Zeven Nobelprijswinnaars Economie pleitten maandag in de Franse krant 'Le Monde' voor “een minimumbelasting voor de ultrarijken, uitgedrukt als een percentage van hun vermogen”.

“Van Bernard Arnault tot Elon Musk, miljardairs hebben aanzienlijk lagere belastingtarieven dan de gemiddelde belastingbetaler", schrijven Daron Acemoglu, George Akerlof, Abhijit Banerjee, Esther Duflo, Simon Johnson, Paul Krugman en Joseph Stiglitz in hun gezamenlijk opiniestuk.

De economen verwijzen naar baanbrekend onderzoek van de ‘EU Tax Observatory’ om aan te tonen dat "ultravermogende individuen ongeveer 0% tot 0,6% van hun vermogen aan inkomstenbelasting betalen. In een land als de Verenigde Staten is hun effectieve belastingtarief ongeveer 0,6%, terwijl dat in een land als Frankrijk dichter bij de 0,1% ligt."

Hoewel de “ultrarijken hun rijkdom gemakkelijk kunnen structureren om inkomstenbelasting -die de hoeksteen van belastingrechtvaardigheid zou moeten zijn- te ontwijken”, verschillen de strategieën om dit te doen per regio, aldus de experts. Europeanen maken vaak gebruik van familieholdings die verboden zijn in de Verenigde Staten, wat verklaart waarom de rijken daar ‘zwaarder’ belast worden dan in Europa.

Het goede nieuws is volgens de gerenommeerde economen dat er hier "geen sprake is van onvermijdelijkheid”. Het is niet alleen noodzakelijk om miljardairs een zwaardere last op te leggen met het oog op meer belastingrechtvaardigheid, maar belangrijker nog, “het is mogelijk". Het belasten van de totale rijkdom van de ultrarijken -en niet alleen van hun inkomen- is volgens de economen de sleutel tot meer belastingrechtvaardigheid.

Een vermogensbelasting schrijven ze "is effectief omdat ze alle vormen van belastingoptimalisatie aanpakt, ongeacht hun aard. Ze is doelgericht, omdat ze alleen van toepassing is op de rijkste belastingbetalers, en alleen op diegenen onder hen die zich bezighouden met belastingontwijking."

De verwachte impact zou groot zijn. Het opiniestuk benadrukt: "Wereldwijd zou een minimumbelasting van 2% op het vermogen van miljardairs ongeveer 250 miljard dollar aan belastinginkomsten genereren - van slechts 3.000 individuen. In Europa zou dit 50 miljard dollar opbrengen. En door dit minimumtarief uit te breiden naar individuen met een vermogen van meer dan 100 miljoen dollar, zouden deze bedragen nog aanzienlijk kunnen stijgen.”

Dat blijkt uit een rapport van juni 2024 dat de Franse econoom en directeur van het EU Tax Observatory, Gabriel Zucman, opstelde voor het Braziliaanse voorzitterschap van de Groep van 20. Dit rapport werd in november 2024 gevolgd door de toezegging van de leiders van de G20 om de ultrarijken te belasten, en vorige maand door een gerelateerd voorstel van de regeringen van Brazilië, Zuid-Afrika en Spanje.

De internationale beweging is op gang gebracht, verklaarden de economen. Daarbij wezen ze ook op de recente ontwikkelingen rond ‘la taxe Zucman’ in Frankrijk, waar de Assemblee Nationale in februari voor een minimumbelasting van 2% op vermogens van meer dan 100 miljoen euro stemde, maar de Senaat deze maatregel vorige maand verwierp.

De economen drongen er bij Frankrijk op aan om aan een dergelijke belasting te blijven werken: "In een tijd van uit de pan rijzende overheidstekorten en exploderende extreme rijkdom, moet de Franse regering het initiatief nemen dat werd goedgekeurd door de Nationale Vergadering. Er is geen reden om te wachten tot een internationale overeenkomst is afgerond - integendeel, Frankrijk moet het goede voorbeeld geven, zoals het in het verleden heeft gedaan," toen het als eerste land een belasting op de toegevoegde waarde (BTW) invoerde.

Wat het risico op fiscale vlucht betreft, bepaalt het Franse wetsontwerp dat werd goedgekeurd door de Assemblee Nationale dat belastingbetalers nog vijf jaar onderworpen blijven aan de minimumbelasting zelfs nadat ze het land hebben verlaten. “De regering zou verder kunnen gaan en voorstellen om deze periode te verlengen tot tien jaar”, suggereren de economen. Dat zou het risico dat miljardairs het land uitvluchten waarschijnlijk nog meer verminderen.

Dit vertaalde artikel verscheen eerder op Common Dreams.