutelrol spelen in het bestuur en de strijd tegen extremisme. Mekka benadrukte de behoefte aan meer betrokkenheid van vrouwen bij vredesonderhandelingen en grassroots-initiatieven.
De avond eindigde met een boodschap van hoop aan het overwegend jonge en vrouwelijke publiek in de Sint-Niklaaskerk, waarin werd benadrukt dat vrouwen over de hele wereld, ondanks de moeilijkheden, blijven strijden voor hun rechten.
