Image
Edito - Kernwapens in het regeerakkoord en uit België!
foto: U.S. National Archives and Records Administration
Edito - Kernwapens in het regeerakkoord en uit België!
4 minuten

Na vier jaar voorbereiden en vier weken intensief vergaderen heeft de herzieningsconferentie van het Non-proliferatieverdrag (NPT) in New York geleid tot een met consensus aanvaard finaal document. Het einddocument bevat twee onderdelen. In het eerste deel (een overzicht van de werking van het Verdrag) worden alle reeds opgenomen principes betreffende ontwapening, non-proliferatie en civiele kernenergie opnieuw vastgesteld, herbevestigd, benadrukt, onderschreven en erkend. In het tweede deel (conclusies en aanbevelingen) vinden we 64 specifieke acties terug, plus een akkoord rond de eerste stappen naar een kernwapenvrije zone in het Midden-Oosten.

Het document stelt echter teleur en laat eenzelfde nasmaak na als het vernieuwde Verdrag voor Vermindering van Strategische nucleaire wapens (START), tussen de VS en Rusland. Het is duidelijk dat we hiermee geen kernwapenvrije wereld zullen bewerkstelligen. Maar eigenlijk mogen we blij zijn dat het überhaupt tot een akkoord gekomen is. Was deze conferentie (net zoals die van 2005) uitgelopen op een totale mislukking, dan zou het reeds wankele non-proliferatie regime een finale klap gekregen hebben en zou Obama wellicht zelfs niet moeten proberen om het nieuwe START-akkoord en het Allesomvattend Test Stopverdrag (CTBT) ter ratificatie door zijn Senaat te loodsen. Anderzijds is het bijzonder betreurenswaardig dat het NPT-akkoord absoluut niet ambitieus en concreet is, zeker wat betreft het luik 'ontwapening'.

Rebecca Johnson, een expert die de onderhandelingen reeds jaren op de voet volgt, stelt dat het akkoord de standpunten van de meerderheid van de landen niet reflecteert, omdat de kernwapenstaten er alles aan deden om concrete en tijdsgerelateerde stappen uit het actieplan te weren. Breed gedragen voorstellen van de niet-kernwapenstaten haalden het verdrag niet. Ze werden enkel weerhouden als mooie maar abstracte aspiraties. Interessante voorstellen rond de modernisering van kernwapens, de vermindering van hun operationele status, hun rol in de militaire doctrines en de terugtrekking van kernwapens van het grondgebied van niet-kernwapenstaten, werden niet weerhouden. Voor de meerderheid van de landen was de grootste ontgoocheling echter dat de kernwapenstaten een universeel en tijdsgebonden akkoord over kernontwapening (de kernwapenconventie) weigeren te aanvaarden als een principe en een concreet actiepunt.

Het enige waar op moeizame wijze een akkoord voor uit de bus kwam, was een kernwapenvrije zone in het Midden-Oosten. Daarmee werd een resolutie die reeds dateert van 1995 terug vanonder het stof gehaald. De resolutie roept alle landen in de regio (Israël dus) op, om toe te treden tot het Non-Proliferatieverdrag. Concreet wil dat zeggen: afzien van kernwapens en controle toelaten op de nucleaire installaties. Rond een mogelijke kernwapenvrije zone in het Midden-Oosten wordt in 2012 een conferentie georganiseerd in Egypte. Benieuwd of de Verenigde Staten, Israël zal kunnen overtuigen om dan aan de onderhandelingstafel plaats te nemen. In een reactie liet Israël nu alvast weten dat het niet zal komen opdagen.

Wat gebeurde er ondertussen buiten de conferentiezaal? Naast het feit dat de kernwapenstaten actief bezig blijven met de modernisering van hun arsenaal, gaven de VS en Groot-Brittannië exacte cijfers vrij van hun respectievelijke kernwapenvoorraden. Een kleine toegift op het vlak van transparantie, in de hoop dat Rusland en andere kernwapenstaten zullen volgen? Iran sloot intussen een nucleair akkoord met Turkije en Brazilië gebaseerd op een voorstel van het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA). Dit akkoord werd onmiddellijk afkeurend onthaald door de Verenigde Staten en enkele weken later werd in de VN-Veiligheidsraad beslist om nieuwe sancties op te leggen aan Iran. Een kwestie van de goede intenties preventief in de kiem te smoren.

De tegenstellingen tussen de kernwapenstaten en de niet-kernwapenstaten konden niet duidelijker zijn. Waar de kernwapenstaten werk willen maken van bijkomende controlemechanismen op civiele installaties en van een bestrijding van de verdere verspreiding van kernwapens, blijven de niet-kernwapenstaten hameren op de uitvoering van de reeds lang gemaakte belofte van kernontwapening (sedert 1970 om precies te zijn).

Het Belgische optreden op de herzieningsconferentie in New York is niet bepaald bijgebleven. De Belgische diplomaten stelden zich braaf en bescheiden op. Gelukkig zijn de ideeën van de Belgische regeringsleiders rond kernwapens al een stuk opgeschoven richting kernwapenvrije wereld. Maar ondanks het aankaarten van de kernwapen-kwestie binnen de NAVO en de uitspraken van uittredend premier Leterme over de verwijdering van de Amerikaanse kernwapens uit Europa, liggen die ondingen nog steeds op ons grondgebied. Het is dus aan de volgende regering om nog een stap verder te gaan en de verwijdering van de kernwapens in het regeerakkoord op te nemen, net zoals in Duitsland gebeurde.


Doe mee aan de e-mailactie om de verwijdering van de kernwapens in het nieuwe regeerakkoord te schrijven via www.kernwapensweg.be


 

 


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Thema
Land

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.