Dit persbericht van FTDES ('Forum Tunisien pour les Droits Economiques et Sociaux'), werd gepubliceerd enkele dagen voor een toespraak van de Tunesische president Kais Saied op 21 februari, waarin hij de extreemrechtse complottheorie van de ‘Great Replacement’ ('Grote vervanging' of omvolking) leek over te nemen door te zeggen: "Het niet verklaarde doel van de opeenvolgende golven van illegale immigratie is het beschouwen van Tunesië als een zuiver Afrikaans land dat geen banden heeft met de Arabische en islamitische naties". Zijn xenofobe uitspraken over "de demografische vervanging" van Arabische Tunesiërs door illegale zwarte immigranten leidden onmiddellijk tot racistisch geweld in het land, red. 

"Afrika voor de Afrikanen", zo verkondigde de Tunesische president Kais Saied een jaar geleden tijdens zijn toespraak op de Europa-Afrika top in Brussel op 17 februari 2022. De jongste gebeurtenissen in Tunesië staan echter haaks op deze verklaring van de president. Het Tunesische veiligheidsapparaat lanceerde namelijk een campagne ter “versterking van de veiligheidsstructuur en terugdringing van het verschijnsel van het illegaal verblijf in Tunesië". Deze campagne leidde de afgelopen dagen tot golven van massale arrestaties.

De afgelopen dagen zijn meer dan 300 Sub-Saharaanse migranten gearresteerd, in hechtenis genomen en voor de rechter gebracht. Zij werden gearresteerd na een identiteitscontrole ‘op het zicht’ of zelfs na hun aanwezigheid in de rechtbank ter ondersteuning van hun familieleden.

Tegelijkertijd blijft de Tunesische staat doof voor het toenemende haatdragende en racistische discours op de sociale netwerken en in bepaalde media, dat specifiek gericht is tegen migranten uit Afrika ten zuiden van de Sahara. Dit hatelijke en racistische discours wordt zelfs uitgedragen door bepaalde politieke partijen, die op het terrein propaganda-acties voeren die gefaciliteerd worden door de regionale autoriteiten.

Volgens de laatste studie van het Nationaal Instituut voor de Statistiek uit 2021 bedraagt het aantal migranten uit Sub-Saharaans Afrika in Tunesië 21.466 personen, inclusief studenten. (Recente schattingen hebben het over 70.000 migranten uit Sub-Saharaans Afrika.) Deze lage cijfers logenstraffen het discriminerende racistische discours dat gebaseerd is op de veiligheidsbenadering van migratiekwesties in Tunesië.

Dagelijks worden mensenrechtenschendingen gemeld, variërend van onmenselijke en vernederende behandeling, willekeurige detentie aan de grenzen onder bedreiging van vuurwapens, tot de inbeslagname van telefoons en het ontzeggen van de toegang tot medische zorg.

De kwestie van de administratieve status van migranten uit Sub-Saharaans Afrika vormt een humanitaire uitdaging die een reactie vereist gebaseerd op respect voor de mensenrechten en die gemarginaliseerde personen betrekt, in plaats van een repressieve veiligheidsaanpak.

In die zin zijn de acties van de Tunesische autoriteiten in strijd met hun verplichtingen uit hoofde van het Vluchtelingenverdrag van Genève van 1951, dat Tunesië in 1957 ratificeerde, evenals met hun verplichtingen vastgelegd in het Afrikaans Handvest van de Rechten van de Mens en de Volkeren.

Het Europese beleid om de grensbewaking te externaliseren [het bewaken van de grenzen van Europa buiten Europees grondgebied] heeft er al jaren toe bijgedragen dat Tunesië getransformeerd is in een cruciale speler bij de bewaking van de migratieroutes in het Middellandse Zeegebied, onder meer door migrantenboten te onderscheppen buiten de territoriale wateren en ze over te brengen naar Tunesië. Het discriminerende en restrictieve beleid in Algerije zorgt er ook voor dat migranten richting Tunesië vluchten. Al deze praktijken verergeren de menselijke tragedie van de migranten in een Tunesië dat zelf in een politieke en sociaal-economische crisis verkeert.

De ondertekenende organisaties en verenigingen

-Veroordelen de recente willekeurige arrestaties van migranten uit Sub-Saharaans Afrika krachtig.

-Veroordelen de mensenrechtenschendingen tegen migranten uit Sub-Saharaans Afrika en roepen de Tunesische autoriteiten op om haatzaaiende taal, discriminatie en racisme tegen hen te bestrijden, evenals om in te grijpen in noodgevallen met het oog op het beschermen van de waardigheid en de rechten van migranten.

-Roepen de Tunesische regering op om haar engagement inzake de uitvoering van internationale overeenkomsten betreffende de rechten van migrerende werknemers en vluchtelingen na te komen, alsmede om de aanbevelingen van de universele periodieke evaluatie en van het Comité voor Migrerende Werknemers na te leven.

-Spreken hun diepe bezorgdheid uit over de marginalisering van de meest kwetsbare groepen, met name de migranten in Tunesië, die reeds te lijden hebben onder sociale uitsluiting en in armoede leven, die geen toegang hebben tot fatsoenlijk en formeel werk en zo verstoken zijn van enige bron van inkomsten, die geconfronteerd worden met een administratieve situatie die hun lijden verergert en hen en hun gezinnen dwingt het hoofd te bieden aan uitdagingen die alleen kunnen worden overwonnen door een moedig optreden van de regering.

-Eisen dat de rechten van migranten worden beschermd en gewaarborgd en dat hun waardigheid wordt geëerbiedigd. De Tunesische autoriteiten moeten een einde maken aan de uitbuiting waarmee migranten op het vlak van arbeid geconfronteerd worden. Deze maatregelen zullen ook de Tunesische arbeidsmarkt ten goede komen, waar migranten een innovatieve kracht vormen die in staat is de nationale economie te stimuleren, op voorwaarde dat zij behandeld worden met eerlijke wetten en een werkgelegenheidsbeleid dat de mensenrechten eerbiedigt.

-Herhalen de oproep aan de Tunesische regering om deze historische verantwoordelijkheid op zich te nemen en alles in het werk te stellen om een kader voor de regularisatie van de op Tunesisch grondgebied aanwezige migranten tot stand te brengen. Dit door in te gaan op de verschillende oproepen van het maatschappelijk middenveld en de bezorgdheid weg te nemen die de nationale organisaties en verenigingen al jaren uitdrukken over de uitbuiting en de kwetsbaarheid van niet-reguliere werknemers in Tunesië.

-Benadrukken dat een juridisch kader inzake immigratie en asiel moet worden ontwikkeld, en dat het in overeenstemming moet worden gebracht met de internationale normen. Daarbij moet prioriteit gegeven worden aan het opzetten van een nationale immigratiestrategie die integratie en bescherming van de rechten waarborgt.

De originele tekst in het Frans en de lijst van ondertekenende organisaties zijn te vinden via deze link.