Image
Verhoging Amerikaanse schuldplafond en militaire uitgaven
Beeld: United States Government
Verhoging Amerikaanse schuldplafond en militaire uitgaven
5 minuten
In de VS werd op de valreep een akkoord bereikt omtrent de verhoging van het Amerikaanse schuldplafond. Het huidige schuldplafond van 14300 miljard dollar wordt opgetrokken met minstens 2100 miljard dollar. In ruil daarvoor moet er het volgende decennium een slordige 3000 miljard dollar gesnoeid worden in de overheidsuitgaven. Wat houdt een schuldplafond precies in? Hoe valt de enorme groei van de Amerikaanse schuld te verklaren en wat is de link met de enorme militaire uitgaven van de VS?

Schuldplafond

Een schuldplafond wordt ingevoerd om te voorkomen dat overheden teveel uitgaven doen. Het schuldplafond werd in de VS ingevoerd tijdens de eerste wereldoorlog (1917) tijdens het presidentschap van Woodrow Wilson. Net zoals dat ook in andere landen gebeurde in Europa voerde het parlement een uitgavenplafond in om te voorkomen dat overheden teveel geld spendeerden… aan oorlogvoering. Ironisch genoeg moet het schuldplafond nu naar omhoog net omdat onder andere de door de VS gevoerde overzeese oorlogen zodanig de pan uitswingen!

Dat de verhoging van het schuldplafond nu gekoppeld werd aan een discussie over het belastingsbeleid of uitgavenbeleid is een nieuw gegeven. Het schuldplafond werd reeds 83 keer automatisch aangepast in het verleden, zonder het uitgavenbeleid zodanig in vraag te stellen dat er aangestuurd werd op een crisis. Niet dat een goede discussie wat betreft de overheidsuitgaven niet op zijn plaats is. Maar de kans om werk te maken van eerlijke inkomsten voor de overheid (progressieve belastingen) en redelijke staatsuitgaven (geld voor ontwikkeling in plaats van oorlogvoering) werd door de Democraten volledig gemist. De Democraten stemden in met een compromis waarin niet geraakt wordt aan het belastingsvoordeel voor de rijken en waarbij het ministerie van Defensie grotendeels uit de wind gezet wordt. Volgens sommige analisten was het dreigen met een totale crisis een handige zet van de Republikeinen om te snoeien in de vermaledijde sociale uitgaven (Medicare en Medicaid). Ironisch genoeg was er dus een Democratische president nodig om een Republikeins programma door te drukken.

Concreet zal er in eerste instantie 1000 miljard euro gesnoeid worden in het militair apparaat (350 miljard dollar) en in de sociale uitgaven (onderwijs, natuurbescherming, transport, …). Een gemengde commissie met Republikeinen en Democraten moet een bijkomend plan van 1500 miljard besparingen voorleggen tegen november dit jaar. Slaagt de commissie er niet in om tijdig een plan voor te leggen dan worden er bijkomend 1200 miljard dollar gesnoeid, gelijk verdeeld over defensie en sociale uitgaven.

Waar is de enorme toename van de Amerikaanse schuld in het laatste decennium aan te wijten?

De extra schuld is naast de verminderde inkomsten door de economische crisis, het redden van enkele financiële instellingen en de extra uitgaven (stimulansen) om de economie draaiende te houden, bijna uitsluitend het gevolg van het beleid van president Bush. Meer specifiek de invoering door Bush van een belastingsvermindering voor rijken (die niet gedekt wordt door enige andere inkomsten) en de desastreuze en kostelijke oorlogen in Irak en Afghanistan. In het fiscale jaar 2009 bedroeg het overheidstekort 1400 miljard dollar of zowat 10% van het BNP van de VS! Het grootste jaarlijkse overheidstekort van de VS sedert de tweede wereldoorlog.

De combinatie van de belastingsvermindering die Bush doorvoerde voor de hogere inkomens en de kost van de oorlogen in Afghanistan en Irak was in 2009 goed voor 500 miljard dollar. Volgens een berekening van het Center on Budget and Policy Priorities zouden deze twee maatregelen alleen al, verantwoordelijk zijn voor 7000 miljard aan extra schulden voor de periode van 2009 tot 2019.

Schuldakkoord doodsteek voor militair apparaat van de VS?

De haviken in de VS schreeuwen moord en brand. Het schuldakkoord zou de VS militair verzwakken. Is dit werkelijk het geval voor een land dat op zijn eentje verantwoordelijk is voor de helft van de jaarlijkse totale militaire uitgaven in de wereld?

Er wordt 350 miljard dollar bespaard op 10 jaar tijd, de grootste budgetvermindering sedert de Koude Oorlog volgens Obama. Dit is evenwel 50 miljard dollar minder dan in het voorjaar aangekondigd door voormalig minister van defensie Gates, en de vermindering in de uitgaven zullen pas beginnen vanaf fiscaal jaar 2014. Kort door de bocht betekent dat 35 miljard dollar per jaar minder voor het militair budget. Voor 2011 is het militair budget vastgelegd op 526 miljard dollar (zonder de kosten van de oorlogen in Irak en Afghanistan). Genoeg vergelijkingen om te duiden hoe astronomisch hoog dat bedrag is. Het budget van het Pentagon is volgens Lawrence Korb, voormalig medewerker op het ministerie van Defensie onder Reagan, in realiteit hoger dan gelijk welk defensiebudget sedert de tweede wereldoorlog, hoger dus dan tijdens de oorlog in Vietnam (waarna de koppeling van de dollar en de goudstandaard gelost moest worden) en hoger dan ooit tijdens de Koude Oorlog. Sedert 10 jaar zijn de militaire uitgaven meer dan verdubbeld ofwel jaarlijks gegroeid met meer dan 9%!

Voor 2012 verwacht men 707,5 miljard dollar te spenderen aan het ministerie van Defensie en voor de overzeese oorlogen. Tellen we daarbij alle andere militaire uitgaven voor 2012, die niet gerelateerd zijn aan het ministerie van Defensie (satellieten,  NASA, pensioenen van de oorlogsveteranen, interest op schulden van de voorbije oorlogen, …) dan komen we uit op 1000 tot 1400 miljard dollar! Ter vergelijking: dat is ongeveer een derde van alle overheidsuitgaven in de VS. Met dit schuldakkoord wordt het militair apparaat dus eigenlijk disproportioneel weinig getroffen. Het is immers goed voor ongeveer 30% van alle federale overheidsuitgaven maar zal slechts instaan voor 10% van de besparingen. 90% van de besparingen zal dus gebeuren in de niet-militaire departementen.

Voor de campagne van de volgende presidentsverkiezingen (2012) in de VS durven we dan ook de volgende slogan suggereren geïnspireerd op Bill Clintons succesvolle verkiezingscampagne van 1992: “It’s the WAR stupid!” (gebruik vrij van rechten).

Met één ingreep zou nochtans reeds de helft van de te besparen 350 miljard dollar geschrapt kunnen worden op het budget van defensie, nl. door de moderniseringsplannen van de kernwapens op te bergen. Daarvoor is de komende 10 jaar 185 miljard dollar voorzien! De plannen omvatten o.a. de bouw van nieuwe bommenwerpers, onderzeeërs en een moderniseringsprogramma voor de tactische kernwapens zoals de B-61 bommen (die ook in Kleine Brogel liggen). In een klap zou ook het pleidooi van president Obama om te streven naar een kernwapenvrije wereld een stuk geloofwaardiger worden.   


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.